Jeneratif Sanat ve Otonom Sistemler

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 30, 44 - 57

Ersin Tunç Taşkın , N. Müge Selçuk

Öz

Günümüz sanatını anlamlandırmak, geçtiğimiz yüzyılı hazırlayan tarihsel unsurları ve sanat görüşlerini göz önünde bulundurmayı gerektirir. Devrim öncesi sanat uygulamalarının belirli ve tek bir rota üzerinde ilerlemesine karşın modernizmle birlikte açılan süreçte sanatçıların geçmişten tümüyle ayrışan üretimlerde bulundukları yenilikçi ve deneysel yaklaşımlar benimsedikleri bilinmektedir. Bu bağlamda, eski çağ sanatlarının geleneksel normlara ve estetik anlayışlara sıkı sıkıya bağlı karakterize edildiği ifade edilebilir. Ne var ki geçmişin mirası üzerinde ilerleyen günümüz sanatçıları, teknolojik araçlar kullanarak yaratım süreçlerini geliştirmekte ve geçmişle olan bağlarını yeniden yorumlamaktadır. Bu bağlamda, sanatçılar, geleneksel teknikleri modern teknolojilerle birleştirerek biçim ve kavramsal olarak denenmemiş yapıda eserler ortaya koyabilmektedir.
Bu çalışma tarihsel bağlamda jeneratif sistemler üzerinden geliştirilen sanat uygulamalarını ve otonomluk denilen, bir tür üretim sistemini konu edinmektedir. Çalışmanın bugünün disiplinlerarası sanat yaklaşımlarına değer katacak nitelikte olması amaçlanmıştır. Konu tarihsel çerçevede örnekler üzerinden ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Varılan sonuca göre, günümüzde gelişmekte olan teknolojik araçlar sayesinde sanatı izleyen kitle ve sanatın bağlamı genişlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş sanat, Jeneratif sanat, Otonomluk, Bireysellik, Yapay zekâ

Kaynakça

• Archeology.org, (2008). Letter from South Africa: Home of the Modern Mind. https://archive.archaeology.org/0803/abstracts/letter.html
• Arkeonews, (2021). Dünyanın Çatısında En Eski İnsan İzleri Bulundu. https://arkeonews.com/dunyanin-catisinda-bilinen-en-eski-insan-izleri/
• Artfull Living, (2016). Deniz Yılmaz’ın Hazin Hikayesi. https://www.artfulliving.com.tr/gundem/deniz-yilmazin-hazin-hikayesi-i-4931
• Al, B. (2019). Generatif Sanat Kavramı ve Görsel Sanatlarda Sayısal Yaratıcılık, Tasarım Enformatiği. Tasarım Enformatiği Dergisi, 1(2), 78-91.
• Benjamin, W. (2015). Mekanik Yeniden Üretim Çağında Sanat Eseri. (Çev. A. Cemgil). Seçme yazılar 1: Edebiyat ve sanat üzerine (s. 145-178). İş Bankası Kültür. (Orijinal çalışma 1936 yılında yayımlanmıştır)
• Bradshaw, J. M., Hoffman, R., Woods, D. D., & Johnson, M. (2013). The seven deadly myths of "autonomous systems". IEEE Intelligent Systems, 28(3), 54-61.
• Dunham, W. (2018). Stone in south african cave boasts oldest-known human drawing. Reuters.com. https://www.reuters.com/article/world/stone-in-south-african-cave-boasts-oldest-known-human-drawing-idUSKCN1LS2NY/
• Harrison, C., Wood, P. (2011). Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler Antolojisi. (Çev. S. Gürses). Küre.
• Haacke, (1963). Hans Haacke’nin Condensation Cube adlı yerleştirme çalışmasını gösteren fotoğraf. Barcelona, İspanya.
• Galanter, P. (2003). What is Generative Art? Complexity Theory as a Context for Art Theory. Conference on Generative Art, Milano.
• Galanter, P. (2016). “Generative Art Theory”, A Companion to Digital Art, ed. Paul C., 1. Edition, Chichester: John Wiley & Sons, Inc.
• Klingemann, H., (2018). Memories of Passersby (Algoritmalar ile oluşturulmuş resim). Madrid, İspanya.
• Kavak, A. (2020). Eski Mezopotamya’da Silindir Mührün Gelişimi. Turkish Studies - Historical Analysis. 15(1), 123-134.
• Kuspit, D., (2018). Sanatın Sonu (Çev. Y. Tezgiden), Metis.
• Molnar, V., (2017). A la Recherche de Paul Klee (Resim). Paris, Fransa
• Moulin, R., (2016). Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Eserinde Benzersizliğin Üretimi (Çev. A. Boren, E. Gen). E-skop web sitesi. https://www.e-skop.com/skopbulten/teknik-olarak-kopyalanabildigi-cagda-sanat-eserinde-benzersizligin-uretimi/3104
• Nereye, (2018). Geleceğe İz Bırakmak: Sümer Silindir Mühürleri. https://nereye.com.tr/gelecege-iz-birakmak-sumer-silindir-muhurleri/
• NTV Haber, (2021). Dünyanın en eski sanat eseri bulundu. https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/dunyanin-en-eski-sanat-eseri-bulundu-226-bin-yillik,UV35j8y8A0-_cDnYbFp-4Q/YHVM_S2Z-EieCMsoxSdS7w
• Noll, M., (1963). Gaussian Quadratic (Resim). Victoria and Albert Müzesi, Londra.
• Petersen, T., (2005). An Interview with Marius Watz, Generative Art Now. www.artificial.dk/articles/watz.htm (Erişim Tarihi: 20.11.2022)
• Schulze, M., (2019). What makes Hans Haacke’s Condensation Cube timeless?. https://publicdelivery.org/hans-haacke-condensation-cube/
• Shiner, L., (2010). Sanatın İcadı (Çev. İ. Türkmen), Ayrıntı.
• Soddu, C., (1998). Generative Art: Proceedings of the 1998 Milan. First International Conference Generative Art ’98, Domus Argenia.
• Sotheby's. (2019). Artificial intelligence and the art of Mario Klingemann. Sotheby's. https://www.sothebys.com/en/articles/artificial-intelligence-and-the-art-of-mario-klingemann
• Taşkın, E.T., (2023). Deneysel Baskıresim Yöntemi Olarak Processing Programlama Dili, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Taylor, G.D., (2014). When The Machine Made Art. Bloomsburry.
• Tuğal, S.A., (2018). Oluşum Süreci İçince Dijital Sanat (1. Baskı), Hayalperest.
• Wikipedia, (2007). Mısır Hiyeroglif Yazısı Örneği (Fotoğraf). https://tr.wikipedia.org/wiki/Mısır_hiyeroglifleri#/media/Dosya:Papyrus_Ani_curs_hiero.jpg
• Wikipedia, (2011). Topkapı Parşomenini Gösteren Görsel (Fotoğraf). https://en.wikipedia.org/wiki/Topkapı_Scroll#/media/File:Topkapı_Scroll_P306.JPGDuffie, B. (2012). Composer Ernst Krenek: A conversation with Bruce Duffie. Yale University.
• Drexel, K. (2017). American jazz in Ernst Krenek's opera Jonny spielt auf. In The Americanization/Westernization of Austria (pp. 102-111). Routledge.
• Glasow, G. (1990). Ernst Krenek: A bio-bibliography. Journal of the American Musicological Society, 47(2), 377-379.
• Houser, J. (1977). The evolution of Ernst Krenek's twelve-tone technique. UR Research, The University of Rochester.