Sıbyân Mektepleri’nde Farsça ve Nasîhat-ı Hukemâ Adlı Risale/Persian And Book of Nasihat-i Hokema at Sibyan Schools

Year 2016, Issue: 28, 1 - 42, 13.07.2017

Musa Balcı

Abstract

Öz: Bu çalışmada, Osmanlı döneminde sıbyan mektepleri müfredatındaki Farsça dersinde okutulmak üzere hazırlanan “Nasîhat-ı Hukemâ” adlı öğüt risalesinin metni ve çevirisine yer verildi. Metinlerde adı geçen Lokman Hekim, Nûşîrevân-ı Âdil, Feridüddîn-i Attar ve Sa‘dî-yi Şîrâzî gibi tarihi ve edebî kişilikler hakkında, metinlerin anlaşılmasına da katkı sağlayabileceği düşünülerek bazı bilgiler de ortaya konuldu. Eskilerin ne yaptıklarını bilmeden doğru, güzel ve faydalı işler yapmanın zor olacağı ve onların izinin kaybedilmemesi gerektiği inancıyla kaleme alınan çalışmada Sıbyan Mektepleriyle ilgili bazı hususlara temas edildi. Öğüt risalesinde yer alan manzum metinler, manzum olarak çevrildi. Öğüt metninin Farsçası, bu dile aşinalara faydalı olur düşüncesiyle Türkçe çevirisiyle birlikte verildi. Çalışmanın son kısmında ise, öğüt metninin Osmanlı baskısında yer alan Farsça-Osmanlıca küçük bir sözlüğe de burada yer verildi.

Anahtar Kelimeler: Sıbyan Mektebi, Farsça, Nasihat, Bilgelerin Öğüdü

 

Abstract: In this study, the text and the translation of the advice booklet “Nasîhat-ı Hukemâ” prepared for being taught at Persian course in the curriculum of the sibyan schools in the Ottoman period were given a place. Some necessary information about literary and historical personalities like Lokman Hekim, Nûşîrevân-ı Âdil, Feridüddîn-i Attar ve Sa‘dî -yi Şîrâzî who are mentioned in the texts was revealed by thinking that they would contribute to understanding the texts. In this study written in the belief that it is difficult to do true, good and useful things and their traces should not be lost before not knowing what our predecessor did, some points about the sibyan schools were touched on. The texts written in verse in the advice booklet were translated as the same form. The Persian version of the advice text was given with the Turkish one together with the thought that they would be useful for the ones familiar with this language. At the last part of the study, there is a little Persian-Ottoman Turkish dictionary given in the ottoman edit of the advice text.

Key Words: Sibyan School, Persian, Wise Men’s Advice.