KARAMANLI TÜRKLERİ

Year 2010, Volume: 42 Issue: 42, 155 - 164, 08.12.2011

Nuri Yüce

Abstract

Bizans Devleti zamanından 1924 yılına kadar, Orta Anadolu’nun
çeşitli yerlerinde yaşayan, ana dilleri Türkçe olan, Rumca bilmeyen,
Hıristiyan ortodoks inancındaki Karamanlı Türklerinin, paralı asker
veya savaş esiri olarak ya da başka sebeplerle Bizans hizmetinde
bulunan Türkler oldukları sanılmaktadır. Konuştukları dilin
özelliklerine göre atalarının Oğuzlardan oldukları anlaşılıyor.
Yunan alfabesiyle yazılmış Karamanlı Türkçesi ilk eserler, 16’ncı
yüzyıldan itibaren görülür; matbaanın devreye girmesiyle 17, 18 ve
19’ncu yüzyıllarda yayımlanan eser sayısı gittikçe artar. İlk eserlerin
hemen hepsi Yunancadan çevrilmiş dinî içerikli eserlerdir. Fakat
sonrakiler arasında din dışı bilgiler içeren, çeviri ve telif eserler
yanında, gazete ve dergiler de yayımlandı.
Günümüzde, Orta Anadolu’nun çeşitli yerlerinde, kilise, mezar taşı,
çeşme, hamam vs. gibi bazı yapılarda Yunan harfleriyle yazılmış
Karamanlı Türkçesi ibarelere rastlanır.
Lozan antlaşması kapsamında uygulanan nüfus mübadelesine göre
Karamanlı Türkleri 1924 yılında Yunanistan’a gönderilince, Karamanlı
Türkçesi yayınlar da sona erdi.

Keywords

Bizans hizmetindeki Türkler, Karamanlı Türkleri, Yunan harfli Karamanlı Türkçesi eserler, Hristiyan Türkler, Kaybolan Türk Lehçeleri.

References

• ANZERLIOĞLU, Yonca: Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara, Phoenix Yay., 2003, 276 s.
• BABİNGER, Franz: Hans Dernschwam’s Tagebuch einer Reise nach Kostantinopel und Kleinasien (1553/55) [=Studien zur Fugger- Geschichte, hrsgb von Jacob Strieder], München und Leipzig 1923, s. 52, 79 ve 107. BLAU, Otto:
• “Griechisch-türkische Sprachproben aus Mariupoler
• Handschriften”, ZDMG 28 (1874), 562-576; 39 (1876), 568-569.
• CAMİ [BAYKURT]: Osmanlı ülkesinde Hıristiyan Türkler (İstanbul 1338 [=1922].
• DENY, Jean: “Le gérondif en - ( y ) i ·i n , d„aprés les écrits du moine Ioanni Hierothéos, en turc des Grecs-orthodoxes turcophones d„Anatolie”, KCsA III (1941), 119-128. DİNÇER, Fehmi, http://fehmidincer.blogspot.com/ “Karamanlıca Bilbliyografya”,
• EKİNCİLİKLİ, Mustafa: Türk Ortodoksları, Ankara, Siyasal Kitabevi 1998, 1- 214.
• EYİCE, Semavi: SALAVİLLE, Sévérien ve DALLEGGİO, Eugène: Karamanlidika, Bibliographie analitique d’ouvrages en langue turque imprimés en caractères grecs, I, 1584-1850 (=Karamanlidika, Yunan harfleri ile Türk dilinde basılmış kitapların analitik bibliyografyası, I, 1584-1850), Collection de l‟Institut Français d‟Athènes, 47, — Centre d‟Etudes d‟Asie Mineure, 16 (=Atina Fransız Enstitüsü Yayınları, 47, — Anadolu Araştırmaları Merkezi Yayını, 16), Atina 1958, XI+325 sahife, metin dışı 28 levha, ciltsiz, — TTK-Belleten Cilt XXVI (26), Sayı 102 (Ankara, Nisan 1962), 369-374.
• EYİCE, Semavi: “Anadolu‟da Karamanlıca Kitabeler I, (9 resimle birlikte)”, TTK-Belleten Cilt XXXIX (39), Sayı 153 (Ankara, Ocak 1975), 25-48.
• EYİCE, Semavi: “Anadolu‟da Karamanlıca Kitabeler (Grek harfleriyle Türkçe kitabeler) II, (9 resimle birlikte)”, TTK-Belleten Cilt XLIV (44), Sayı 176 (Ankara, Ekim 1980), 683-696.
• ECKMANN, János: “Anadolu Karamanlı ağızlarına ait araştırmalar, I. Phonetica”, AÜ DTCF Dergisi 8, Sayı 1-2 (Ankara 1950), 165-200.
• ECKMANN, János: “Karamanlıca - i ş i n ‟ l i gerundium hakkında”, Türk Dili Belleten III, Sayı 14-15, 1950 (Ankara 1951), 45-52.
• ECKMANN, János: “Karamanlı Türkçesinde - m a c a ekli fiil şekli”, TDAYB 1953 (Ankara 1953), 45-48.
• ECKMANN, János: “Yunan harfli Karamanlı imlası hakkında”, Türk Dili ve Tarihi Hakkında Araştırmalar I (Ankara 1950), 27-31.
• ECKMANN, János: “Einige gerundiale Konstruktionen im Karamanischen”, J. Deny Armağanı (Ankara 1958), 77-83.
• ECKMANN, János: “Die Karamanische Literatur”, Philologiae Turcica Fundamenta II, Wiesbaden 1964, 819-835.
• KOWALSKİ, Tadeusz: “Eine unbekannte gerundiale Konstruktion im Anatolisch- Türkischen”, ArOr 10 (1938), 115-120.
• von LOESCH, K. C ve W. E. MÜHLMANN: Die Völker und Rassen Südeuropas, Prag 1943, tür.yer.
• MIRMIROĞLU, Vladimir, Fatih devrine ait tarihi Vesikalar, İstanbul 1945, 73- 77.
• MORAVCSIK, Gyula. Byzantinoturcica. Zweite durchgesehene Auflage. (Deutsche Akademie der Wissenschaften, Berlin. Institut für Griechisch- Römische Altertumskunde. Berliner Byzantinistische Arbeiten. 10-11.) 2 vols. I: Die byzantinischen Quellen der Geschichte der Türkvölker. XXVIII, 609 S. II: Sprachreste der Türkvölker in den byzantinischen Quellen. XXV, (1), 376 S. New 3/4 Berlin (Akademie-Verlag), 1958.
• ÖZDEM, R., “Gennadios‟un İtikadnâmesi”, Ülkü, Sayı 60 (1938). 529-540.
• SALAVILLE, Sévérien ve DALLEGGIO, Eugène: Karamanlidika, Bibliographie analitique d’ouvrages en langue turque imprimés en caractères grecs [=Karamanlidika, Yunan harfleri ile Türk dilinde basılmış kitapların analitik bibliyografyası] (Collection de l‟Institut Français d‟Athènes — Centre d‟Etudes d‟Asie Mineure), I, 1584-1850, Atina 1958); II: 1851- 1865, Atina 1966; III: 1866-1900 (Philologikos Syllogos “Parnassos” Epistemonikai diatribai: 4) Atina 1974. [Tanıtması için bkz: S. Eyice, TTK-Belleten 26, Sayı 1x2 (1962), 369-374; M, Şakiroğlu, TTK-Belleten 38 Sayı 152 (1974), 757-765].
• SERTKAYA, Osman F.: “Grek harfleriyle yazılmış Anadolu Karamanlı Ağzı Metinleri üzerine”, Journal of Turkish Studies, 28/II, Günay Kut Armağanı IV, 2004, 1-21.
• YORDANOĞLU, Anastas: Karamanlıca (Rum Harfli Türkçe Metinlere Toplu bir Bakış), 1973, 1-419 (Türkiyat Tez No: 1413).
• YÜCE, Nuri: “Einige auffällige Gerundialformen im Türkischen”, UAJb 44, Wiesbaden 1972, 194-199.
• YÜCE, Nuri: Gerundien im Türkischen. Eine morphologische und syntaktische Untersuchung, Mainz 1973. XV+88 S; (2. Baskı, İstanbul 1999. 134 S., Simurg Yayınları), 81-83.