“Paracelsus’un Gülü” Öyküsünün İmgelem Kuramı Açısından Yorumlanması

Year 2022, , 743 - 761, 15.01.2023

Fulya Doğru Şahin

https://doi.org/10.26650/LITERA2021-1096864

Abstract

Bu çalışmanın amacı Arjantinli yazar Jorge Luis Borges’in “Paracelsus’un Gülü” (La rosa de Paracelso) adlı öyküsündeki imgelerin ve arketiplerin bir çözümlemesini sunmaktır. Bu çözümlemede, semboller ve arketipler üzerinde öncü kaynaklar sunan Carl Gustav Jung’un analitik psikoloji alanındaki çalışmaları ve Gilbert Durand’ın İmgesel Yapısalcılık kuramından faydalanılmıştır. Öykü, Borges’in Kabala imgelerinin yer aldığı ikinci öyküsüdür ve öyküde Kabala aracılığıyla küllerinden yeniden doğan bir gül görülmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde arketip kavramı Jung’un katkıları ile açıklanmaktadır ve Gilbert Durand’ın sembolleri reflekslere dayalı gündüz ve gece rejimi olmak üzere iki temel kategoride sınıflandırdığı İmgesel Yapısalcılık kuramından bahsedilmektedir. Kuramdaki rejimler, baskın reflekslerinin temsilleriyle ilgili fiil şemaları, sıfat ve isimlerle ilişkilendirilmiştir. Buna göre, öyküde tespit edilen sembolik unsurlar Durand’ın İmgesel Yapısalcılık kuramına göre incelenmiştir ve öykünün zıtlıklar (antagonismo) üzerine kurulmuş bir imgelem yapısı sunduğu görülmektedir. Zamanın yıkıcı etkisinden etkilenmeyen ve gece rejimiyle özdeşleşen imgeler görüldüğünden gece rejiminin baskın geldiği sonucuna varılmıştır. Öyküdeki iki karakter Jung’un arketipleriyle açıklanmaktadır. Paracelsus’un yaşlı bilge arketipi ile özdeşleşirken genç Johannes’in ise yaşlı bilgenin gölgesi olduğu ve gölge arketipiyle özdeşleştiği sonucuna ulaşılmaktadır. Sonuç bölümünde ise Borges’in öyküsündeki imge ve arketiplerin bir çözümlemesinin yanı sıra öyküde ulaşılan dört çıkarımdan bahsedilecektir. Ayrıca, örtmece sayesinde ölümün yani zamanın yıkıcı gücünün yenilgiye uğratıldığı ve ölümsüzlüğe ulaşıldığı görülmektedir

Keywords

Borges, Paracelsus’un Gülü, Durand, arketip, imgelem kuramı, Borges

Thanks

Kıymetli zamanı ve önerileri için Doç.Dr. Mehmet İlgürel’e ve destekleri için Prof.Dr. Rafael Carpintero Ortega’ya teşekkürlerimi sunarım.

Examination of the story of “The Rose of Paracelsus” according to Theory of the Imaginary

Abstract

This study aims to present an analysis of the images and archetypes in Jorge Luis Borges’s story “The Rose of Paracelsus” (La rosa de Paracelso). In this analysis, we benefit from Carl Gustav Jung’s works on analytical psychology, considered leading sources on symbols and archetypes, and the Theory of the Imaginary of Gilbert Durand. The story is Borges’s second story featuring images of Kabala, and it presents a rose reborn from the ashes through Kabala. In the first part of the study, we explain the concept of archetype making use of Jung’s contributions, and we mention the Theory of the Imaginary, in which Gilbert Durand classifies symbols into two regimes based on reflexes, namely diurnal and nocturnal. Regimes in the theory are associated with verb schemes, adjectives, and nouns related to representations of dominant reflexes. After commenting on the symbolic elements detected in the story according to the theory of Durand, we move on to the use of euphemisms offering a structure of images based on contrasts (antagonism). Since images unaffected by the destructive effect of time and related to the nocturnal regime are detected, it shows that the nocturnal regime prevails. After analyzing two characters of the story according to Jung’s archetypes, we conclude that Paracelsus is identified with the old wise archetype, while Johannes is identified with the shadow archetype. In the light of this, we mention four main conclusions reached in the story. Another conclusion to be reached is that we defeat death and the destructive power of time, achieving immortality through euphemism.

Keywords

Borges, The Rose of Paracelsus, Durand, archetype, theory of the imaginary

References

• Aksan, D. (1982). Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Cilt 3, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
• Alazraki, J. (1988). Borges and the Kaballah: and other essays on his fiction and poetry. Cambridge, New York: Cambridge University Press. google scholar
• Borges, J. L. (1992). “Paracelsus’un Gülü” . J. L. Borges içinde, Gölgeye Övgü. (M.H. Göle, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları, 2.bs., s. 329-333. google scholar
• Chevalier, J. & Gheerbrant, A. (1986). Diccionario de los símbolos,. (M. Silvar & A. Rodríguez, Çev.) Barcelona: Editorial Herder. google scholar
• Cirlot, J. (1992). Diccionario de símbolos. Barcelona: Editorial Labor, S.A. google scholar
• Cooper, J. (1988). Simbolismo: Lenguaje Universal. Buenos Aires: Lidiun. google scholar
• Durand, G. (1968). La imaginación simbólica. (M. Rojzman, Çev.) Buenos Aires: Amorrortu editores. google scholar
• Durand, G. (1981). Las estructuras antropológicas de lo imaginario: Introducción a la arquetipología general. (M. Armiño, Çev.) Madrid: Taurus. google scholar
• Durand, G. (2017). Sembolik İmgelem. (A. Merali, Çev.) İstanbul: İnsan Yayınları. google scholar
• Esteban Santos, S. (2003). Paracelso el médico, Paracelso el alquimista. Anales de la Real Sociedad Española de Química, (4), 53-61. google scholar
• Fordham, F. (1997). Jung Psikolojisi (4. b.). (A. Yalçıner, Çev.) İstanbul: Say Yayınları. google scholar
• İlgürel, M. (2016). Julio Cortázar'In Öykülerinin Sembolik İmgelemi. İstanbul: Yeni İnsan. google scholar
• Jacobi, J. (2007). Paracelso Textos esenciales (3 b.). (C. Fortea, Çev.) Madrid: Ediciones Siruela, S.A. google scholar
• Jung, C. (1987). Paracélsica. (E. García Belsunce, Çev.) México DF: Editorial Nilo-Mex. google scholar
• Jung, C. (1989). Psicología y alquímia. (Á. Sabrido, Çev.) Barcelona: Plaza & Janes Editores, S. A. google scholar
• Jung, C. (1992). Energética psíquica y esencia del sueño. Barcelona: Editorial Paidós. google scholar
• Jung, C. (2005). Dört Arketip. (Z. Aksu Yılmazer, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Jung, C. (2006). Analitik Psikoloji. (E. Gürol, Çev.) İstanbul: Payel Yayınevi. google scholar
• Jung, C. G. (2009). İnsan ve Sembolleri (4 b.). (A. N. Babaoğlu, Çev.) İstanbul: Okuyan Us. google scholar
• Masson, D. (1897). The Collected Writings of Thomas De Quincey, Vol XIII. London: A&C Black. google scholar
• Mualem, S. (2007). Borges y el lenguaje cabalístico: Ontología y simbolismo en “La rosa de Paracelso”. Variaciones google scholar
• Borges: revista del Centro de Estudios y Documentación Jorge Luis Borges, (23), 149-171. google scholar
• Perez Rioja, J. A. (2016). Diccionario de los simbolos y mitos. Madrid: Editorial Tecnos. google scholar
• Steiner, G. (1975). After Babel: Aspects of Language and Translation. London: Oxford University Press. google scholar