Geçici Koruma Statüsündeki Suriyelilere Sunulan Refah Hizmetlerinin Türkiye’nin Refah Sistemindeki Dönüştürücü Perspektifi

Year 2020, Issue: 79, 207 - 235, 31.12.2020

Nergis Dama

Abstract

Barınma, sağlık, eğitim, sağlık ve sosyal koruma gibi refah hizmetlerinin sunumunda Türkiye’nin benimsediği refah tipolojisi olarak Güney Avrupa refah rejiminin özellikleri öne çıkmaktadır. Muhafazakâr ve sosyal demokrat refah uygulamalarının karma bir şekilde gerçekleşmesi, eğitim ve sağlık hizmetinin devlet tarafından ücretsiz olmasına rağmen bu iki alanda da özel sektöre imkân verilmesi, sosyal güvenliğin bireysel istihdamla birlikte hane bazlı bir koruma sağlaması, vb. faktörler, Türkiye’nin refah rejimi sınıflandırmasını bu kategoriye yerleştirmiştir. Ancak 2011 yılında başlayan ve 2019 yılında 3.5 milyonu aşan Suriyelilere yönelik temel refah hizmetlerinde uygulanan politikalar benimsenen refah tipolojisinde dair yeni bir perspektif oluşturmuştur. Özellikle geçici koruma statüsüne sahip Suriyelilere sunulan barınma, sağlık ve eğitim hizmetleri, Türkiye’nin sosyal devlet anlayışı ve refah rejimini kendine özgü bir sisteme dönüştürmektedir. Bu çalışmada, 2012-2019 döneminde temel refah hizmetlerinden olan barınma, eğitim ve sağlık alanında Suriyelilere yönelik izlenen politika ve uygulamalar, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri kullanılarak refah hizmetlerinden faydalanma durumu incelenmiş, bu uygulamaların Türkiye’nin refah sistemi tipolojisinde yeni bir perspektif oluşturup oluşturmadığı tartışılmıştır.

Keywords

Refah tipolojisi, sosyal politika, Suriyeliler, refah hizmetleri, Güney Avrupa refah rejimi

The Reformer Perspective of Welfare Services for Syrian Being Given Temporary Protection Status on the Welfare System of Turkey

Abstract

As welfare typology that has been taken on by Turkey, the features of the South European welfare regime have been distinguished in welfare services such as accommodation, health, education, and, social protection. Education and health services are provided both of public and private sectors as regards South European welfare regime on the condition that the corporatist and social-democratic welfare implementations will emerge. Moreover, the social security has ensured the social protection of an individual and the household, and the welfare classification of Turkey is regarded as South European welfare regime. Furthermore, the new perspective for welfare typology that has been adopted by Turkey has occurred because of Syrian migration to begin in 2011 and exceed over 3.5 million in 2019. The services including accommodation, health, and education especially for Syrians to have temporary protection status have changed the social state perception and welfare regime of Turkey about its distinctive system. The policies and implementation in accommodation, education, and health, which are the basic welfare services, have been analyzed in this study using the data obtained by the Ministry of Education, Directorate General of Migration Management, and Turkish Statistical Institute, and whether these implementations cause new perspective of welfare typology system of Turkey or not have been discussed.

Keywords

Typology of welfare, social policies, Syrians, welfare services, South European welfare regime

References

• Akpınar, T. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların ve kadınların sosyal politika bağlamında yaşadıkları sorunlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 03(03), 16-29.
• Atasü Topçuoğlu, R. (2019). Avrupa’da refah devleti çözünürken uluslararası göç ve yeni sağın yükselişi: İsveç ve Almanya örnekleri. Çalışma ve Toplum, 2, 941-974.
• Aysan, M. F. (2013). Reforms and challenges: the Turkish pension regime revisited. Emerging Markets Finance and Trade, 49(sup5), 148-162.
• Aydoğan, E. (2018). Hoşgörünün liberal yorumu: John Stuart Mill. Kaygı, 83-91, 10.20981/kaygi.412223 83-91.
• Borevi, K. (2014). Multiculturalism and welfare state integration: Swedish model path dependency. Identities, 21(6),708-723.
• Boyraz, Z. (2015). Türkiye’de göçmen sorununa örnek Suriyeli mülteciler. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 7(2), 35-58.
• Day, L. (1978). Government pensions for the aged in 19 industrialized countries. İçinde R. Tomasson (Ed.), Comparative Studies in Sociology. Greenwich, Conn.: JAI Press.
• Diehl, C. ve Blohm, M. (2003). Rights or identity? Naturalization processes among “Labor migrants” in Germany. International Migration Review ,37(1), 133–62.
• Canyurt, D. (2015). Suriye gelişmeleri sonrası Suriyeli mülteciler: Türkiye’de riskler. Akademik Bakış Dergisi, 48, 127-146.
• Cengiz, D. (2015). Zorunlu göçün mekânsal etkileri ve yerel halkın algısı: Kilis örneği. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 10(2), 101-122.
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, Ankara.
• Erdoğan, M. M. (2018). Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ergüven, N.S., ve Özturanlı, B. (2013). Uluslararası mülteci hukuku ve Türkiye. AÜHFD, 62(4), 1007-1061.
• Esping -Andersen, G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
• Freeman,G. (1986). Migration and the political economy of welfare, Annals of the American Academy of Social and Political Sciences, 485, 51-63.
• Geddes, A. (2003). Migration and the welfare state in Europe. The Political Quarterly, 74(1), 150-162.
• Gencer, Bedri (2009). Sosyal devletten kerim devlete. Bilgi Dergisi, 2, 1-18.
• Gültaç, A. S., Balçık, P. Y. (2018). Suriyeli sığınmacılara yönelik sağlık politikaları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 193-204.
• Güney, Ü., Konak, N. (2016). Bolu’da Suriyeli ve Iraklı sığınmacılar: Milliyetçilik, erillik ve vatandaşlık temelinde öteki algısı. Alternatif Politika, 8(3), 505-535.
• İnan, Z., Korgavuş, B. (2017) Mülteci kampları ve yerleşim alanlarında sürdürülebilir tasarım. Contemporary Reserach in Economics and Social Science, 1(2), 103-122.
• Karaca, S., Dinçer, O. B. (2013). Genişleyen ve derinleşen kriz Suriyeli mülteciler. Analist Dergisi, 34, İstanbul.
• Karasu, M. A. (2018). Suç korkusu, göç ve Suriyeli sığınmacılar: Şanlıurfa örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 332-347.
• Koray, M. (2005). Sosyal politika. İmge Yayınevi: Ankara.
• Mandacı, N., Özerim, G. (2013). Uluslararası göçlerin bir güvenlik konusuna dönüşümü: Avrupa’da radikal sağ partiler ve göçün güvenlikleştirilmesi. Uluslararası İlişkiler, 10(39), 105-130.
• Morris, L. (1997). A cluster of contradictions: the politics of migration in the EU. Sociology, 31(2), 241-259.
• Morris, L. (2002). Britain’s asylum and immigration regime: The shifting contours of rights. Journal of Ethnic and Migration Studies, 28(3), 409-25.
• Myles, J. (1984). Old age in the welfare state. Boston: Little, Brown.
• Önder, N. (2019). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilere yönelik sağlık politikalarının analizi. Göç Araştırmaları Dergisi, 5(1), 110-165.
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme sürecinde refah devleti. İstanbul Ticaret Odası Yayınları: İstanbul.
• Peral, L. (2012). EU protection scheme for refugees in the region of origin: Problems of conditionality and coherence. European Society of International Law. http://www.esil sedi.org/english/pdf/Peral.PDF.
• Çömez Polat, F., Kaya, E. (2018). Bir ötekileştirme pratiği: Türkiye’de yaşayan Suriyelilere yönelik tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergi, 1(1), 38-48.
• Paksoy, S., Karadeniz, M. (2016). Kilis’te çalışan Suriyeli sığınmacıların sosyo-ekonomik yapısı üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58).
• Poyraz, Y. (2012). Suriye vatandaşlarının geçici korunması ve uluslararası mülteci hukuku. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(2), 53-69.
• Saçan, S., Cizdan, G., Tabak, H. D. (2017). Aydın halkının Suriyeli göçmenlere yönelik bakış açısının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 28-38.
• Seydi, A.R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 267-305.
• Soysal, A., Yağar, F. (2016, Nisan). Suriyeli sığınmacılar konusunda Türkiye’nin sağlık hizmetleri yönetimindeki etkinliğinin değerlendirilmesi. II. Ortadoğu Konferansları: Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu.
• Therborn, G. (1984). Classes and states welfare state developments, 1881–1981. Studies in Political Economy, 14(1), 7–41.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• Yaralı Akkaya, A., Azimli Çilingir, G., Tuğ Levent, G. (2018). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ndeki Suriyeli öğrencilerin akademik sorunları üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 413-448.
• Yavuz, Ö., Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yıldız, Ö. (2013). Türkiye kamplarında Suriyeli sığınmacılar: Sorunlar, beklentiler, Türkiye ve gelecek kaygısı. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(1), 140-169.
• Wilensky, H., Lebeaux, C. (1965). Industrial society and social welfare. New York: The Free Press.
• T. C. Sağlık Bakanlığı, Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2014). Geçici koruma altına alınanlara verilecek sağlık hizmetlerine dair esaslar. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1376,saglik-bakanligi-gecici-koruma-yonergesi-25032015pdf.pdf?0. adresinden edinilmiştir.
• T. C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, (2020). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/g%C3%B6%C3%A7men-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-merkezleri.html adresinden edinilmiştir.
• T. C. Sağlık Bakanlığı, (2018). 2017 Faaliyet raporu. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/34224,tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2017pdf.pdf?0&_tag1=74EE31ED7661C2397D9E758F51661198C7D24AF8 adresinden edinilmiştir.