Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Metin Türlerinin Sınıflandırılması ve Ders Kitaplarında Yer Alan Okuma Metinlerinin Değerlendirilmesi

Year 2019, Volume: 29 Issue: 2, 311 - 346, 31.12.2019

Latif İltar Fatma Açık

Abstract

Dil öğretiminde metinler, dört temel dil becerisinin kazandırılmasında kullanılan en temel araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple metinlerin dil öğrenicisine kazandırılmak istenen yeterlikleri karşılaması ve özenle seçilmiş olması beklenir. Metin türlerine ait sınıflandırmalarda görüş birliği sağlanamadığı ve farklı sınıflandırmaların yapılmış olduğu görülür. Araştırmacılar tarafından kendi çalışma alanlarına uygun olarak yapılan sınıflandırmaların dil öğretimi alanı açısından birtakım eksiklikler içerdiği görülmektedir. Bu sebeple özellikle yabancı dil öğretimi açısından kullanılabilecek bir metin türü sınıflandırmasının yapılması gerekmektedir. Yabancı dil öğretiminde kazandırılmak istenen yeterlilikler öğrenicinin seviyesine ve ön bilgilerine göre farklılıklar göstermektedir. Metinler de türlerine göre farklı dil özellikleri ve anlatımlar içerdiğinden metin türlerinin kullanılabileceği seviyelerin birbirinden farklılık göstermesi beklenir. Bu çalışmada öncelikle dil öğretiminde kullanılabilecek metin türlerinin bir sınıflandırması yapılmış akabinde bu sınıflandırmaya uygun olarak Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti ile İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti’nde yer alan okuma metinleri nitel araştırma yöntemi esas alınarak doküman analizi tekniği ile tespit edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışmada son olarak hangi metin türünün hangi seviyede kullanılabileceği ile ilgili öneriler sunulmuştur.

Keywords

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, metin sınıflandırması, okuma, okuma metinleri, Türkçe öğretim setleri

The Classification of Text Types and The Evaluation of Reading Passages Available in Course Books in Teaching Turkish as A Foreign Language

Abstract

In language teaching, reading texts stand as the most fundamental instrument used in the acquisition of four basic language skills. For this reason, texts are expected to meet the qualifications that are meant for the language student and be well-selected. In the classifications related to text types, there exist cases in which no consensus has been arrived at or different categorizations have been made. It is observed that the classifications made by researchers in accordance with their own field of study involve several inadequacies with regard to the field of foreign language teaching. Therefore, a certain type of reading text classification to be particularly used in teaching a foreign language is required. The competencies aimed at in foreign language teaching vary in relation to the level and background information of the learner. As reading texts contain different language characteristics and expressions in terms of their types, the levels in which text types can be used are anticipated to differ from one another. In this study, a categorization of text types that can be used in language teaching has been primarily made, the reading passages involved in Yedi İklim Turkish Teaching Set and İstanbul Turkish Teaching Set for Foreigners have been analyzed and compared based on this classification in the second place, and finally, suggestions have been made upon which text type might be used in which level.

Keywords

Teaching Turkish as a foreign language, text classification, reading, reading texts, Turkish teaching sets

References

• Avrupa Konseyi/Modern Diller Bölümü, Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme, 2013. https://www.telc.net/fileadmin/user_upload/Publikationen/Diller_iain_Avrupa_ Ortak_oneriler_AEeraevesi.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Balcı, Ahmet. Okuma ve Anlama Eğitimi. Ankara: Pegem, 2013.
• Barın Erol, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, ,Cihan Özdemir (Ed.). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti A1 Ders Kitabı. Ankara: Merdiven Reklam Tanıtım, 2015.
• Barın Erol, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, Cihan Özdemir (Ed.). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti A2 Ders Kitabı. Ankara: Merdiven Reklam Tanıtım, 2015.
• Barın Erol, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, Cihan Özdemir (Ed.). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti B1 Ders Kitabı. Ankara: Merdiven Reklam Tanıtım, 2015.
• Barın Erol, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, Cihan Özdemir (Ed.). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti B2 Ders Kitabı. Ankara: Merdiven Reklam Tanıtım, 2015.
• Barın Erol, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, Cihan Özdemir (Ed.). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti C1 Ders Kitabı. Ankara: Merdiven Reklam Tanıtım, 2015.
• Bölükbaş, Fatma, Mehmet Y. Yılmaz (Ed.), İstanbul Yabancılar İçin Türkçe A1 Ders Kitabı. İstanbul: Kültür Sanat, 2017.
• Bölükbaş, Fatma, Mehmet Y. Yılmaz (Ed.). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe A2 Ders Kitabı. İstanbul: Kültür Sanat, 2017. B
• ölükbaş, Fatma, Mehmet Y. Yılmaz (Ed.). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe B1 Ders Kitabı. İstanbul: Kültür Sanat, 2017.
• Bölükbaş, Fatma, Mehmet Y. Yılmaz (Ed.). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe B2 Ders Kitabı. İstanbul: Kültür Sanat, 2017.
• Bölükbaş, Fatma, Mehmet Y. Yılmaz (Ed.). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe C1 Ders Kitabı. İstanbul: Kültür Sanat, 2017.
• Cemiloğlu, Mustafa. İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. Bursa: Alfa Aktüel, 2015. Çetişli, İsmail. Edebiyat Sanatı ve Bilimi. Ankara: Akçağ, 2011.
• Demirel, Özcan. Yabancı Dil Öğretimi. Ankara: Pegem, 2012. Dilidüzgün, Şükran. Metin Dilbilim ve Türkçe Öğretimi. Ankara: Anı, 2017.
• Erkul, Rasih. Cümle ve Metin Bilgisi. Ankara: Anı, 2004. Günay, Doğan. Metin Bilgisi. İstanbul: Papatya, 2013.
• Güneş, Firdevs. Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel, 2007.
• Kavcar, Cavit, Ferhan Oğuzkan, Sedat Sever. Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin, 1998.
• Korkmaz, Cihat Burak. “Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Kullanılan Dinleme Metinlerinin Metin İşleme Süreleri”, International Journal of Languages’ Education and Teaching. 7/1, (2019): 121-146.
• Korkmaz, Cihat, Burak. “Metin Sınıflandırması Bağlamında Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Kullanılan Dinleme Metinleri”, Türkiyat Mecmuası, 29/1, (2019): 93-126.
• Millî Eğitim Bakanlığı, Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara, 2017.
• Okur, Alparslan. “Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri”, Ülper, Hakan. (Editör), Türkçe Ders Kitaplarında Metinlerin Türsel Özellikleri içinde s. 115- 140, Pegem, Ankara, 2104.
• Ögeyik, Muhlise C. Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi. Ankara: Anı, 2008.
• Öz, Feyzi M. Uygulamalı Türkçe Öğretimi. Ankara: Anı, 2001.
• Saraçoğlu, Ahmet. Dil ve Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Eskişehir: Etam, 2000.
• Toprak, Funda. “Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarındaki Okuma Parçaları ve Diyaloglar Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 29. (2011): 11-24.