Birey davranışlarının irdelenmesi ve anlamlandırılması milattan önceki çağlara kadar uzanmasına ve ilkçağda yaşamış birçok filazofun
düşünce akımlarında birey ve toplum davranışları ile ilgili incelemeler bulunmasına rağmen; endüstriyel psikoloji çerçevesinde birey
davranışlarının örgüt bağlamında analiz edilmesi 19. yüzyılın sonlarına rastlamaktadır. Birey davranışlarının toplum veya daha sınırlı
bir topluluk olan örgüt yönetiminde ne kadar önemli olduğu anlaşılmasıyla, gerek psikoloji gerek sosyoloji gerekse endüstriyel psikoloji
alanlarında birey davranışlarını açıklayan birçok teori ve yaklaşım geliştirilmiştir. Bu teori ve yaklaşımlar farklı kapsam/bağlamlarda, belirli
yönleriyle birbirini doğrulayan, belirli yönleriyle birbirinden ayrılan modeller sunmuştur. İlgili teori, yaklaşım ve modelleri bir çatı
altında toplamak ve davranışın yapısını ortaya koyacak bir model oluşturmak amacıyla; üç aşamada gerçekleştirilen bu çalışmanın birinci
aşamasında, birey davranışını farklı çerçevelerde değerlendiren 12 davranış teorisinin farklı bir bakış açısıyla incelenmesi sonucunda, birey
davranışlarında yeni bir gruplamaya gitme ihtiyacı ortaya konulmuş ve birey davranışları bireysel, sosyal ve normatif açıdan üç ana kategoride
gruplandırılmıştır. Bu gruplandırmanın ardından çalışmamızın ikinci aşamasında davranışları açıklayan, literatürde kabul görmüş 26
davranış teori, yaklaşım ve model, bireyin bireysel, sosyal ve normatif açıdan sergilediği davranışlar açısından incelenmiş ve bu davranışlar
kavramsal bir çerçeveye oturtulmuştur. Üç grupta topladığımız bireyin davranışlarını açıklayan bir model önerisi geliştirmek bu çalışmanın
temel motivasyonunu oluşturmuştur. Bu amaçla, çalışmamızın üçüncü aşamasında da, literatürde ilgili teoriler ve modeller ışığında bu üç
grup birey davranışını açıklayan bir model, BSN Davranış Modeli (Bireysel, Sosyal ve Normatif Davranış Modeli) önerilmiştir.
Davranış teorilerinin kavramlaştırılması Teorik model önerisi BSN davranış modeli (Bireysel Sosyal ve Normatif Davranış Modeli)
On the industrial psychology framework, investigating human behavior in the organizational context dates from the 19th century. However,
evaluations of individual and social behaviors trace back to the quotes of ancient philosophers, so considering and sensemaking the human
behavior dates from the ancient age. Understanding the importance of human behavior in management of organizations as well as society,
many different theories and approaches were developed in order to explain human behavior in the literature over the decades. The
theories and approaches purposed specific models, and then some subsequent researches confirmed to previous models, but a number of
other researches developed new models distinct from the formers. In order to illuminate the confusion of behavioral theories, approaches
and models, we aimed to explore whether these theories, approaches and models could be gathered in different perspective in this study
paper. Thus we developed a model to indicate the construction of behavior in three phases. In the first phase, 12 main behavioral theories,
approaches and models evaluated human behavior on the different frameworks were examined from a unique/distinct points of view.
Then present researchers identified the needs to develop a new classification for human behavior as individual, social and normative. In
the second phase, other 26 behavioral theories, approaches and models in the literature were investigated in terms of individual, social as
well as normative perspectives of behavior exhibited by human, and these behaviors were conceptualized. On that point, the main motivation
of this study is to develop a model explaining the human behaviors which were classified into three groups mentioned. Accordingly, in
the last phase of our study, Individual, Social and Normative (PSN) Behavioral Model which explains the three perspectives of the human
behavior has been purposed on the basis of the theories as well as approaches in the literature.
Conceptualization of behavioral theories Theoretical model oroposal ISN behavioral model (Individual Social and Normative Behavioral Model)
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | MAKALELER |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 25 Ocak 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 29 Sayı: 85 |