İbni Kazal’ın Şiirlerinde Tekrir Olgusu / ظاھرة التكرار في شعر ابن قزل / Repetitiveness Phenomena in Ibni Kazal’s Poem

Year 2016, Issue: 28, 197 - 224, 13.07.2017

Ali Ghareeb

Abstract

Öz: Bu araştırma İbni Kazal’in şiirinde tekrar sanatını, bu olgunun yapısına ve metinde nasıl kullanılacağına odaklanarak özellikle dilin yüzeysel yapısında kullanılan, buna mukabil olarak şairin tekrar sanatına münhasır güzellik algısını yansıtan ve onun ruh hali ile çevresinde olup bitenleri aydınlatan dilin derin anlamsal yapısını üreten tekrar olgusunun şiir metinine nasıl hizmet ettiğini ve nasıl güzellik aracına dönüştüğünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada teorik ve uygulamalı yönlerden olmak üzere tekrar olgusunun iki yönden incelenmesi esas alınmıştır. Birinci teorik incelemede kısaca klasik ve modern dönem şairlerinde tekrar olgusu kavramı üzerinde durulurken ikinci incelemede İbni Kazal’in şiirindeki altı tekrar türü ele alınacaktır ki bunlar sırayla harf tekrarı, isim tekrarı, sıyga tekrarı, fiil tekrarı, edat tekrarı ve tümce tekrarlarıdır. Bu tekrarlarda İbni Kazal’in bu sanatı şiir metnini zenginleştiren, şiirin anlaşılmasına yardımcı olan, şairin kendi deneyimini yansıtan ve ruh halini ifade eden bir güzellik aracı olarak kullanmadaki mahareti görülebilecek diğer taraftan dinleyicinin yazarın bahsettiği deneyimi yaşaması sağlanarak bunun onun üzerinde etkisi açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Tekrar, İbn Kazal.

Abstract: The aim of this research is explore of the repetitiveness phenomena in Ibni Kazal’s poem. How did poet appoint this phenomena into the literary text and make it beauty tools to serve the literary text. Although it used as superficial structure, but result in deep feeling reflecting the poet’s emotions and explorer the psychological status of the poet. Research based on two sides of repetitiveness phenomena: Theoretical and practice sides. First side focus on the concept of repetitiveness phenomena in ancients and speakers briefly. On the other side we will study the six modes of repetitiveness phenomena in İbni Kazal’s poem which are: letter repetitiveness, name repetitiveness, wording repetitiveness, verb repetitiveness, preposition repetitiveness and sentences repetitiveness. By those modes we can explore the ability of İbni Kazal to appoint this phenomena to richening the literary text, help to understanding, shaping the poet’s experience and express the psychological status of the poet. Additionally, research tried to explore the effect of this phenomena on making the reader live the poet’s experience.

Keywords: Repetition, ibn Kazal

ملخص: يهدف هذا البحث إلى الكشف عن ظاهرة التكرار في نتاج ابن قزل الشعري، وذلك من خلال التركيز على كيفية بناء هذه الظاهرة وتوظيفها في النص، وصولاً إلى جعلها أداة جمالية تخدم النص الشعري، خاصة وأنها تستخدم في البنية السطحية اللغوية وتنتج في المقابل بنية دلالية عميقة تعكس سرّ ميل الشاعر إليها دون غيرها وتكشف عن نفسيته وما يدور حوله. ويعتمد هذا البحث على دراسة ظاهرة التكرار من جانبين: جانب نظري، وآخر تطبيقي. حيث يركز الجانب الأول على مفهوم ظاهرة التكرار عند القدماء والمحدثين وبإيجاز، في حين يقوم الجانب الثاني بدراسة ستة أنماط من التكرار في شعر ابن قزل، وهي بالترتيب: تكرار الحرف، وتكرار الاسم، وتكرار الصيغ، وتكرار الفعل، وتكرار الأداة، وتكرار العبارة. وبهذه الأنماط يمكن الكشف عن قدرة ابن قزل في توظيف هذه الظاهرة لجعلها أداة جمالية تثري نصه الشعري، وتساعد على فهمه، وتجسد تجربة الشاعر نفسه، وتعبر عن نفسيته، كما حاول هذا البحث بيان أثر هذه الظاهرة على المتلقي من خلال جعله يعيش التجربة التي تحدث عنها الشاعر.

كلمات مفتاحية: التكرار، ابن قزل، تستخدم، كرر.