İSLAM MEDENİYETİNDE TIP TARİHİNE DAİR YENİ BİR YORUM

Year 2012, Issue: 20, 145 - 171, 20.06.2012

Prof.dr.neşet El-hamarine Eyyüp Tanrıverdi

Abstract

Bu makalede Avrupa bilim tarihi çevrelerinde İslam medeniyeti tıp
tarihi hakkında hakim yaklaşımlar ve kabuller ele alınmıştır. Yazar öncelikle
bazı Avrupalı yazarların tarafsız bilimsel yaklaşımlarına dikkat çekmiş, daha
sonra Yunan teorik tıbbıyla iletişime geçmeden önce Doğu medeniyetlerinde
tıp tarihini özetlemiştir. Pratik ve teorik olmak üzere iki hususiyeti haiz tıp
ilminin Doğu’daki belirgin özelliği pratik cihetidir. Teorik kuram ise Yunan
medeniyeti tarafından geliştirilmiştir. Bunun Doğu dünyasına aktarımı İskender
ile gerçekleşmiş ve bu tarihten itibaren teorik tıp dahi bilhassa İslam
medeniyetinin bilimsel inşa süreciyle büyük ilerleme kaydetmiş ve bu niteliğiyle
modern Avrupa tıbbının esası olmuştur. Yazar Avrupa’da bilim tarihi
ile ilgili enstitülerin tarihsel gerçekliğe bir türlü eğilme gereği duymadığına
dikkat çekmektedir.

Keywords

Anahtar kavramlar: Doğu tıbbı, Yunan tıbbı, pratik tıp, teorik tıp, Doğu medeniyetleri, İslam medeniyeti

References

• 1.Tabakâtu’l-etibbâ ve’l-hukemâ, tahkik: Fuad Sezgin, Kahire 1955.
• 2.el-Fihrist, İbnu’n-Nedîm, I-II, nşr: Flügel; yeni baskı, Beyrut 1978, Leipzig 1871-1872.
• 3.İhbâru’l-Ulemâ bi-ahbâri’l-hukemâ, el-Kiftî, nşr.Lippert, Leipzig 1903.
• 4.Uyûnu’l-enbâ fî tabâkâti’l-etibbâ, İbn Ebî Usaybia, yeni baskı, Beyrut 1965; nşr. Müller, I-II, Kahire 1882-1884.
• 1.Brockelmann, C.; Geschichte Der Arabischen Literature, I-II, Suplementband, I-III, Weimar-Berlin-Leiden, 1898-1902, 19371943.
• 2.Encyclopaedia of Islam, Leiden-London 1908-1938, new edition Leiden-London, 1960, ciltlerin baskısı devam ediyor.
• 3.Hirshberg, J.; Geschichte Der Antenheilkunde – In; -Graesse-Saemisch –Handbuch Der Geampten Augenhelknd – 12 Band. Gesch.D.Ang.Im Atertumhum. – Leipzig 1899, 13 –Band: (Geschihte Der Ang. Der Den Arabern). –Leipzig 1908-Gecshichte Der Ang In Mittelalta.
• 4.Hirshberg, J.; Die Arabischen Lebrbücher Der Angen Heilkunde, Berlin 1905.
• 5.Hirschberg, J., J.Lippert; Ali Ibn Isa Erinnerungsbuch Für –Augenartze, Leipzig 1904.
• 6.Hirschberg, J., J.Lippert, E.Mittwoch; Die Arabischen Angenartze II, Halifa, -Salan Ad – Din, Leipzig 1905.
• 7.Leclerc, L.; La Chirurgie D’Abulcasis, Paris 1861.
• 8.Leclerc, L.; Historie De La Medecine Arabe, I-II, Paris 1876.
• 9.Sarton G.; Introduction to the History of Science, I-III, Baltimore 1937-1949.
• 10.Sezgin F.; Geschichte Des Arabischen Schripttums, Band III, Leiden 1970.
• 11.Wüstenfeld, F.; Geschichte Der Arabischen Artze Und Naturforscher, Hildeschein 1963, (Erste Auflage Göttingen 1840).