ARKEOLOJİK PEYZAJLARIN SUNUMUNDA KULLANILAN YAPISAL ÖGELER

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 13, 0 - 0, 31.01.2016

Aysun Tuna

Öz

Arkeolojik sitlerin mevcut durumları incelendiğinde Türkiye’de yer alan örneklerin büyük çoğunluğunun özellikle turistlerin yıllın belirli dönemlerinde ziyaret ettikleri kent yaşamından kopuk alanlara dönüştükleri bilinmektedir. Diğer taraftan kent içinde sıkışan ve yapılaşma tehdidi içinde kalan arkeolojik sitler, zamanla kentsel hizmetlerden yoksun, fiziksel eskimenin hâkim olduğu niteliksiz kentsel alanlara dönüştüğü gözlemlenmektedir. İşlevini yitirme süreci, zamanla arkeolojik miras alanlarının aslına uygun olmayan kullanım biçimleri ile vandalizme maruz bırakılan terkedilmiş alanlar olarak gündeme gelmektedir. Bu anlamda arkeolojik varlıklar, çağdaş yaşam standartları ve sağlıklı çevre özelliklerinden uzak, aslına uygun olmayan fonksiyonel kullanım ve kullanıcılar gibi nedenlere bağlı olarak, kentin fiziksel, işlevsel, ekonomik ve sosyal yapısından olumsuz yönde etkilenmekte; görsel okunabilirliğini ve cazibesini yitirmektedir. Bu sorunlar karşısında kültürel bellek olmanın yanı sıra kent için alternatif yeşil alan ve rekreasyon potansiyeline sahip arkeolojik sitler için modern çevreye entegrasyonu amaçlayan tasarım yaklaşımları geliştirilmektedir. Bu kapsamda bu çalışmada; bugün bu sorunlarla karşı karşıya kalan arkeolojik sit alanlarının mevcut mekânsal dokusunun korunması, yeniden işlevlendirilerek modern çevreye entegre edilmesini ve kent için alternatif alanlara dönüştürülmesini temel alan yapısal ögeler, Türkiye’deki ve Dünya’daki örnekleri üzerinden incelenmiş ve örnek çalışmalardan elde edilen ipuçları değerlendirilerek öneriler geliştirilmiştir.

Kaynakça

• Ahunbay, Z., 2002. “Arkeolojik Alanlarda Koruma Sorunları Kuramsal ve Yasal Açılardan Değerlendirme”, TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 8: 103-118.
• Ahunbay, Z., 2009. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon Yem Yayınları
• Ashurst, J., and Shalom, A. 2007. Short story. In Ashurst, J. (ed) Conservation of Ruins. xxxi-xlii. Oxford: Elsevier/Butterworth-Heinemann Aston ve Rowley.
• Aston, M. ve Rowley, T., 1974. Landscape Archaeology, David and Charles, New Abbot, UK
• Ching, F. D. 2007. Architecture Form, Space and Order. New Jersey: John Wiley and Sons.
• Ertosun, A. 2012. Evaluation of Protective Structure in Archaeological Sites for In Situ Conservation of Architectural Remains and Artifacts, Master Thesis, The Graduate School of Natural and Applied Sciences of Middle East Technical University
• Frangipane, M. ve D. Mangano, 2010. “The Exibition of a Mud-Brick Monumental Complexin a Stratified Mound: The Case of 4th Millenium Arslantepe (Malatya)”, TÜBA-KED, Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 8: 201-215
• ICOMOS, 1990. Arkeolojik Mirasın Korunması ve Yönetimi Tüzüğü, http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_0844861001353670083.pdf Erişim Tarihi: 17.03.2016
• ICOMOS, 2005. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_0844861001353670083.pdf Erişim Tarihi: 17.03.2016
• KTVKK. 2005. Arkeolojik Kazılarda Ve Kazı Alanlarında Yapılacak Düzenleme,Restorasyon Ve Konservasyon Proje Ve Uygulamalarında Uyulacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönerge. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14728/arkeolojik-kazilarda-ve-kazialanlarinda-yapilacak-duze-.html
• Erişim Tarihi: 19.03.2016
• Kortanoğlu, M.S. 2013. Arkeolojik Alanların Korunmasına ve Sunumuna Yönelik Modern Müdahaleler, TÜBA-KED, 11:52-66
• Shalaginova, I. 2008. Ethical Principles of Heritage Presentation for World Heritage Sites. In Finding the spirit of place – between the tangible and the intangible: 16th ICOMOS General Assembly and International Symposium. http://www.international.icomos.org/quebec2008/cd/toindex/77_pdf/77-M4nS-252.pdf Erişim Tarihi: 21.03.2016
• UNESCO, 1976. http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/kultur/tarihirol_t_k.pdf Erişim Tarihi: 11.04.2016
• UNESCO, 2014. http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5908/ Erişim Tarihi: 12.03.2016
• Vreeland, F., 2006. Key to Rome. Los Angeles: J. Paul Getty Museum. pp. 31, 33, 36.ISBN 0-89236-802-0. OCLC 62714763.
• Wandsneider, L.,1997. Unit Issues in Archaeology, Measuring Time,Space and Material, The University of Utah Press Salt Lake City, Foundation of Archaeological Inquiry
• Zeren., M. ve Uyar. O, 2010. Arkeolojik Alanlarda Koruma Çatıları Ve Gezi Platformlarının Düzenlenmesi Kriterleri, Deü Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt:12 Sayı:2 s. 55-64
• URL 1 http://www.west8.nl/projects/culture_heritage/wonder_holland/ Erişim Tarihi: 20.03.2016
• URL 2 http://worldlandscapearchitect.com/new-square-for-visual-arts-facility-colchester-uk-kinnear-landscape-architects/#.VvFEu-KLRD9 Erişim Tarihi: 21.03.2016
• URL 3 http://www.archdaily.com/230941/coverage-of-archaelogical-ruins-of-the-abbey-of-st-maurice-savioz-fabrizzi-architectes Erişim Tarihi: 02.03.2016
• URL 4 http://www.constructalia.com/english/case_studies/spain/roof_of_molinete_archaeological_park# Erişim Tarihi: 02.03.2016
• URL 5 http://www.archdaily.com/474262/archaeological-pavilion-kadawittfeldarchitektur Erişim Tarihi: 02.03.2016
• URL 6 http://www.evolo.us/architecture/industrial-archaeological-park-of-rhineland-industrial-museum/ Erişim Tarihi: 02.03.2016
• URL 7 http://www.atolyemimarlik.com/index.html Erişim Tarihi: 14.03.2016
• URL 8. http://denizlimerdiven.com/index.php?icerik=94&goster=216 Erişim Tarihi: 15.03.2016