"ŞAHİNLER"İN PENÇESİNDE BİR ERDEL HÜKÜMDARI: KÖPRÜLÜ İKTİDARI VE II. GYÖRGY RAKOCZİ

Year 2013, Issue: 23, 25 - 52, 12.12.2013

Özgür Kolçak

Abstract

Köprülü Mehmed Paşa'nın 1656'da sadaret makamına yükselişi, Osmanlı dış siyasetinde saldırgan bir üslup ve askeri harekatlarla örülü bir dönemin başlangıcını teşkil etti. Köprülü tarzı yayılma siyaseti, 1657'den, ll. György Rakoczi'nin Lehistan tacını ele geçirme umuduyla başlatıp hezimete uğradığı seferden hemen sonra görünür hale gelmişti. Erdel hükümdarı, Lehistan seferine çıkmak için Bab-ı Ali'den izin alma gereği duymamıştı; bu ihmal, Osmanlı "şahinler"i tarafından II. György Rakoczi 'yi tahtından devrip Osmanlı egemenliğini doğrudan daha kuzey bölgelere götürmek amacıyla ustalıkla kullanıldı.II. György Rakoczi bir zamanlama hatası yapmış gibiydi. Erdel hükümdarı, Lehistan'daki hezimetin ardından Bab-ı Ali'nin gönlünü almak için birçok diplomatik aracıya bel bağlasa da, Köprülü hükümeti Rakoczi'nin yakarışlarına kulak tıkayarak onu affetmeye asla yanaşmadı. Köprülüler, Rakoczi 'lerin Erdel'deki varlığını Osmanlı ilerleme hatları üzerinde bir engel telakki ediyorlardı. Bu sebeple, 1664 'te akdedilen Vasvar antlaşmasında Rakoczi hanesinden hiç kimsenin bir daha Erdel tahtına oturmayacağına dair bir madde bile eklemişlerdi.

Keywords

Osmanlı, Dış Siyaset, Askeri

References

• CLAES RALAMB, İstanbul'a Bir Yolculuk, 1657- 1658, çev. Ayda Arel, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2008. EVLİYA ÇELEBİ b. DERVİŞ MEHEMMED ZILLl, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 5. Kitap: Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 307 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, haz. Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, İbrahim Sezgin, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001. EVLİYA ÇELEBİ b. DERVİŞ MEHEMMED ZILLI, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 6. Kitap: Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan 1457 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.