Abstract
Hasan Hikmet, who was descended of from Sokullu Mehmet Pasha, was born in Uskudar in 1894. He was graduated from primary and secondary schools in Uskudar. After finishing the Vefa High School, he enrolled in the Faculty of Law at Istanbul University. While he was a student in the Vefa High School, he came across the newly publishing journal, Sırat-ı Müstakim. Hereby, he met Mehmed Akif and Eşref Edib. In the same period, he had been affiliated to the Committee of Union and Progress with insistence of the committee members, but after a while he bitterly ∗ Yrd. Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, sinancitci@gmail.com regretted. With the start of the First World War, he was sent to the Eastern Front as a correspondence officer. After the Armistice of Mondros, he started to finish his education and got a work in Istanbul Municipality. He wrote a lot of articles with the title of “İçtimaiyâtta Garpçılık ve Bozgunculuk” in the journal of Sebilürreşad between 1923 and 1925. In this articles, he discussed a lot of topics, related with sociology, sociopsychology, theology, education and literature in detail. Sebilürreşad was shut down by the Takrîr-i Sükûn Law in 1925. After this, he withdrew himself from press and he focused on his family and his work. He just met with Eşref Edib during the single party era. After passing into the multi-party system, his connection with Eşref Edib increased but he did not write anything for Sebilürreşad. Hasan Hikmet, one of the founders of the Ilim Yayma Cemiyeti, passed away in 1976.
References
- AKGÜNDÜZ, Ahmed, Arşiv Belgeleri Işığında Sayıştay Tarihi, Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü, Ankara, 1997, 391 s.
- BOA, 604 Mustafa Mestan Efendi. BOA, Dosya No: 91 / 417. CEYHAN, Abdullah, Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşad Mecmuaları Fihristi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
- DEBUS, Esther, (Çeviri: Atilla Dirim), Sebilürreşâd (Kemalizm Öncesi ve Sonrası Dönemdeki İslamcı Muhalefete Dair Karşılaştırmalı Bir Araştırma), Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul, 2009. EKİCİ, M. Zeki, Sebilürreşâd Mecmuasının XX, XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV’nci Cildlerinin Sistematik Tedkîk ve Bibliyografik İndeksi, Tezi Yöneten: Prof. Dr. Ömer Faruk Akün, (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Mezuniyet Tezi), İstanbul 19 Tez No: 1883.
- Eminönü Belediyesi Evlendirme Dairesi, Evlenme İşleri Memurluğuna Mahsus Sicil Defteri, No: 15460.
- Eşref Edib, İstiklal Mahkemelerinde (Sebilürreşâd’ın Romanı), (Haz. Ferit Gün), Beyan Yayınları, İstanbul, 2002.
- Eşref Edib, Mehmed Akif Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, Asarı İlmiye Kütüphanesi Neşriyatı, 1357-1938.
- H. Hikmet, “İlmî Bir Hâdise: Mehmet Akif İçin Yazılan Kitabın Tahlili”, Yeni Sabah, 9 Kanunusani 1939.
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi Arşivi, 148 Sicil Numaralı Hasan Hikmet Demirbağ Dosyası KARA, İsmail – İBANOĞLU, Fulya, Matbuatta Mehmet Akif (1936-1940), Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul, 2011.
- KASAP, Murat, Osmanlı Gürcüleri, Gürcistan Dostluk Derneği Yayınları, İstanbul, 2010.
Abstract
Sokullu Mehmet Paşa'nın soyundan gelen Hasan Hikmet Bey, 1894 yılında Üsküdar'da doğar. İlk ve orta tahsilini Üsküdar'da, lise tahsilini Vefa İdadisi'nde, yüksel tahsilini de Hukuk Fakültesi'nde yapar. Vefa Lisesi'nde okurken, yeni çıkmaya başlayan Sırat-ı Müstakim dergisi ile tanışır. Bu vesileyle Mehmet Akif ve Eşref Edib'i tanır. Yine aynı dönemde İttihatçıların ısrarıyla İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olur fakat kısa bir süre sonra pişman olur. I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine muhabere yedek subayı olarak doğu cephesine sevkedilir. Mütareke'den sonra hem yarım kalan tahsilini tamamlar hem de İstanbul Belediyesi'nde çalışmaya başlar. 1923-1925 yılları arasında, Sebilürreşad mecmuasında “İçtimaiyatta Garpçılık ve Bozgunculuk” üst başlığıyla yazılar yazar. Bu yazılarda genellikle sosyoloji, sosyo-psikoloji, teoloji, eğitim ve edebiyat biliminin alanına giren konuları ele alır. 1925 yılında, Takrîr-i Sükûn Kanunu ile Sebilürreşad mecmuasının kapatılmasından sonra, yayın hayatından çekilir, sadece mesleğiyle ve ailesiyle meşgul olur. Tek Parti döneminde sadece Eşref Edib Bey'le görüşür. Çok partili hayata geçtikten sonra, Eşref Edib'le görüşmeleri artsa da Sebilürreşad'da artık herhangi bir yazısı çıkmaz. İlim Yayma Cemiyeti'nin de kurucularından olan Hasan Hikmet Bey, 1976 yılında vefat eder.
Anahtar Kelimeler: Hasan Hikmet, Eşref Edib, Sebilürreşad, Batılılaşma, Sosyal Problemler.
References
- AKGÜNDÜZ, Ahmed, Arşiv Belgeleri Işığında Sayıştay Tarihi, Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü, Ankara, 1997, 391 s.
- BOA, 604 Mustafa Mestan Efendi. BOA, Dosya No: 91 / 417. CEYHAN, Abdullah, Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşad Mecmuaları Fihristi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
- DEBUS, Esther, (Çeviri: Atilla Dirim), Sebilürreşâd (Kemalizm Öncesi ve Sonrası Dönemdeki İslamcı Muhalefete Dair Karşılaştırmalı Bir Araştırma), Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul, 2009. EKİCİ, M. Zeki, Sebilürreşâd Mecmuasının XX, XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV’nci Cildlerinin Sistematik Tedkîk ve Bibliyografik İndeksi, Tezi Yöneten: Prof. Dr. Ömer Faruk Akün, (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Mezuniyet Tezi), İstanbul 19 Tez No: 1883.
- Eminönü Belediyesi Evlendirme Dairesi, Evlenme İşleri Memurluğuna Mahsus Sicil Defteri, No: 15460.
- Eşref Edib, İstiklal Mahkemelerinde (Sebilürreşâd’ın Romanı), (Haz. Ferit Gün), Beyan Yayınları, İstanbul, 2002.
- Eşref Edib, Mehmed Akif Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, Asarı İlmiye Kütüphanesi Neşriyatı, 1357-1938.
- H. Hikmet, “İlmî Bir Hâdise: Mehmet Akif İçin Yazılan Kitabın Tahlili”, Yeni Sabah, 9 Kanunusani 1939.
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi Arşivi, 148 Sicil Numaralı Hasan Hikmet Demirbağ Dosyası KARA, İsmail – İBANOĞLU, Fulya, Matbuatta Mehmet Akif (1936-1940), Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul, 2011.
- KASAP, Murat, Osmanlı Gürcüleri, Gürcistan Dostluk Derneği Yayınları, İstanbul, 2010.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | ARTICLES |
| Authors | |
| Publication Date | June 25, 2013 |
| Published in Issue | Year 2013 Volume: 23 Issue: 1 |
Cite
