Yeme Pratikleri Üzerinden (Yeni?) Orta Sınıf(lar)ı Anlamaya Çalışmak

Year 2016, Issue: 54, 33 - 60, 20.12.2016

Erhan Akarçay

Abstract

Bu çalışma, Eskişehir’de
tüketim alışkanlıklarını ve dışarıda yeme-içme olgusunu orta sınıf üzerinden,
gıda ve beslenme sosyolojisinin sınırlılıkları içerisinde anlama çabası
yürütmektedir. Orta sınıf, üretim araçları karşısındaki konumundan ziyade
tüketim potansiyeli üzerinden ele alındığında, orta sınıfın yeni kapitalizm
koşullarında en önemli kaygısının istikrarlı bir toplumsal yapı ve sağlam bir
“gelecek garantisi” olduğu görülmektedir. Orta sınıf kendisini tüketim
üzerinden var etmektedir. Tüketimin sürekli hale getirilebilmesi için
belirsizliğin, istikrarsızlığın ve güvencesizliğin ortadan kaldırılması
gerekir. Eskişehir’de örneklem dâhilinde görüşülen orta sınıf için dışarıda
yemek yeme sıradanlaşan gündelik bir pratik haline gelmiştir. Orta sınıf çalışma
koşullarından dolayı öğle yemeklerini bir zorunluluk seçimi olarak gerek
kurumsal yemekhanelerde, gerekse firmaların sağladığı yemek kartlarıyla,
gerekse anlaşmalı olunan lokantalarla çözmektedir. Akşamları dışarıda yemek ise
aile etkinliği, yakın arkadaş çevresi ile sosyalleşme, eğlence ve “beslence”
gibi birtakım nedenlerle yapılan bir gündelik pratiktir. Eskişehir’de orta
sınıf, dışarıdaki yemek mekânlarında diğer sınıfsal pozisyonlardan
farklılaştırarak kendini “özel” hissetmek istemektedir.

Keywords

gıda ve beslenme sosyolojisi, orta sınıf

TRYING TO UNDERSTAND THE (NEW?) MIDDLE CLASSES VIA EATING PRACTISES

Abstract

This study attempts to understand middle class consumption patterns, particularly eating out
phenomenon in the limits of sociology of food and nutrition. Middle class, when its position
towards consumption is evaluated rather than means of production; it is clearly seen that
steady “future expectation” and consistent social sturucture are main concerns of middleclass under the “new capitalism” conditions. For middle class, consumption needs to be
constant which is how this particular class brings into existence itself uncertainty, instability
and precarity to be annihilate. In Eskişehir, middle class members are interviewed. For
middle class, eating out become an ordinary everyday practice. Because of middle class’
working conditions, its members have their lunchas a result ot taste of necessity whether
in cafeterias, or contractual restaurants by paying with dining cheques and cards. Eating
out at nights turns out a family activity, close friends gathering that is being socialized,
entertainment and “foodatainment” as part of an everyday practice. Middle class’ in Eskişehir
desire to be “special” and prefers eating out spaces in order to distinct its class differences.

  

Keywords

middle class, sociology of food and nutrition, sociology of food, eating out, foodatainment

References

• Arslan, Z. (2011). Urban Middle Class, Lifestyle and Taste in Keçiören and Çankaya, Ankara: Distinction Through Home Furniture, Furnishing and Decoration (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Orta Doğu Teknik Ünivesitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayata, S. (2005). Yeni orta sınıf ve uydu kent yaşamı. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Haz.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat içinde (Z. Yelçe, Çev.) (2. Basım) İstanbul: Metis Yayınları.
• Balaban, U. (2013). Faburjuvazi ve iktidar: yakın Türkiye tarihinde sınıf ve siyasal İslam. Praksis, 32, 91-113.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları (2. Baskı) (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Becker, U. (1989). Sınıf kuramı: hala eleştirel sosyal bilimsel çözümlemenin ekseni mi? (N. Yılmaz, Çev.). http://www.teorivepolitika.net/index.php/okunabilir-yazilar/item/133-sinif-kurami adresinden 18 Mart 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Bourdieu, P. (2010). Distinction: A Social Critique Of The Judgement Of Taste. (R. Nice, Çev.) Oxon: Routledge.
• Bourdieu, P. (2012b). Sosyal sınıfı yapan nedir? Grupların kuramsal ve pratik varlığı üzerine. G. Çeğin ve E. Göker (Haz.), Tözcülüğün Tasfiyesi: İlişkisel Sosyolojide Temel Yaklaşımlar içinde (E. Göker, Çev.). Ankara: Notabene Yayınları.
• Brubaker, R. (2007). Klasik Teoriyi Yeniden Düşünmek: Pierre Bourdieu’nun Sosyolojik Yaklaşımı. H. Erbaş (Der.), Fark/Kimlik Sınıf içinde (E. Yüce ve Ö. B. Ağtaş, Çev.). Ankara: Eos Yayınları.
• Bugge, A. B. ve Lavik, R. (2010, Haziran). Eating Out: Multifaceted Activity on Contemporary Norway. Food, Culture and Society, 13(2), s. 215-240.
• Burris, V. (1995). The discovery of the new middle classes. A. J. Vidich (Ed.), The New Middle Classes: Life-Styles, Status Claims and Political Orientations içinde. London: Macmillan.