Dört Vezin (Fi ̒âl, Fu'âl, Fa'âl, Fa ̒âli) ve Arapçadaki Sarfî Delaleti

Year 2022, , 371 - 385, 28.10.2022

Seher Doğancı

https://doi.org/10.26650/jos.1150484

Abstract

Eski Arap dilcileri tarafından ortaya konan Arap grameri genel kıyas kurallarına dayanmakta olup, özel şartları olan yazısız (sözel) dil metinlerini esas alır. Ve bu metinler için aranan özel şartlar arasında metinlerin fasih olması, ona benzeyen örneklerinin olması, Araplar arasında yaygın olması ve çokça kullanılması yer alır ki Arap dilinin genel gramer kurallarını güçlü bir şekilde yansıtabilsin. Ve bu çalışmada eski Arap dilcilerinin (fi ̒âl), (fa ̒âl), (fu ̒âl) ve (fa ̒âli) vezinleri hakkındaki görüşlerine yer verilmekte olup, kullandıkları bazı kuran ve şiir örnekleriyle, onların nasıl Arapçanın genel gramer kurallarının dışına çıktıkları sarf bilgisi çerçevesinde irdelenmiştir. Örnek olarak Sibeveyh’in diğer Arap dilcileri tarafından kabul gördüğü En iyilik teorisi (Morfoloji teorisi) çerçevesinde ortaya attığı dilsel performans için gerekli olan sarfî bünye hakkındaki görüşleri verilebilir. Arap dilindeki kullanılış biçimlerinin örneklendirilmesinde Kuran ayetleri ve şiir metinlerine yer vermektedir. Ve çalışmada vezinlerin asıl anlamlarından mecazî anlamlara nasıl kaydıkları ve bu kaymanın asıl delalet edilen anlama nasıl uzaklaşıp yakınlaştığı sorularına cevap aranarak, kullanılan vezinlerin şekli ve cevheri olarak taşıdıkları alametler sarf çalışması bünyesinde irdelenmiştir. Bu bağlamda, çalışmada eski Arap dilcilerinden Sîbeveyh, es-Suyûṭî, İbnü’s-Serrâc ve İbn ̒Aḳîl gibi dilcilerin Arapçadaki (fi â̒l), (fa â̒l), (fu â̒l) ve (fa ̒âli) vezniyle ilgili görüşlerine yer verilerek; bu vezinle ilgili ihtilaf ettikleri hususlar olan bina, sarftan memnu olma ve Arapça kullanışı hususundaki görüşleri tespit edilmiştir.
Bunlara ek olarak, bu çalışma bilimsel araştırma yöntemlerinden tanımlayıcı analitik yöntem kullanarak Arapçanın vezinlerinden olan (fi ̒âl), (fa ̒âl), (fu ̒âl) ve (fa â̒li) kalıplarının kullanılış şekillerinin tespitini amaçlamakta olup; bu vezinlerin

Keywords

Sarf Çalışması, Fa ̒âl, Fu ̒âl, Fi ̒âl, Fa ̒âli

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

Thanks

yok

صيغة فعال ودلالتها الصرفية (دراسة الصرفية)

Abstract

صخلم ةعومسملا ةيوغللا صوصنلا نم دمتست ،ةيرايعملا ةيسايقلا دعاوقلا يهو ةاحنلا اهعضو دق يتلا ةيبرعلا دعاوقلا ماعلا ةغللا رايت لّثمت يكل ،ةرثكلا وأ رتاوتلاو دنسلاو ةحاصفلا يف لًاامجإ لّثمتو ،ةدّيقملا اهطورشب يفت يتلا ءامدقلا ةاحنلا اهب رظن يتلا ةقيرطلا ىلع ءوضلا يقلُت نأ ةسارد هذه يف ةثحابلا لواحتو .يوقلا دئاسلا ضعب يف ةيسايقلا ةيرايعملا مهدعاوق نع اهجورخو )لاعَف(و )لاعَف(و )لاعُف(و )لاعِف( ةغيص نم مهفقومو يذلا فرصلاو ةغللا ملع تايطعم ءوض يف اهل يلامعتسلًاا عقاولا عم ةنراقم ،ةيرعشلاو ةينآرقلا ةلثملأا ليبس ىلع ،ةاحنلا دعاوق جراخ لامعتسلًاا ةهج نم رودت ةلثمأ ةّدع لامعتساب ةيبرعلا ةينبلأا ةيفيك هب فرعت ةينبلا ةقفاوم ىدم يهف ،ايجولوفروملا وأ ةيفرصلا ةيلضفلأا ةيرظن بساني امب هيوبيس هحرط ام لاثملا
.فرصلا ءاملع نيب اهيلع فراعتملا ةيفرصلا ةدعاقلل يوغللا ءادلأل ةيفرصلا مادختساب )لاعَف(و )لاعُف(و )لاعَف(و )لاعِف( ةيبرعلا ةغيص ىلع ثحبلا اذه فدهي ،هيلعو
نم طبترت ةيزاجم ناعم ىلإ يلصلأا ىنعملا زواجتت يتلا امهتللًاد ىلإ ةراشلإل ةيرعشلاو ةينآرقلا ةلثملأا راطإ يف ،ةيلكشلاو ةيرهوجلا تاملاعلا ىلإ لوصولل ؛ لاعفل تبثت يتلا ةيساسلأا ةللًادلاب ديعب وأ بيرق ءامدقلا ءارآ ثحبلا اذه تبثي ،ددصلا اذه يفو .يليلحتلا يفصولا جهنملا نم ةدافتسلًااب ةيفرصلا ةساردلا
،اهل يبرعلا لامعتسلًااو ،فرصلا نم عنملاو ءانبلا يف مهفلاتخا ةهج نم برعلا ةغل يف لاعف ةغيص لوح

Keywords

دراسات الصرفية, الفَعال, الفُعال, الفِعال, الفَعالِ

Project Number

yok

The Four verbal Patterns of Fi'aal, Fu'al, Fa'al, Fa'aali and Their Morphological Indications in Arabic

Abstract

For previous linguistic scholars, Arabic grammar consists of general comparative rules that involve oral language texts. A special condition applies to these texts, such as having fluency, having the same samples in the language as examples, having usage in Arabic culture, and having been widely used to represent the Arabic language’s general grammar rules strongly. This study not only focuses on former Arabic linguistics and their opinions about verbal patterns such as fa̒ aal, fu ̒all, fi ̒aal, and fa ̒aali, but also gives extraordinary examples from the Quran and poets that former linguists have used as examples of morphology. In addition, other linguists have indicated Sibawayh’s optimality theory about verbal patterns for speaking performance and morphological structure to be acceptable. This study also aims using descriptive analysis to explain Arabic verbal patterns and their usage in the Arabic language, such as with fa ̒aal, fu ̒all, fi ̒aal, and fa

̒aali through examples from Quranic verses and poems in order to explain the topic. A shift of meaning is indicated to have occurred in these verbal patterns from their original meanings to figurative meanings in terms of the convergence and divergence of meaning. Moreover, the study examines the signs of verbal patterns as a form and fundamental. For example, former Arabic linguists such as Sibawayh, al-Suyûtî, Ibn al-Sarrāj, and Ibn A̒ qîl were determined to have their own opinions about the fa ̒aal verbal patterns in Arabic such as how these verbal patterns formed, their lack of morphological derivation, and their usage of Arabic..

Keywords

Morphological study, Fa ̒aal, Fu ̒aal, Fi ̒aal, Fa ̒aali

Project Number

yok

References

• Kur’ânu’l-Kerîm.
• Ahmed, Halîl Reşîd. “Sîğa Fa ̒âl”. Mecelletü’l- Arab. 7 )8(:485-502, 2015.
• Al Reşûd, Hasse bint Zeyd Mubârek. “Sîğa fa ̒âli İsmen li Fi ̒ili’l-Emr”. Mecelle Kulliye Dâru’l-Ulûm. 149- 179, 2006.
• Cemîl Abbâd, Henân. “es-Sîğa’s-Sarfiyye va Delâletuha fî Dîvâni Abdu’r-Rahîm Mahmûd”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Câmi ̒atü’l-Ezher, Filistîn: Gazze, 2011.
• Ebu Sel, Ahmed Fethî Halîl. “el-Ef ̒âl fi’d-Dirâsâti’l-Arabiyye beyne’l-Alâmâti’l-Cevheriyye ve’ş-Şekliyye”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, el-Câmi ̒atü’l-Hâşimiyye, Ürdün: ez-zerkâ ̒, 2016.
• ed-Dâmğânî. Kâmûsu’l-Kurân. Thk: ‘Abdu’l-Azîz Seyyidi’l-Ehl. Beyrût: Dâru’l-Malâyîn, 4.baskı, 1983.
• el-Fetlî, ̒Âdil Muhammed Abdu’llah. “el-Udûl fi’s-Siğa ve’t-Terâkîb fi’l-luğati’l-Arabiyye”. Câmi ̒a el- Kâdisiyye. 15 )4(: 11-41, 2015.
• el-Haşâşene, Esmâ’ Ahmed. “el-Kavâ ̒idiyye ve’l-efdaliyyetu’n-nahviyye fi’l-Kırâ’ati’l-Kurâniyyeti’l- Mütevâtire”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Câmi ̒atü’l-Yermûk, Ürdün: İrbid, 2017.
• en-Na ̒îmî, Hüsâm Sa ̒îd. “Sîğa fa ̒âl fi Luğati’l- Arab”. Mecelle Kulliyeti’l- Âdâb fi Câmi ̒ati Bağdâd. 18: 293-302, 1975.
• er-Râğıbu’l-Asfhânî. el-Müfredât fi Ğarîbi’l-Kurân. es-Sa ̒ûdiyye: Mektebe Nizâr Mustafâ’l Bâz, 1.baskı, 2009.
• es-Sebî ̒î, Mûdî bint Hamîd bin Remîzân. “Sîğa Fa ̒âli va ma Teadül anhu va Bina’iha inde’l- Hicâz va Mena
• ̒aha mine’s- Sarfi inde Temîm va Hucce kul minhum”. Mecelle Tercümân. 21 )1(: 21-68, 2012.
• es-Suyûṭî. Kitâbu’l-İktirâh fi İlmi Usûli’n-Nahv. Thk: Ahmed Muhammed Kâsım. Lübnân: Dâru’l-Ma ̒ârif, 1.baskı,1988.
• Fadıl, Beşîr vd. “Eser Tenevvü ̒ü’s-Sîğati’s-Sarfiyyeti fi Îdâhi’l-Makâsıdı’l-Kurâniyye”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Câmi ̒a Muhammed Bodiyaf, Cezâ’ir: El-Mesîle, 2017.
• Hasan, Abbâs. en-Nahvu’l-Vafî. Mısır: Dâru’l-Ma ̒ârif, 3.cilt, 15. Baskı, 2010.
• Huseyn, Reşîd Sâlih Kemâl. “Siyağu’l-mubâlağa ve tarâikuha fi’l-Kur’âni’l-Kerîm Dirâse İhsa’iyye Sarfiyye Delâliyye.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Câmi ̒atü’l-Necâhı’l-Vataniyye, Filistîn: Nablus,2005.
• Îbrahîm, Hamdî Bedre’d-Dîn. Mu’cemu’l-Evzânı’s-Sarfîyye li Kelimâti’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kâhire: Mektebe İbni’t-Teymiyye’l-Kahire, 1. baskı, 2011.
• İbn Aḳîl. Şerh İbn Akîl va Ma ̒ahu Kitâb Menheti’l-Cel’îl Bi Tahkîk İbn Akîl. Thk: Muhammed Muhyi’d-Dîn Abdû’l-Hamîd. Kâhire: Dâru’l- Türâs, Cilt 4, 20. Baskı, 2009.
• İbn Manzûr. Lisânu’l-Arâb. Beyrût: Dâr Sâdr, 3. Cilt, 10. Baskı, 1311h.
• İbnü’s-Serrâc. Usûl fi’n-Nahv. thk: Abdu’l-Huseyn el-Fetlî. Lübnân: Mü’esseti’r-Risâle, Cilt 3, 1. baskı, 2010. İbrâhîm, Hamdî Bedre’d-Dîn. “et-Tedâhulü’l-Delâli fi Sîğati )fiâl( beyne’l-Müfredi ve’l-Cemi ̒ fi’l- Kur’âni’l- Kerîm”. Mecelle Câmi ̒a Ummu’l- Kurâ li Ulûmi’l-Luğât va Âdâbuha. 19: 57-122, 2017.
• Lecercle, Jean Jacques. Unfu’l-Luğa. Ter. Muhammed Bedevî. Beyrût: el-Manzûmetu’l-Arabiyye li’l-Terceme, 1.baskı, 2005.
• Muhammed, Muhammed ̒Eyd Alî. “Sîğa Fa ̒âl Masdaran fi’l-Kur’âni’l-Kerîm: Dirâse Delâliyye”. Mecelle Âdab Zî Kâr. 3 )9(: 61-72, 2013.
• Nahle, Mahmûd Ahmed. Usûlü’n-Nahv. Beyrût: Dâru’l-Ulûmu’l-Arabiyye, 1.baskı, 1987. Sâlihu’s-Semrâ’î, Fâdıl. Ma ̒ânî’l- Ebniyyeti’l- Arabiyye. Ürdün: Dâru’l-Ammâr, 2.baskı, 2007.
• Sîbeveyh. el-Kitâb. Thk: Abdu’s-Selâm Muhammed Hârûn. Kâhire: Mektebe’l-Hâncî, cilt ¾, 2.baskı, 1982. Taha, Hüzâm el-Hâc. “Sîğa fa ̒âl ve delâletha”. Âdâbu’l-Râfidîn (̒Irak). 9: 422-458, 1978.