CÂMÎ-İ MISRÎ (RÛMÎ) AND HİS SA'ÂDETNÂME

Year 2011, Volume: 21 Issue: 1, 297 - 327, 29.06.2011

Cihan Okuyucu

Abstract

One of the poets whose pseudonyms (mahlas) was confused with other poets' in the classical biographic sourches (tezkires) is Câmî-i Mısrî. Except the disordered/unclassified informations in the Tezkires, the most reliable source on his life is Sa'âdetnâme which is the translation of the Ravzatü'ş-Şühedâ. There is also some complementary information on him in Sehernâme which was written by his son Kelâmî who lived in Egypt and worked as a clerk (kâtip) like his father. It is understood from these information that he was from the military class (sipahî oğlanları) and during a plague epidemic his four sons were died; after this he was appointed with reconstructing the Ka'be which was damaged at that time and after finished this job and returned back in the 960/1552-53 wrote his Sa'âdetnâme. This work which was extented with pieces of poems (manzume) is placed among the most successful translations of the Ravzatü'-Şühedâ. 

Keywords

Câmî-i Mısrî, Sa, Ravzatü, Kelâmî

CÂMÎ-İ RÛMÎ (MISRÎ) VE SAÂDETNÂME

Abstract

Tezkirelerde çok zaman mahlasdaşlarıyla karıştırılan şâirlerden biri de Câmî-i Mısrî'dir. Şâir hakkında dağınık tezkire bilgileri dışındaki en güvenilir kaynak Saâdetnâme adını verdiği Ravzatü'ş-şühedâ tercümesidir. Yine Mısır'da yaşayan ve kendisi gibi kâtiplikle uğraşan oğlu Kelâmî'nin yeni ortaya çıkan Sehernâmesi'nde de şair hakkında bazı tamamlayıcı bilgiler mevcuttur. Bu bilgilerden onun Mısırda sipahi oğlanları zümresinden olduğu, bir veba salgınında 4 oğlunu birden kaybettiği, o sıralarda çıkan bir selde hasar gören Kabe'nin tamiriyle görevlendirildiği, dönüşte de 960 yılında Saâdetnâme'yi yazdığı anlaşılıyor. Yer yer manzumelerle süslenmiş olan bu hacimli tercüme Ravzatü'ş-şühedâ'nın en başarılı tercümeleri arasında yer alır. Bunun dışında da bazı şiirlerine muhtelif mecmualarda tesadüf edilen Câmi hakkındaki bilgiler şimdilik bunlardan ibarettir.

Keywords

Câmî-i Mısrî, Sa'âdetnâme, Ravzatü'ş-Şühedâ, Kelâmî

References

• AK, Coşkun, Bağdatlı Ruhi Dîvânı, C.1-2, Uludağ Üniversitesi Yaınları, Bursa,2001
• BLOCHET, E., Catalogue des Manuscrıts Turcs de la Bibliotheque Natıonale, C. 1, Paris 1932.
• CANIM, Rıdvan, Latifi, Tezkiretü'ş-Şuarâ, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2000.
• ERGUN, Sadettin Nüzhet, Türk Şâirleri, C. I I , İstanbul, 1946.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki, Mevlana Müzesi Yazmalar Katalogu, C. I I I , Türk Tarih Kurumu, Ankara 1972.
• GÜNGÖR, Şeyma, Hadîkatü's-Sü'edâ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
• , "Hadikatü's-süedâ" C. X V , TDVİA, Diyanet Vakfı
• Neşriyatı, İstanbul, 1997.
• İPEKTEN, Haluk; İSEN M . vd., Tezkirelere Göre Dîvân Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988.
• İSEN, Mustafa, Künhü'l-ahbarın Tezkire Kısmı, A K M Yayınları, Ankara 1994.
• Kahire Üniversitesi Türkçe Elyazmaları Fihristi, C. I-X, Fotokopi, C. 3,nr. 237.
• KARABULUT, A l i Rıza; KARABULUT, A. Turan, Dünya Kütüphanelerinde Mevcut İslam Kültür Târihi İle İlgili Eserler Ansiklopedisi, C. I , Mektebe Yayınları, Kayseri, Tarih(?).
• KARAİSMAİLOĞLU, Adnan, "Hüseyin Vâiz-i Kâşifî" C. X I X , TDVİA, Diyanet Vakfı Neşriyatı, İstanbul, 1999.
• KARATAY, Fehmi Edhem, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu C. I - I I , İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1969.
• KARLITEPE, Mustafa, "Kelâmî Cihan Dede: Hayatı,Edebi kişiliği ve Dîvânının Tenkitli Metni", Gazi Üniversitesi, SBE, Ankara 2007, (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi).
• KILIÇ, Filiz, Aşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ, C. I , İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2010.
• Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-şuarâ, C. I , (hazırlayan: İbrahim Kutluk), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1978.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, C. I I I , (yayına hazırlayan: Nuri Akbayır), Târih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
• OKUYUCU, Cihan, "Tunus M i l l i Kütüphanesindeki Türkçe Elyazmaları", Akademik Araştırmalar Dergisi, 2000-2001, sy. 7-8, s. 135-69
• , "Kelâmî Mahlaslı İki Şâir: Kelâmî Cihan Dede ve
• Kelâmî-i Rûmî", Dîvân Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2008, sy. 1, s. 205-240.
• , "Kelâmî Mahlaslı Şâirler ve Kerbelalı Kelâmî", CİEPO,
• Warşav, Polonya, 2004
• , "Vekayi-i A l i Paşa, Kelâmî's Work and Its Importance in
• the Classıcal Turkısh Poetry", MELCOM (Association Europenne des
• Bibliothecaires du Moyen Orıent, Beyrut/Lübnan, May. 2003
• Seyyid Muhammed es-Seyyid Muhammed, 16.Asırda Mısır Eyaleti, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1990.
• SOLMAZ, Süleyman, Ahdi ve Gülşen-i Şuarası, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
• TUMAN, M . Nail, Tuhfe-i Naili, (hazırlayanlar: Mustafa Tatçı-Cemal Kurnaz), Bizim Büro Yayınları, Ankara 2001.
• UZUN, Mustafa, "Câmî-i Rûmî", C. V I I , TDVİA, Diyanet Vakfı Neşriyatı, İstanbul 1993.
• WENSINCK, A. J., "Ka'be", C. V I , iA, M i l l i Eğitim Basımevi, Eskişehir 1997.
• YAZAR, Sadık, " X V I . Asır Şairlerinden Eğirdirli Şerîfî'nin Şevâhidü'ş- şühedâ'sı", Turkish Studies, Vol. IV, No. 2 (15), Nisan 2009, s. 1092ı 1116.
• YAZAR, Sadık, "Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği", İstanbul Üniversitesi, SBE, İstanbul, 2011, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).