Esnaf ve Sanatkârların Pîri Ahi Evran ve Geçmişten Günümüze Ahilik

Year 2021, Volume: 61 Issue: 1, 447 - 469, 08.07.2021

Erol Ülgen

Abstract

Ahilik teşkilâtı, Selçuklu ve Osmanlı Devleti zamanında sosyo-ekonomik, siyasî ve askerî bir güç olarak dikkat çeker. Bu teşkilâtın esnaf ve sanatkâr yapılanması Türkistan ve İran Türkleri arasında şekillenir. Malazgirt zaferiyle Anadolu’nun kapıları Türklere açılır. Asya topraklarından Anadolu içlerine büyük Türk göçleri başlar. Bu göçe Moğol saldırılarının da etkisi olur. Anadolu içlerinde köy, kasaba ve şehirlere yerleşen Türkler, yeni adlarla çarşılar, pazarlar kurarlar. Bu kurdukları çarşılarda istihdam, üretim ve ürettiklerini satacak pazar oluştururlar. Ahilik teşkilâtının mensupları, koydukları kurallarla sosyo-ekonomik hayatın düzene girmesini sağlarlar. Çarşı ve pazarlarda ürettikleriyle halkın yiyecek, içecek ve diğer ihtiyaçlarını karşılarlar. Ahilik teşkilâtı, Selçuklu Devleti sonrası oluşan Beylikler devrinde Anadolu’nun her yerinde teşkilâtlanır. Bu teşkilât Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda da aktif bir rol oynar. Ahilik teşkilâtı, XVI. yüzyıldan itibaren Loncaya dönüşür. Sonra “gedik” olarak faaliyetlerini sürdürür. Daha sonra esnaf ve halk üzerindeki otoritesini yitirir. Yirminci yüzyılın başında hiçbir etkisi kalmaz. Bu çalışmamızda, Ahilik Teşkilâtının Anadolu’da yapılanmasından, teşkilâtın kurucusu ve debbağların pîri Ahi Evran’dan, Ahilerin Osmanlı Devleti’nin kuruluşu sırasındaki rollerinden, daha sonra fonksiyonlarını yitirmesinden, Cumhuriyet dönemindeki Esnaf ve Sanatkârların oluşumundan ve 1950’li yıllardan günümüze kadar yapılan Ahilik kültürü araştırmalarından bahsedilecektir.

Keywords

Ahilik, Ahi Evran, Gedik, Fütüvvet, Esnaf ve Sanatkârlar

Thanks

Sayın yetkili, "ESNAF VE SANATKÂRLARIN PÎRİ AHİ EVRAN VE GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AHİLİK" başlıklı makalemi ekte gönderiyorum. Kolay gelsin.

Ahi Evran, the Sage of Tradesmen and Craftsmen and the Ahi-Order From Past to Present

Abstract

The Ahi-Order organization draws attention as a socioeconomic, political, and military power during the Seljuk and Ottoman Empire(s). The structure of this organization comprising tradesmen and craftsmen was shaped by both Turkistan and Iranian Turks. With the victory of Malazgirt, the doors of Anatolia were opened to the Turks. Then, the great Turkish migrations began from Asian lands into Anatolia. Mongolian attacks also had an effect on this migration. The Turks, who settled in villages, towns, and cities in Anatolia, established bazaars and markets with new names. In these bazaars, they provided employment and production and constituted markets to sell their produce. With the rules they set, the members of the Ahi-Order organization tried to ensure the stability of socioeconomic life. They fulfilled the food, beverage, and other needs of the people with the products they had produced in bazaars and markets. The Ahi-Order organization was founded all over Anatolia during the period of the Beyliks that were formed after the Seljuk state. This organization also played an active role in the establishment of the Ottoman Empire. The Ahi-Order organization turned into a guild beginning from the 16th century. Then, it continued its activities as a “gedik.” Later, it lost its authority over the tradesmen and the public, ending up with no effect on them at the beginning of the 20th century. In this study, the structuring of the Ahi-Order organization in Anatolia will be described. In addition, Ahi Evran, the founder of the organization and the sage of tanners, the roles of the Ahi community during the establishment of the Ottoman state, the loss of their functions afterward, and the formation of the tradesmen and craftsmen guilds in the Republican period in Turkey are expounded in this study. Last, research about the Ahi culture from the 1950s until this day will also find mention. 

Keywords

Akhism, Ahi Evran, Gedik, Futuwwa, Tradesmen and Craftsmen

References

• Aksel, M. (1976, Eylül). Eski İstanbul: İstanbul Dükkânlarının Tabelâ ve İlânları. Türk Folklor Araştırmaları, 17(326), 7765-7767. google scholar
• Arslan, M. S. (1978, Nisan). Ahilik. Türk Folklor Araştırmaları, 18(345), 8281-8282. google scholar
• Arslanoğlu, İ. (1986, Mayıs). Ahilikte Eğitim ve Meslekî Kontrol. Millî Eğitim ve Kültür, 8(38-39), 12. google scholar
• Âşık Paşazade (2003). Osmanoğulları’nın Tarihi (K. Yavuz ve M. A. Y. Saraç, Haz.). İstanbul: K Kitaplığı. google scholar
• Bayram, M. (1978, Eylül). Ahi Evren Kimdir? (Gerçek Şahsiyeti ve Eserleri). Türk Kültürü, XVI (191), (23), 663-666. google scholar
• Bayram, M. (1981, Ekim). Anadolu Selçukluları Devrinde Anadolu Bacıları (Baciyan-ı Rûm) Örgütünün Kurucusu Fatma Bacı Kimdir?. Belleten, XLV/2(180), 460-461. google scholar
• Bayram, M. (1987). Baciyan-ı Rum (Anadolu Selçukluları Zamanında Genç Kızlar Teşkilatı). Konya: Gümüş Matbaası. google scholar
• Bayram, M. (1983). Sadru’d-dîn Konevî ile Ahi Evren Şeyh Nasiru’dîn Mahmud’un Mektuplaşması. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2, 57. google scholar
• Bayram, M. (2003). Ahiliğin Selçuklulardan Osmanlılara İntikali. Osmanlı Öncesi ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002 Bildiriler 1 içinde (s. 93-104). İstanbul: “Globus” Dünya Basımevi. google scholar
• Bayram, M. (2014). Ahilik. Ahilik Ansiklopedisi. I. Y. Küçükdağ v.d. (Ed.). Ankara: T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. google scholar
• Çağatay, N. (1989). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. google scholar
• Çağatay, N. (1997). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik (2.bs.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. google scholar
• Çağatay, N. (1990). Ahilik Nedir?. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları. google scholar
• Debbağoğlu, A. (1974, Ocak). Esnaf Birliklerinin Bünyesi. Fikir ve Sanatta Hareket, IX(97), 18-21. google scholar
• Debbağoğlu, A. (1974, Nisan). Esnaf Birlikleri. Fikir ve Sanatta Hareket, IX(100), 44. google scholar
• Demir, G. (1996). Ahilik ve Tüketici Koruma İlişkileri. Ahilik Kültürü Haftası 1995 Yılı İstanbul Paneli. İstanbul: Esnaf ve Sanatkârlar Birliği Yayınları. google scholar
• Demir, G. (2000). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Ahilik. İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı Yayınları. google scholar
• Demir, G. (2003). Ahilik ve Demokrasi, İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma Yayınları. google scholar
• Develioğlu, F. (1995). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Eski ve Yeni Harflerle) (12.bs.). (A. S. Güneyçal, Haz.). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. google scholar
• Ekinci, Y. (1989). Ahilik ve Meslek Eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı. google scholar
• Ekinci, Y. (1989, Ocak). Ahîlik ve Esnaf Ahlâkı. Türk Yurdu, 9(24), 34, 41-42. google scholar
• Ergin, O. N. (1995). Mecelle-i Umûr-ı Belediyye. 1. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları. google scholar
• Genç, F. (1978). Sunuş, Refik H. Soykut, Esnaf Kimdir? (2.bs.). Ankara: Avşaroğlu Matbaası. google scholar
• Göksu, S. (2003). Cumhuriyet Döneminde Esnaf-Sanatkârlar Teşkilâtı ve Ahilik. Osmanlı Öncesi ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002 Bildiriler, 2. İstanbul: “Globus” Dünya Basımevi, 433-452. google scholar
• Gölpınarlı, A. (t.y.). İslâm ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilâtı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası. google scholar
• Gölpınarlı, A. (1953, Ekim-1954, Temmuz). Burgâzî ve ‘Fütüvvet-nâme’si. İ. Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 15(1-4), 86. google scholar
• Gülensoy, T. (2005). Ahi mi? Akı mı?. M. F. Köksal (Haz.), I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004, Kırşehir) 1 içinde (s. 451-452). Kırşehir: Kırşehir Valiliği ve G. Ü. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• Gülerman, A. ve Taştekil, S. (1993). Ahi Teşkilâtının Türk Toplumunun Sosyal ve Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları. google scholar
• Güllülü, S. (1977). Ahi Birlikleri, İstanbul: Ötüken Yayınevi. google scholar
• Güllülü, S. (1986). Fütüvvet ve Ahî Ahlâkı Konusunda Bazı Düşünceler. Türk Kültürü ve Ahilik, XXI. Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri 13-15 Eylül 1985, Kırşehir. İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları. google scholar
• Gündüz, A. (2009). Kırşehir’de Vakıflar ve Vakfiyeleri (H. 670-1335/M.1271-1916). Kırşehir: Kırşehir Valiliği. google scholar
• Günşen, A. (2007). Ahi Evran Adının Anadolu Ağızları ve Coğrafyasında Kazandığı Farklı Anlam ve Şekiller. M. F. Köksal (Haz.), II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu -Bildiriler- 12 Ekim 2006, Kırşehir. Ankara: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• Güzel, A. (2005). Ahilik Sisteminde Sanat ve Ticaret Ahlâkına Kısa Bir Bakış. M. F. Köksal (Haz.), I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004, Kırşehir)1. Kırşehir: Kırşehir Valiliği ve G. Ü. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• Hacıgökmen, M.A. (2007). Ahi Şecere-namelerinin Tarihî Temeli ve Yazılış Sebepleri. M. F. Köksal (Haz.), II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu -Bildiriler- 12 Ekim 2006, Kırşehir. Ankara: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• İbrahim İ. (1925-1341). Türkiye’nin Sıhhî, İçtimaî Coğrafyası Kırşehir Vilâyeti. İstanbul: Kâğıtçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi. google scholar
• İnalcık, H. (2002). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Türkler. 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. google scholar
• Kala, A. (2012). Debbağlıktan Dericiliğe, İstanbul Merkezli Deri Sektörünün Doğuşu ve Gelişimi. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları. google scholar
• Kaplan, M. (1987). Şeyh Galib’in İnsanlık Anlayışı. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 2. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• Karahan, A. (1995, 3 Kasım). Ahilik Üzerine (3), Türkiye Gazetesi, s. 10. google scholar
• Karahan, A. (1995, 10 Kasım). Ahilik Üzerine (4), Türkiye Gazetesi, s. 10. google scholar
• Kartal, A. (2011). Kerâmat-ı Ahi Evran Mesnevisi Üzerine Notlar. I. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu (15-17 Ekim/October 2008 Kırşehir) Bildiriler II içinde (s. 223-242). Kırşehir: 24. Ahilik Haftası Kutlama Komitesi. google scholar
• Kazıcı, Z. (1988). Ahilik, TDV İslâm Ansiklopedisi, 1, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi Yayınları. google scholar
• Kılıç, M. E. (t.y.). Selçuklular Döneminde Kırşehir, XIII-XIV. Yüzyıllarda Kırşehir ve Yöresinin Siyasî, Sosyal, Kültürel ve Dinî Tarihi. Kırşehir Valiliği. Ankara: Tasarım Baskı. google scholar
• Kılıçözlü, Z. (1966, Eylül). Esnaf Loncalarının Pîri: Ahi Evran. Türk Folklor Araştırmaları, 18, 10, (206), 4192. google scholar
• Kocatürk, S. (1985). Fütüvvet ve Ahilik. XX. Ahilik Bayramı Kongresi Tebliğleri ve Esnaf ve Sanatkârların Sosyo-Ekonomik Meselelerinin Tartışıldığı Panel Tebliğleri(1 Eylül 1984, Kırşehir) (2.bs.). Ankara: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu Yayınları. google scholar
• Kocatürk, S. (1986). Fütüvvet ve Ahilik. Türk Kültürü ve Ahilik, XXI. Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri 13-15 Eylül 1985, Kırşehir. İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları. google scholar
• Kocatürk, S. (1990, Ekim). Ahî Teşkilâtının Geleneği ve Felsefesinin Özü. Millî Kültür, 77, 36. google scholar
• Koçu, R. E. (2003). Tarihte İstanbul Esnafı (2.bs.). İstanbul: Doğan Kitap. google scholar
• Köksal, M. F. (2006). Ahi Evran ve Ahilik. Kırşehir: Kırşehir Valiliği. google scholar
• Köksal, M. F. (2015). Ana Kaynaklarıyla Türk Ahiliği, Ahilik-Fütüvvet Yazıları. İstanbul: Doğu Kütüphanesi. google scholar
• Köksal, M. F. (2019). Önsöz, Tarsuslu Dâ’î, Manzum Fütüvvetname. M. F. Köksal (Haz.). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi. google scholar
• Köprülü, F. (1984). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar (5.bs.). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. google scholar
• Köprülü, F. (1991). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (4.bs.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. google scholar
• Kurtoğlu, O. (2011). Ahi Şecerenamelerine Göre Ahilik Âdâb ve Uygulamaları. I. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu, (15-17 Ekim/October 2008 Kırşehir) Bildiriler II. Kırşehir: 24. Ahilik Haftası Kutlama Komitesi. google scholar
• Kurtuluş, R. (2014). Esnaf. Y. Küçükdağ v.d. (Ed.). Ahilik Ansiklopedisi, I. Ankara: T. C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 386-387. google scholar
• Küçük, H. (1988, Mart-Nisan). Anadolu İnsanının Ruh ve Manasıyla Bütünleşen Ahilik. Kırşehir Esnaf Kuruluşları Bülteni, 7, 3. google scholar
• Küçükdağ, Y. (2003). Anadolu Selçuklu Devleti’nde Ahî Teşkilâtının Kurulması. Osmanlı Öncesi ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri, 9-10 Mayıs 2002 Bildiriler içinde (s. 76-86), 1. İstanbul: “Globus” Dünya Basımevi. google scholar
• Ocak, A. Y. (1978). Zaviyeler (Dinî, Sosyal ve Kültürel Tarih Açısından Bir Deneme). Vakıflar Dergisi, (XII), 260- 266. google scholar
• Ocak, A. Y. (1996a). Türkiye’de Ahîlik Araştırmalarına Eleştirel Bir Bakış. Türk Sufîliğine Bakışlar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Ocak, A. Y. (1996b). Fütüvvet. TDV İslâm Ansiklopedisi. 13. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. google scholar
• Ocak, A.Y. (1998). Türkiye’de Ahilik Araştırmalarına Eleştirel Bir Bakış. I. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyum Bildirileri (13-15 Ekim 1993, Ankara). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 129-138. google scholar
• Onay, A. T. (1993). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı (C. Kurnaz, Haz.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. google scholar
• Öntuğ, M. M. (2014). Ahi Evran Kitap Yazdı mı?. Y. Küçükdağ v.d. (Ed.). Ahilik Ansiklopedisi. I. Ankara: T. C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. google scholar
• Özdamar, M. (1992, 9 Eylül) Fütüvvet Teşkilâtı ve Ahilik Üzerine 2, Türkiye Gazetesi, s. 5. google scholar
• Özdevecioğlu, M. (1994, Eylül-Ekim). Ahilikten Günümüze İş Ahlâkı Anlayışı. Müstakil İş Adamları Derneği Yayını, Çerçeve, 3(11), 53. google scholar
• Özkaya, R. (2012). Ahilikten Günümüze Çıraklık Eğitimi. K. Ceylan (Haz.), II. Uluslararası Ahilik Sempozyumu, (19-20 Eylül 2012, Kırşehir), Bildiriler 1, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları. google scholar
• Ruben, W. (1947). Kırşehir’in Dikkatimizi Çeken San’at Âbideleri (A. İtil, Çev.). Belleten, XI(44). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 603-640. google scholar
• Seyahatname-i İbn-i Battuta, (1333-1335) ( M. Şerif, Çev.). İstanbul: Matbaa-i Amire. google scholar
• Seyfeli, M. (2007). Ahi Evran-ı Velî ile İlgili Kırşehir’de Anlatılan Efsane ve Menkabeler. M. F. Köksal (Haz.), II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu -Bildiriler- 12 Ekim 2006, Kırşehir. Ankara: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
• Sıtkı. (2004). Gedikler (K. A. Gıynaş, Haz.). Kırşehir: Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
• Soykut, R. H. (1970, Ekim-Aralık). Kooperatif Ortaklıkları ve Ahilik. T.C. Ziraat Bankası Kooperatifçilik Dergisi, 7(27), 20. google scholar
• Soykut, R. H. (1980). İnsanlık Bilimi Ahilik. Ankara. google scholar
• Şahin, İ. (1985a). Ahi Evrân Vakfiyesi ve Vakıflarına Dair, Türklük Araştırmaları Dergisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 1984, (1), 325. google scholar
• Şahin, İ. (1985b). Ahi Evran Vakfiyesi ve Vakıflarına Dair. Türklük Araştırmaları Dergisi, (1). İstanbul: (1984’ten ayrı basım), 328. google scholar
• Şahin, İ. (1988). Ahî Evran. TDV İslâm Ansiklopedisi. 1. İstanbul: 529-530. google scholar
• Şinasi İ. (1928, 15 Nisan). Ahiler ve Teşkilâtları 4, Irmak Mecmuası, 1(5), 3. google scholar
• Şapolyo, E. B. (1964). Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Türkiye Basımevi. google scholar
• Şeker, M. (1993). İbn Battuta’ya Göre Anadolu’nun Sosyal-Kültürel ve İktisadî Hayatı ile Ahîlik. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları. google scholar
• Tabakloğlu, A. (2007). Ahiliğin Türk Esnaf Ahlâkına Tesirleri. M. F. Köksal (Haz.), II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu -Bildiriler- 12 Ekim 2006, Kırşehir içinde (s. 411-443). Ankara: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
• Tarım, C. H. (1938). Kırşehir Tarihi Üzerinde Araştırmalar I. Kırşehir: Kırşehir Vilâyet Matbaası. google scholar
• Tarım, C.H. (1948). Tarihte Kırşehri-Gülşehri ve Babailer-Ahiler-Bektaşiler (3.bs.). İstanbul: Yeniçağ Matbaası. google scholar
• Tarım, C. H. (1953, 7 Şubat). Ahileri Dair, Yeni Kırşehir, 1, 4. google scholar
• Taşdelen, H. M. (1990). Geçmişten Günümüze Esnaf Teşkilâtları ve Elazığ Sanayi Sitesi’nde Usta-Çırak İlişkileri Üzerine Bir Saha Araştırması. Fırat Üniversitesi Dergisi (Sosyal Bilimler), 4(1), 237. google scholar
• Tezcan, M. (1991, Ekim). Ahilikte Gençlik ve Eğitimi. Millî Kültür, 89, 29. google scholar
• Tökel, D. A. (2005). İbn-i Battuta Seyahatnamesi ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin İstanbul Bölümüne Göre Ahiler ve Ahilik. M. F. Köksal (Haz.), I. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (12-13 Ekim 2004, Kırşehir 2 içinde (s.885-897). Kırşehir: Kırşehir Valiliği ve G. Ü. Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• Tökel, D. A. (2007). İbn-i Battuta Seyahatnamesi ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin İstanbul Bölümüne Göre Ahiler ve Ahilik. M. F. Köksal (Haz.), II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu -Bildiriler- 12 Ekim 2006, Kırşehir. Ankara: Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi. google scholar
• Türkay, C. (1969, Mart). Osmanlı İmparatorluğunda Esnaf Disiplinini Gösteren Belge. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 18, 75. google scholar
• Türkdoğan, O. (1991, Aralık). Ahiliğin Sosyal Felsefesi. Türk Dünyası Tarih Dergisi, 20-23. google scholar
• Uslu, M. (1982, Mart). Ahî Birlikleri ve Loncalar. Millî Eğitim ve Kültür, 4(14), 32- 43. google scholar
• Ülgen, E. (2019, 6 Şubat). Kırşehir’e ve Ahilik Kültürüne Adanan Bir Ömür, Ahi Baba Mustafa Karagülü I, Kırşehir Çiğdem Gazetesi, 42, (9099), s. 3. google scholar
• Ülgen, E. (2019, 7 Şubat). Kırşehir’e ve Ahilik Kültürüne Adanan Bir Ömür, Ahi Baba Mustafa Karagülü II, Kırşehir Çiğdem Gazetesi, 42, (9100), s. 3. google scholar
• Yaman, A. (1974, 1 Nisan). Osmanlı Toplumu’nda Ticaret ve Zanaatin Organizasyonu. İlim, Kültür ve Sanatta Gerçek, 2(6), 39-40. google scholar
• Akdağ, Ö. ve Kurtuluş, M. (Ed.). (2016). Ahilik ve Meslek Ahlâkı. Konya: KTO Karatay Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Türk Ansiklopedisi. (1968). Ahiler. 1. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı. google scholar
• Türkçe Sözlük. (1988). Ahi. 1. Ankara: Türk Dil Kurumu. google scholar
• Küçükdağ, Y. v.d. (Ed.). (2014). Ahilik Haftası Kutlamaları Yönetmeliği. Ahilik Ansiklopedisi, I. Ankara: T. C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 226. google scholar
• Küçükdağ, Y. v.d. (Ed.). (2014). Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğü. Ahilik Ansiklopedisi, I. Ankara: T. C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 397. google scholar
• Türkçe Sözlük. (2005). Fütüvvet (10.bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu. google scholar
• Genelge, 2021/4. T.C. Resmî Gazete. (31401, 20 Şubat 2021). google scholar