Ütopya Kavramın Kökenleri ve Erken Dönem Modern Mimari Üzerindeki Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 21, 1 - 12, 30.06.2020

Mahshid Mikaeili

https://doi.org/10.16950/iujad.641895

Cited By: 1

Öz

Ütopya kavrami zengin bir içeriğe sahip olarak, felsefe, siyaset, sanat,
mimari, kent ve mekân gibi farklı bilim dallarının çalışma alanı olmuştur. Bu
kavram, tarihin farklı dönemlerinde, doğu ve batılı düşünürler tarafından,
ortaya konulan bir başlık olarak tanımlanır.

Antik çağlardan beri, kentler toplumsal ve siyasal yaşamın ortak alanını
temsil ederek, ütopya kavramının vazgeçilmez mekânı olarak tanımlanmıştır. Kent
ütopyalarının oluşumu, insanların kentlere dair düşleri, umutları, beklentileri
olarak, oluşan ilk yerleşimler kadar eskiye dayanmaktadır. Kentler ütopya kavramında,
ideal yaşam, ideal toplum ve ideal yönetimin gerçekleştiği mekânlar olarak
tanımlanırlar. Kentler, sanayi dönemine kadar, mekânsal örgütlenme ve toplum
arasında, uyum ve dengeni sağlayan ve iyi yer kavramını sürdüren alanlar olarak
tanımlanmaktadır. Kent ütopyaları, kentsel sorunları özgün bir biçimde ifade
ederek, farklı çözüm yolları da göstermişler bir bakımda, yaşadıkları dönemin
devrimci manifestolarını sunmuşlardır.

Sanayı devriminden
günümüze kadar, bir yandan yaşanan teknik ve bilimsel gelişmeler ile sosyal
hareketler sayesinde kent formları değişmiştir, öte yandan insanların yaşam
koşullarının değişmesinden dolayı oluşan kent ütopyalarında da değişimler
ortaya çıkmaktadır. Bu dönemin ütopyalarında mimarlık ve kentsel planlama,
ideal-kent kavramının gerçek temsilcileri olarak görülmektedir. Dolayısıyla,
mimarlar ve kent tasarımcıları, iyi ve ideal yaşam biçimine erişmek için, iyi
binalar ile meydan ve sokakların tasarım ve üretilmesine çalıştılar.

ABSTRACT

Based on the rich content of utopia concept, utopia has become the
study’s field of the different disciplines such as philosophy, politics, art,
architecture, urban and spatial designing.

The date of the first urban utopia come back to the first human
settlement, and these utopias were shaped based on the human dreams, hopes, and
expectations. In the conceptual framework of utopia, cities are defined as a
place for an ideal life, ideal society, and ideal management. Until the
industrial revolution cities are defined as areas that provide harmony and
created balance between spatial organization, society and maintain the “Good
Place” concept.  Urban utopias have
expressed different ways of explaining the urban problem and use specific ways
for solving these problems. More precisely, the utopias have presented the
revolutionary manifestos in their times.

From industrial revolution up to the present, from one hand the city
forms have been changed based on the technical and scientific developments and
social movements, on the other hand the changes have been occurs in the urban
utopias concept. So in this period, the concept of utopias are seen as real
representatives of the ideal city based on architectural and urban planning. 

Anahtar Kelimeler

Ütopya, Kent, Kent İmgesi

Kaynakça

• Akkoyunlu, E. K., (2012). Ütopya Tasarımlarında Kent. İdealkent Dergisi 5 (1): 38-67. ISSN: 1307-9905.
• Alver, K., (2009). Utopya: Mekan ve Kentin İdeal Formu. Sosyoloji Dergisi 3. Dizi, 18. Sayı: (1): 139-153.
• Akıncı, C., (2019). Ütopya’nın Adalet Arayışı. Azizm Sanat Örgütü. http://www.azizmsanat.org/2016/10/20/utopyanin-adalet-arayisi-cennet-akinci, (accessed in: 26/04/2019), (In Turkish).
• Canbaz, Y., F., (2012). Ütopya, Karşı-Ütopya ve Türk Edebiyatında Ütopya Geleneği. Bilig: Bahar (61): 47-70
• Duman, Y. Ü., (2012). Antikçağdan Günümüze Kent Ütopyaları. İdealkent Dergisi: 5 (1): 8-37. ISSN: 1307-9905.
• Felsefe, (2019). Ütopyalar: Farabi’nin Erdemli Şehir (El Medinetü’l Fazıla) Ütopyası. http://www.felsefe.gen.tr/siyaset_felsefesi/farabi_ve_erdemli_sehir_erdemli_kent_el_medinetul_fazila_utopyasi_anlayisi_nedir.asp, (accessed in: 26/04/2019).
• Howard, E., (1966). Garden Cities of Tomorrow. Faber and Faber LTD, Russell Square, London.
• Kim, D., (2017). Utopian Design Experiments, from Le Corbusier’s Radiant City to a Ghost Town in China. Visual Culture. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-7-utopian-design-experiments-le-corbusiers-radiant-city-ghost-town-china, (accessed in: 29/03/2019), (In Turkish).
• Maltaş E. A., Görmez, K., (2016). Ütopyalarda Mekân Tahayyülleri: Utopia’nın Mekânı. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi: 18 (30): 81- 86, 2016 ISSN: 2147-7833, www.kmu.edu.tr
• Mikaeili, M., (2016). Kenar Kavramının Peyzaj Mimarlığı Açısından Ankara Kenti Örneğinde Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü.
• More, T. (2017). Ütopya. Sunuş ve Çeviri Sadık Usta. Librum Kitap.
• Ostrowski, W., (1970). Contemporary Town Planning: From the Origins to the Athens Charter. IFHP-CRU.
• Sala, B. (2012). Mutlu İnsanların Mutlu Kenti: El Medinetül Fazıla. İdealkent Dergisi: Sayı 5(1): 226-232. ISSN: 1307-9905
• TDK (Türk Dil Kurumu), (2019). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ca0c0f4a31da1.01808010, (accessed in: 26/04/2019), (In Turkish).
• Türkün D., N., (2006). Le Corbusier’nin Kentsel Ütopyalarına Genel Bir Bakış. Boyut Pedia. http://www.boyutpedia.com/930/7967/le-corbusiernin-kentsel-utopyalarina-genel-bir-bakis, (accessed in: 12/05/2019).
• Yazıcı, M. (2018). Farabi’nin Fâzıl Şehir’inde Amaç ve Araç Değerler. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi: Yıl: 8, Cilt: 8 (16): 465-475. DOI: 10.29029/busbed.420482. http://busbed.bingol.edu.tr
• Yılmaz, E., (2012). Yaşayan Ütopya: Fuggerei Yerleşimi. İdealkent Dergisi: Sayı 5(1): 104-123. ISSN: 1307-9905
• Yücel, D., M., (2013). Platon Devlet İncelemesi. DMY Felsefe. https://www.dmy.info/platon-devlet-incelemesi/, (Erişim Tarihi: 15/05/2019),(In Turkish).