Fatih Sultan Mehmed Döneminde Karaman Bölgesinden İstanbul'a Nakledilen Nüfus

Year 2012, Issue: 55, 107 - 134, 28.11.2013

Yahya Başkan

Abstract

Osmanlı fetih usullerinden olmak üzere, yeni alınan bir yerin ahalisi nüfus kalitesi dikkate alınarak devletin farklı bölgelerine, kaliteli nüfus ise özellikle İstanbul'a iskan edilmiştir. II. Mehmed döneminde Osmanlı hakimiyetine giren Karamanoğulları Beyliği sınırları içerisindeki nüfusun bir kısmı da İstanbul'a sürülüp yerleştirilmiştir

THE POPULATION TRANSFERRED FROM KARAMAN REGION TO ISTANBUL DURING THE REIGN OF MEHMET II THE CONQUEROR

As a form of conquest by ottomans, inhabitants of a place newly conquered were transferred to different area of the empire by considering the quality of the population, especially to the Istanbul. A part of the population in the border of Karamanoglu which was conquered by Sultan Mehmet II was transferred to Istanbul

Keywords

İstanbul, Karamanoğulları Beyliği, Fâtih Sultan Mehmed, iskân, Aksaray

References

• Ahmed Paşa Dîvânı, nşr. A. N. Tarlan, İstanbul 1966.
• Ahmed Refik, Kafes ve Ferace Devrinde İstanbul, haz. T. Yücel, İstanbul 1998.
• Ak, Mahmut, “Fatih Döneminde İstanbul’da İmar Faaliyetleri ve Mahalle Yerleşimi Hakkında”, İstanbul Şehir ve Medeniyet, İstanbul 2004, s. 235-245.
• Akdağ, Mustafa, Türkiye’nin İktisâdi ve İctimâî Tarihi II, İstanbul 1995.
• Aköz, Alâeddin, 16. Asırda Karaman Kazâsı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Konya 1992.
• Andreasyan, Hrand D., “XIV. ve XV. Yüzyıl Türk Tarihine Ait Ufak Kronolojiler ve Kolofonlar”, Tarih Enstitüsü Dergisi, sayı 3 (Ekim 1972), İstanbul 1973, s. 83-148.
• Anzerlioğlu, Yonca, Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara 2003.
• Aşıkpaşaoğlu, Tevârih-i Âl-i Osman, nşr. N. Atsız, Osmanlı Târihleri I, İstanbul 1949.
• Âşıkpaşazâde, Tevârih-i Al-i Osman, nşr. K. Yavuz- Y. Saraç, İstanbul
• Ayvansarâyî Hüseyin Efendi, Ali Satı Efendi, Süleyman Besim Efendi, Hâdikâtü’l Cevâmî, nşr. A. N. Galitekin, İstanbul 2001.
• Ayverdi, E. H., “Fatih Devrinde İstanbul Mahalleleri”, Vakıflar Dergisi, IV (Ankara 1958), s. 249-261.
• ______________, Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri Şehrin İskanı ve Nüfusu, Ankara 1958.
• Balta, Evangalia, People et Production, İstanbul 1999;
• Başkan, Yahya, Karamanoğulları Beyliği (Alaeddin Ali Bey Dönemi 1357- 1398), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya 1999.
• Behiştî Sinan Çelebi, Tevârih-i Âl-i Osman, Süleymaniye Ktp., Mikrofilm Arşivi, T. Y., nr. 2764.
• Bir Yeniçerinin Hâtırâtı, nşr. K. Beydilli, İstanbul 2003.
• Boz, Erdoğan, Hakîkî Dîvânı, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Malatya 1996.
• Bozis, Sula, “Karamanlılar”, İstanbul Ansiklopedisi, IV (1994), 458-459.
• Coşkun, Fahri, 1483 Târihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
• Dukas, Bizans Tarihi, nşr. Vl. Mırmıroğlu, İstanbul 1956.
• Düstûrnâme-i Enverî, nşr. N. Öztürk, İstanbul 2003.
• Eckmann, J., “Anadolu Karamanlı Ağızlarına Dair Araştırmalar”, D.T.C.F.D., VIII/1-2 (Mart- Haziran 1950), 165-200.
• Erdoğru, M. Akif, “Murad Çelebi Defteri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/2 (İzmir 2003), 119-160.
• Evliya Çelebi Seyâhatnâmesi I, haz. O. Ş. Gökyay, İstanbul 1996.
• Eyice, Semavi, “Anadolu’da Karamanlıca Kitâbeler”, Belleten, XXXIX⁄153 (1975), 25-49.
• ______________, “İstanbul’un Mahalle ve Semt Adları Hakkında Bir Deneme”, Türkiyat Mecmuası, XIV (İstanbul 1965), s. 199-216.
• Fatih Sultan Mehmed II. Vakfiyeleri, İstanbul 2005.
• Galitekin, A. Nezih, Osmanlı Kaynaklarına Göre İstanbul, İstanbul 2003.
• Giovan Maria Angiolello, Fatih Sultan Mehmet, çev. P. Gökpar, İstanbul
• Gümüşçü, Osman, Tarihi Coğrafya Açısından Bir Araştırma, XVI. Yüzyıl Lârende (Karaman) Kazâsında Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001.
• Hadîdî, Tevârih-i Âl-i Osman, nşr. N. Öztürk, İstanbul 1991.
• Hans Dernschwam, İstanbul ve Anadolu’da Seyahat Günlüğü, nşr. Y. Önen, Ankara 1987.
• Hoca Saâdeddin Efendi, Tâc’el Tevârih, I, İstanbul 1862.
• Imber, Colin, “İlk Dönem Osmanlı Tarihi’nin Kaynakları”, Söğütten İstanbul’a, ed. O. Özel-M. Öz, İstanbul 2005, s. 39-71.
• İbn Kemal, Tevârih-i Âl-i Osman, VII. Defter, nşr. Ş. Turan, Ankara 1991.
• İdris-i Bidlisî, Heşt Behişt, Nûruosmâniye Kütüphanesi, F. Y. nr. 3209.
• İlber Ortaylı, İstanbul’dan Sayfalar, İstanbul 1986.
• İnalcık, Halil, “Âşıkpaşazâde Tarihi Nasıl Okunmalı”, Söğütten İstanbul’a, ed. O. Özel-M. Öz, İstanbul 2005, 119-145.
• ______________, “Fatih Sultan Mehmed Tarafından İstanbul’un Yeniden İnşâsı”, çev. F. Unan, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 3 (Aralık 1988), s. 215-225.
• ______________, “Osmanlı Fetih Yöntemleri”, Söğütten İstanbul’a, ed. O. Özel-M. Öz, İstanbul 2005, s. 443-472.
• ______________, The Survey Of İstanbul 1455, İstanbul 2012.
• İnciciyan, P. Ğ., XVIII. Asırda İstanbul, nşr. H. Andreasyan, İstanbul 1956.
• Jaschke, Gotthard, “Die Türkisch – Orthodoxe Kirche”, Der İslam, 39, (1964), s. 98-99.
• Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü’l Ebrâr Zeyli, nşr. N. Kaya, Ankara 2003.
• Karamanlı Nişancı Mehmed Paşa, “Osmanlı Sultanları Tarihi”, Osmanlı Tarihleri, nşr. N. Atsız, İstanbul 1949.
• Kıvâmî, Fetihnâme-i Sultan Mehmed, nşr. F. Babinger, İstanbul 1955.
• Koçu, Reşat Ekrem, “Çarşılar”, İstanbul Ansiklopedisi, VII (1971).
• ______________, “Fatih Parkı”, İstanbul Ansiklopedisi, X (1965).
• ______________, “Hamam”, İstanbul Ansiklopedisi, X (1965).
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Niğde -Aksaray Tarihi, İstanbul 1974.
• Kömürciyan, Eremya Çelebi, İstanbul Tarihi, XVII. Asırda İstanbul, nşr. H. Andreasyan, İstanbul 1952.
• Kritovulos Tarihi 1451-1467, çev. Ari Çokona, İstanbul 2012.
• Menage, V. L., “Osmanlı Tarih Yazıcılığının İlk Dönemleri”, Söğüt’ten İstanbul’a, ed. O. Özel-M. Öz, İstanbul 2005, s. 73-91.
• Meriç, Rıfkı Melul, “Birkaç Mühim Arşiv Vesîkası”, İstanbul Enstitüsü Dergisi, III (İstanbul 1957), s. 33-42.
• Mevlâna Hamîdî, Külliyât-ı Dîvân-ı Hamîdî, tıpkıbasım neşri İ. H. Ertaylan, İstanbul 1949.
• Müneccimbaşı Ahmed b. Lûtfullah, Câmîu’d-Düvel, nşr. A. Ağırakça, İstanbul 1995.
• Neşrî, Kitâb-ı Cihannümâ, nşr. M. A. Köymen-F. R. Unat, Ankara 1995.
• Nicol, Donald M., Bizans’ın Son Yüzyılları (1261-1453), çev. B. Umar, İstanbul 2003.
• Nirven, Sadi Nazım, Fatih Sultan Mehmed Devri Su Medeniyeti, İstanbul 1953.
• Nişancı Mehmed Paşa, Osmanlı Sultanları Tarihi, nşr. N. Atsız, İstanbul 1949.
• Oflaz, Mustafa, 16. Yüzyılda Niğde Sancağı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Van 1992.
• Oruç Beğ Tarihi, nşr. N. Öztürk, İstanbul 2008.
• Öneş, E. R.- S. F. Göncüoğlu vd., Fatih İlk İstanbul, 2005.
• Özcan, Abdülkadir, “Fatih Devri Târih Yazıcılığı ve Literatürü”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 14 (2003-1), s. 55-62.
• Pero Tafur, Travels and Adventures 1435-1439, ed. M. Letts, Gorgias Press 2007.
• Polonyalı Simeon, Târihte Ermeniler, nşr. H. Andreasyan, İstanbul 1999.
• Rûhî Çelebi, “Tevârih-i Âl-i Osman”, nşr. H. Cengiz-Y. Yücel, Belgeler, XIV⁄18 (1992), 359-472.
• Ruy Gonzales De Clavijo, Timur Devrinde Kadis’ten Semerkand’a Seyahat, çev. Ö. R. Doğrul, Kesit Yayınları, İstanbul 2007.
• Salomon Schweigger, Sultanlar Kentine Yolculuk 1578-1581, çev. T. Noyan, İstanbul 2004.
• Sarı Kemal, Selâtinnâme, nşr. N. Öztürk, İstanbul 2001.
• Schneider, Alfons Maria, “XV. Yüzyılda İstanbul’un Nüfusu”, Belleten XVI/61 (Ocak 1952), Ankara 1952, 35-48.
• Sertkaya, Osman F., “Grek Harfleriyle Yazılmış Anadolu Karamanlı Ağzı Metinleri Üzerine”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, II/28 (Harvard 2004), 1- 21.
• Seyyahların Aynasında İstanbul, nşr. Ü. Meriç, İstanbul 2010.
• Stephan Gerlach, Türkiye Günlüğü 1573-1578, I-II, nşr. T. Noyan-K. Beydilli, İstanbul 2007.
• Şikârî, Karamannâme, nşr. M. Sözen-N. Sakaoğlu, Karaman 2005.
• Şikârî’nin Karamanoğulları Tarihi, nşr. M. F. Uğur-M. Koman, Konya 1946.
• Tekindağ, Şehabeddin, XIII-XV. Asır Cenûbi Anadolu Tarihine Ait Bir Tedkik, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 1947.
• ______________, “Fetihden Sonra İstanbul”, Fethin 511. Yıldönümü Konferansları, İstanbul 1964, s. 42-47.
• ______________, “Osmanlı Târih Yazıcılığı”, Belleten, XXXV⁄140 (1971), 655-663.
• ______________, “Son Osmanlı Karamanlı Münasebetleri Hakkında Araştırmalar”, Tarih Dergisi, sayı 17-18 (Mart 1962-Eylül 1963), İstanbul 1963, s. 43-76.
• Tursun Bey, Târih-i Ebu’l Feth, nşr. M. Tulum, İstanbul 1977.
• Uygur, Ceyhun Vedat, Kıvâmî’nin Fetihnâme-i Sultan Mehmed’i ve Dil Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 1991.
• Uzluk, F. Nafiz, “Karamanoğulları Hakkında İki Ağıt”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, sayı 217 (1962), Ankara 1963, s. 67-99.
• ______________, Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi, Ankara 1958.
• Ünver, Süheyl, Fatih Külliyesi ve Zamanı İlim Hayatı, İstanbul 1946.
• Yerasimos, Stefan, “Givan Maria Angiolello, ve İstanbul’un Fethinden Sonraki İlk Tasviri”, Tarih ve Toplum, sayı 58 (Ekim 1988), s. 226-233.
• Yörük, Doğan, Aksaray Sancağı (1500-1584), Konya 2005.