KORUNAN HAVZALARDA PEYZAJ DEĞİŞİMİ VE PEYZAJ KARAKTER ANALİZİ İLE PEYZAJ PLANLAMA YAKLAŞIMI : MERYEMANA VADİSİ ÖRNEĞİ, TRABZON

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 13, 0 - 0, 31.01.2016

Sara Demir , Öner Demirel

Öz

Hızlı nüfus artışı, teknolojik ilerleme, sanayileşme, doğal ve kültürel kaynak değerlerinin bilinçsizce ve plansızca tüketimi, ilkim değişiklikleri, afetler beraberinde peyzajların doğal dengesinin bozulmasına, kültürel değerlerinin tahrip edilmesine ve dolayısıyla zaman içerisinde peyzajların değişimine neden olmaktadır. Bu değişimlerin uluslar arası ölçekte fark edilmesi, tüm peyzajların belirlenmesi, korunması, yönetimi ve planlamasını içeren Avrupa Peyzaj Sözleşmesini (APS) gündeme getirmiştir. Bu kapsamda irdelenen bu araştırmanın amacı Meryemana Vadisi Havzası’nın  1987 ile 2015 yılları arasındaki peyzaj değişimini tespit etmek, havzanın peyzaj karakter analizini ve değerlendirmesini yapmak ve sonuçta doğal ve kültürel değerler ile tarihi izlerin korunduğu doğa koruma ve turizm odaklı sonuçlar üreten örnek bir peyzaj planlama sürecini gerçekleştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj Karakter Değerlendirmesi, Peyzaj Değişimi; Peyzaj Planlama; Doğa Koruma; Turizm; Meryemana Vadisi Havzası; Maçka; Trabzon

Kaynakça

• Ahern, J. 2006. Theories Methods and Strategies for Sustainable Landscape Planning. From Landscape Research to Landscape Planning, Aspects of Integration. Education and Application. Wageningen UR Fronties Series, Vol. 9, Springer. Netherlands.
• Angonese J.G., Grau, H.R., 2014. Assessment of swaps and persistence in land cover changes in a subtropical periurban region, NW Argentina. Landsc. Urban Plan. 127, 83–93. doi:10.1016/j.landurbplan.2014.01.021.
• Atik, M. 2010. Peyzaj Karakter Analizi Yöntemi ile Antalya Side Bölgesi Kültürel Peyzajlarının Karakter Analizi. Proje No: 108Y345.
• Bozkaya, A.G., Balcik,F.B., Goksel, C., & Esbah, H. 2015. Forecasting land-cover growth using remotely sensed data: a case study of the Igneada protection area in Turkey. Environ Monit Assess. 187(3): 59-77. doi:10.1007/s10661-015-4322-z
• Braimoh, A.K. 2006. Random and systematic land-cover transitions in northern Ghana. Agric. Ecosyst. Environ. 113, 254–263.
• Congalton, R., Gu, J., Yadav, K., Thenkabail, P. & Ozdogan, M. 2014. Global Land cover mapping: a review and uncertainty analysis. Remote Sens. 6, 12070–12093. doi:10.3390/rs61212070.
• Congalton, R.G. & Green, K. 2009. Assessing the accuracy of remotely sensed data: principles and practices. CRC Press, Boca Raton, FL.
• Demir, S., Demirel, O. Erdogan, M.A., Akyol M. & Bayramoglu E. 2015. Determining protective tourism strategies through visibility analysis: altindere valley national park case”, IFLA 2015 Congress June 7-15. Full paper: pp:453-460. http://tr.scribd.com/doc/270375967/52nd-IFLA-Word-Congress-2015-Proceedings.
• Doğanay, S. 2011. Coğrafi Özellikleri Açısından Altındere Vadisi Milli Parkı/Altındere Valley National Park in view of its Geographical Features. Doğu Coğrafya Dergisi/Eastern Geographical Revıew, 8(10), 43-64.
• Doğanay, S., 2003. Altindere valley national park in view of its geographical features. East. Geo. Rev. 8(10).
• DOKA 2012. "Meryemana Vadisi’nde Alternatif Turizm Olanaklarının Araştırılarak Turizm Amaçlı Potansiyel Alan Kullanım Haritasının Oluşturulması", TR 90/10/TUR IZM001-A.
• Eetvelde, V.V. & Antrop,M. 2009. A stepwise multi-scaled landscape typology and characterisation for trans-regional integration. Applied on the federal state of Belgium. Landscape and Urban Planning, 91,160–170.
• Fichera, C. R., Modica, G., Pollino, M. (2012). Land Cover classification and change-detection analysis using multi-temporal remote sensed imagery and landscape metrics. European Journal of Remote Sensing, 45(1), 1-18.
• Francisco, J. & Hochschil, V. 2012. Land Use and Land Cover (LULC) Change in the Boconó River Basin, North Venezuelan Andes, and Its Implications for the Natural Resources Management, in: Appiah-Opoku, S. (Ed.), Environmental Land Use Planning. InTech, pp. 35-68. doi:10.5772/50678.
• Futiérrez A.J. &Grau, H.R. 2014. Assessment of swaps and persistence in land cover changes in a subtropical periurban region, NW Argentina. Landsc. Urban Plan. 127, 83–93. doi:10.1016/j.landurbplan.2014.01.021.
• Ghosh, A., Munshi, M., Areendran, G. &Joshi, P. K. 2012. Pattern space analysis of landscape metrics for detecting changes in forests of Himalayan foothills. Asian Journal of Geoinformatics, 12(1).
• GLC30. 2015. Trabzon land cover map 2010. [cited 2015 August 24]. Available from: http://www.globallandcover.com/GLC30Download/index.aspx
• Guneroglu N., Acar C., Guneroglu A., Karsli F. & Dihkan M. 2015. Coastal Land Degradation And Character Assessment Of Southern Black Sea Landscape, Ocean & Coastal Management, vol.1, pp.1-17.
• Jenness, J. Jenness Wynne & J. J. 2007. Kappa analysis (kappa_stats.avx) extension for ArcView 3.x. Jenness Enterprises. [cited 2015 Oct 12]. Available from: http://www.jennessent.com/arcview/kappa_stats.htm.
• KAMAG 2012. Kırsal Alan Politika Ve Stratejilerinin Belirlenmesi. “Trabzon-Samsun-Konya Bölgesi Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi”
• Kara, B., Esbah, H. & Deniz, B. 2012. Monitoring and analyzing land use/land cover changes in a developing coastal town: A case study of Kusadasi, Turkey.Journal of Coastal Research, 29(6), 1361-1372.
• Mücher,C.A.,Klijn J.A.,Wascher,D.M. & Schaminee,J.H.J. 2010. A New European Landscape Classification (LANMAP): A Transparent, Flexible And User-Oriented Methodology to Distinguish Landscapes,Ecological Indicators,10,pp.87-103.
• Müncher, S. & Wascher,D. 2007. European Landscape characterisation. Landscape Europe, pp.37-43
• Pirselimoğlu Z.B. & Demirel Ö. 2015a. Ecology-Based Tourism Potential With Regard to Alternative Tourism Activities in Altındere Valley (Trabzon - Maçka), International Journal of Sustainable Development&World Ecology,22(1):39-49. Doi:10.1080/13504509.2014.948098.
• Pirselimoğlu Z.B. & Demirel Ö. 2015b. Natured based tourısm actıvıty ın the route of Altındere Valley Meryemana creek route: paragliding. İnönü University Journal of Art and Design. 5(11): 13-26.
• Rawat, J.S., Kumar, M., 2015. Monitoring land use/cover change using remote sensing and GIS techniques: A case study of Hawalbagh block, district Almora, Uttarakhand, India. Egypt. J. Remote Sens. Space Sci. 18, 77–84. doi:10.1016/j.ejrs.2015.02.002.
• Sequin,J.F. 2007. Peyzaj Atlasları.Avrupa peyzaj Sözleşmesi’ nin Uygulanması Yolunda Türkiye Uluslararası Katılımlı Toplantı Bildiri Kitabı,Ankara, Çeviri: Abdullahma Güzelkeleş.
• Swanwick, C. 2002 Landscape Character Assessment - Guidance for England and Scotland. Cheltenham and Edinburgh: The Countryside Agency and Scottish Natural Heritage.
• Şahin Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O. & Bilgili, C. 2013. Bölge-AltBölge (İl) Ölçeğinde Peyzaj Karakter Anal,zi ve Değerlendirmesi Ulusal Teknik Kılavuzu, Müşteri Kurumlar; T.C. İçişleri Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Yütürücü Kuruluş; T.C. Ankara Üniversitesi ve TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 nolu PEYZAJ-44 Projesi.
• Şahin Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O. & Bilgili, C. 2012. İl Ölçeğinde Peyzaj karakter Analizi ve Turizm/Rekreasyon Açısından Değerlendirmesi (Peyzaj-44), Kamu Araştırmaları Grubu (KAMAG) Araştırma Projesi.
• Tian, Y., Yin, K., Lu, D., Hua, L., Zhao, Q. & Wen, M. (2014). Examining Land Use and Land Cover Spatiotemporal Change and Driving Forces in Beijing from 1978 to 2010. Remote Sens. 6 (11), 10593–10611. doi:10.3390/rs61110593
• TURKSTAT 2016. Turkish Statistical Institute, Population, demography, residental, social structure, provincial and municipal districts according to population Macka [Internet]. [cited 2016 Jan 09]. Available from: https://biruni.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul.
• Turner, M.G., Gardner, R.H., O’Neill, R.V. 2001. Landscape ecology in theory and practice. Pattern and Precess. Newyork:Springer.
• URL-1, 2013.http://www.milliparklar.gov.tr. erişim tarihi: 21.01.2013
• URL-2. 2013 http://visitmacka.com/1155/Sumela-Manastiri--Meryemana- erişim tarihi: 21.01.2013
• Uzun, O. & Yılmaz, O. 2007. Ecological Land Classification Approach to River Basin Management. Basin Water Management,2: 704-719.
• Uzun, O., İlke E.F., Çetinkaya, F. & Açıksöz, S. 2012. Peyzaj Planlama: Konya İli, Bozkır-Seydeşehir-Ahırlı- Yalıhüyük ilçeleri ve Suğla Gölü Mevkii Peyzaj Yönetimi Koruma ve Planlama Projesi, Ankara.
• Uzun,O. & Yılmaz,O. 2009. Düzce Akarsuyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 15, 79-87.
• Wascher, D. M. (Ed.) 2005 European Landscape Character Areas: Typologies, Cartography and İndicators for the Assessment of Sustainable Landscapes. Final project report as deliverable from the EU’s Accompanying Measure Project, European Landscape Character Assessment Initiative (ELCAI), Environment and Sustainable Development, pp. 150.
• Washer, D.M., Perez-Soba M. & Müncher, S. 2006. Landscape Chararcter Assesment as a Basis for Planning and Design Sustainable Land Use in Europe.12th EC GI&GIS Workshop , Insbruck, Austria.
• Zaman, M. 2010. Türkiye’nin Önemli İnanç Turizmi Merkezlerinden Biri: Sumela (Meryamana) Manastırı. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/Journal Of Graduate School Of Socıal Scıences, 6(2), 1–24.