Cemil Kavukçu’nun Başkasının Rüyaları Eserinde Örnek Okur

Year 2023, Volume: 63 Issue: 1, 245 - 260, 26.06.2023

Fatih İkiz

https://doi.org/10.26650/TUDED2023-1287678

Abstract

Uzun zaman edebiyat eleştirmenlerin metni açıklama ve yorumlama konusunda dışarıda bıraktığı okur ve okurun rolü özellikle yapılsalcılık sonrası çalışmalarda önemli bir yer edinir. Okurun metni anlamlandırırken hangi süreçlerden geçtiği ve metin tarafından nasıl yönlendirildiği konusunda çalışmalar yapan İtalyan edebiyat eleştirmeni, kuramcı ve göstergebilim uzmanı Umberto Eco “örnek okur” modelini geliştirir. Okurun bir edebiyat eserini okumaya başlamasını, okuma sürecini ve okumanın tamamlanmasını orman metaforu üzerinden açıklar. Eco’ya göre örnek okur metni okumaya başlamasıyla birlikte ormana girer ve örnek yazarın metin üzerinde bıraktığı yönlendirmeleri takip ederek ormanda oyalanır, geriye döner, ileriye gider, farklı yollara sapar ve anlatının derin anlamına ulaştıktan sonra ormandan çıkar. Eco'nun (2013) Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti adlı kitabında detaylandırdığı örnek okur modeli, Çağdaş Türk Edebiyatının öykü alanındaki önemli bir temsilcisi olarak kabul edilen Cemil Kavukçu’nun (2011) Başkasının Rüyaları adlı eserine uygulanacaktır. Kavukçu’nun dokuz öyküden oluşan bu eseri öyküler arasındaki yoğun ilişkiler ve bağlantılar sayesinde birbirini tamamlayan bir kitabın bölümleri olarak kabul edilebilir, bu sebeple çalışmanın bütüncesini öykülerin tamamı oluşturur. Söz konusu makalede ağırlıklı olarak okurun bu bağlantıları nasıl yakaladığı, hangi metinsel ve anlatısal ipuçları ışığında ilişkiler kurduğu ve rolünün ne olduğu konuları Eco’nun geliştirdiği örnek okur modeli üzerinden irdelenecektir.

Keywords

Umberto Eco, örnek okur, karakter göçü, anlatı ormanı, anlatıcı

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

Thanks

yok

The Model Reader in Cemil Kavukçu’s Başkasının Rüyaları

Abstract

While readers and their role have long been excluded by literary critics in explaining and interpreting a text, these have started to gain ground, especially in post-structuralist studies. The Italian literary critic, theorist, and semiotician Umberto Eco, who studies the processes by which readers make sense of a text and how the text guides readers, has developed the concept of the model reader. He explains the beginning, the process, and the completion of reading a work of literature through the metaphor of the fictional woods. According to Eco, the model reader, upon starting to read a text, enters the woods and lingers by following the directions the model author leaves in the text; the reader turns back or goes forward, takes different paths, and leaves the forest after reaching the deep meaning of the narrative. Eco (2013) details the concept of the model reader in his Six Walks in the Fictional Woods, and this concept will be applied to collection of short stories titled Başkasının Rüyaları [Someone Else’s Dreams], by Cemil Kavukçu (2011) who is regarded as an essential representative of contemporary Turkish literature in the field of short stories. This work from Kavukçu consists of nine short stories and can be considered as chapters of a book that complete each other because of the intensively woven interconnections and interrelations between the stories. For this reason, the corpus of the study consists of all the stories in Kavukçu’s work. This article mainly uses the concept of the model reader as developed by Eco in order to analyze issues such as how the reader captures these connections, under the light of which textual and narrative clues the reader establishes relationships, and what role the reader has.

Keywords

Umberto Eco, model reader, migration of characters, fictional woods, narrator

Project Number

yok

References

• Aydın, İ. & Uyar, Y. E. (2022). Göstergebilimsel bir çözümleme örneği olarak Cemil Kavukçu’nun Ablam adlı öyküsü. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, (25), 263-298. DOI: 10.30767/diledeara.1066970 google scholar
• Çağlakpınar, B. (2020). Philippe Claudel’in Bay Linh ve Torunu romanında zamanötesi ve uzamötesi anlatı. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (43), 69-82. https://doi.org/10.21497/sefad.755508 google scholar
• Çağlakpınar, B. (2021). Philippe Claudel’in Köpek Takımadaları romanında alegorik göç anlatısı. Frankofoni, 39, 227-238. google scholar
• Demir Atay, H. (2017). Tekerlerden tekrarlara Gamba’da dönüş ve dönüşüm. Erdem, (71-72), 39-58. DOI: 10.32704/erdem.537389 google scholar
• Doğan, D. (2021). Başkasının Rüyaları üzerinden Cemil Kavukçu. S. Parlak (ed.), Cemil Kavukçu öykücülüğü kitabı içinde (s. 83-96). Ankara: Günce Yayınları. google scholar
• Eco, U. (2013). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti (K. Atakay, çev.). İstanbul: Can Yayınları. google scholar
• Kavukçu, C. (1997). Uzak Noktalara Doğru. İstanbul: Can Yayınları. google scholar
• Kavukçu, C. (2011). Başkasının Rüyaları. İstanbul: Can Yayınları. google scholar
• Koçak, M. (der). (2017). Beşinci Pencere: Cemil Kavukçu Kitabı. Istanbul: Can Yayınları. google scholar
• Özcan, R. (2021). Cemil Kavukçu’nun öykülerinde anlatıcının sesi ve konumu üzerine. Türk google scholar
• Dünyası İncelemeleri Dergisi, 21(1), 249-267. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egetdid/issue/62872/901348. google scholar
• Yivli, O. (2021). Başkasının Rüyaları’nda felsefi tutum / Estetik Sunum S. Parlak (ed.), Cemil Kavukçu öykücülüğü kitabı içinde (s. 157-165). Ankara: Günce Yayınları. google scholar