Durkheim’ın Toplumu Bir Özne, Toplumsalı Bir Nesne Olarak Kavramsallaştırma Çabası

Yıl 2019, Cilt: 39 Sayı: 1, 159 - 174, 30.06.2019

Abdülkerim Sönmez

Öz

Bu deneme Durkheim’ın toplumu bir özne (fail) ve toplumsal olguları bir nesne olarak nasıl kavramsallaştırdığı
hakkındadır. Onun temel çalışmalarından hareketle ve Marx ve Tönnies’in kolektif özne-faillik anlayışı ile yapılan
bir karşılaştırmaya dayalı olarak denemenin temel iddiası şudur: Durkheim açısından bir özne fail olarak toplum,
üyelerinin faaliyetlerinin aynı tekil ahlaki varlığın ortak bekasını temine yöneltilmiş bilinçli kolektif çabada, bu
çabayı gösterecek bireylerin sosyalizasyonunda ve bu varlığın varoluşunu tehdit eden eylemlere karşı düzeltici
müeyyidelerin olduğu yerde bir fail olarak mevcuttur. Bunun dışındaki çabalar ve faaliyetler değişik derecelerde
ve mahiyette olmak üzere, bir toplumdan daha az bir varlık ve faillik haline karşılık gelirler.

Anahtar Kelimeler

Durkheim, Bir özne olarak toplum, Bir özne olarak kamuoyu, Bir özne olarak sınıf

Durkheim’s Conception of Society as a Subject and Social Fact as a Thing

Öz

This essay examines Durkheim’s conception of society as a subject (agent) and social fact as a thing. Through
a close reading of his major works and by comparing his concept with that of Tönnies and Marx, the essay
argues that in Durkheim’s conception, society as a true and real subject exists insofar as it directs the efforts of
its members toward securing its own collective survival as a single moral being by socializing its members who
are committed to this objective and applying corrective sanctions against actions that threaten its survival. All
other efforts and actions are manifestations of a subject that is lesser than a society.

Anahtar Kelimeler

Durkheim, Society as a subject, Public opinion as a subject, Social class as a subject

Kaynakça

• Alpert, H. (1960). Montesquieu and Rousseau: Forerunners of sociology. American Sociological Review, 25(6), 972‒973.
• Aron, R. (1967). Main currents in sociological thought (R. Howard & H. Weaver, Trans.). Penguin Books.
• Durkheim, E. (1893). De la division du travail social: étude sur l’organisation des sociétiés supérieures. Paris, France: Alcan.
• Durkheim, E. (2002). İntihar (Ö. Ozankaya, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi. Durkheim, E. (2004). Sosyolojik yöntemin kuralları (C. Saraçoğlu, Çev.). İstanbul: Bordo-Siyah Klasik Yayınlar.
• Durkheim, E. (2005). Dini hayatın ilkel biçimleri (F. Aydın, Çev.). İstanbul: Ataç Yayınları.
• Giddens, A. (1978). Durkheim. Glasgow: Fontana/Collins.
• Heberle, R. (1948). The sociological system of Ferdinand Tönnies: “Community” and “society”. In H. E. Barness (Ed.), An introduction to the history of sociology (pp. 144–165). Chicago and London: The University of Chicago Press.
• İbn Haldun. (1982). Mukaddime (S. Uludağ, Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kamenka, E. (Eds.). (1983). The portable Karl Marx. Harmondsworth, Middlesex, UK: Penguin Books.
• Lukes, S. (1973). Émile Durkheim. His life and work: A historical and critical study. Middlesex, UK: Penguin Books.
• Mestrovic, S. G. (2015). 21. yüzyılda Durkheim. Durkheim sosyolojisinin modernite ve postmoderniteye uygulanması (S. Güldal & S. Güldal, Çev.). İstanbul: Matbu Kitap.
• Poggi, G. (2000). Durkheim. New York, NY: Oxford University Press Inc. Weber, M. (1995). Toplumsal ve ekonomik örgütlenme kuramı (Ö. Ozankaya, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.