Function of Intertextual Relations in Araba Sevdası

Year 2020, Volume: 30 Issue: 2, 441 - 454, 27.12.2020

Hasan Cuşa

Abstract

Intertextuality means that a text is related to other texts and these relationships are created based on different methods. Psychoanalyst Julia Kristeva believes that no text is created from scratch and also a text carries traces from preceding texts, each text directly or indirectly affects each other from different perspectives, and therefore there is no pure text in her concept of intertextuality which she put forward and based on Mihail Bahtin's theory of speech. This view, adopted by literary theorists, forms the theoretical framework of intertextual relations. In this study, Araba sevdası, written by Recaizade Mahmut Ekrem, will be examined in terms of intertexual studies. The aims of this study is to put forward which techniques were used in this novel and how they were fictionalized in the perspective of intertextual relations. It is possible to say that intertextual relations have been shown in Araba Sevdası. These kinds of relationships emerge with references to the names of writers and works and are also expressed with quotations created by copying a few sentences exactly. Besides these references, when the novel is examined in the context of intertextual relations it is clear that the pastiche technique was used in order to copy some style of other works.

Keywords

Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem, Intertextuality, Referent, Pastiches

Araba Sevdası’nda Metinlerarası İlişkilerin İşlevi

Abstract

Metinlerarasılık bir metnin başka metinlerle ilişkili olduğu ve bu ilişkilerin farklı yöntemlere bağlı olarak oluşturulduğu anlamına gelir. Psikanalist Julia Kristeva'nın Mihail Bahtin’in sözce kuramında yola çıkarak ortaya koyduğu metinlerarasılık kavramı hiçbir metnin sıfırdan yaratılmadığı, bir metnin kendisinden önce gelen metinlerden izler taşıdığı, her metnin farklı açılardan birbirini doğrudan ya da dolaylı olarak etkilediği ve bu nedenle saf bir metnin olmadığı görüşüne dayanır. Edebiyat teorisyenleri tarafından benimsenen bu görüş metinlerarası ilişkilerin kuramsal çerçevesini oluşturur. Bu çalışmada Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı romanı metinlerarası ilişkiler bağlamında incelenecektir. Söz konusu romanda hangi tür yöntemlerin kullanıldığını tespit etmek ve bunların metinlerarası ilişkiler ışığında nasıl kurgulandığını ortaya koymak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Araba Sevdası romanında metinlerarası ilişkilerin farklı açılardan yansıdığını söylemek mümkündür. Bu tür ilişkiler bir taraftan yazar ve yapıt isimlerinin anılmasıyla yapılan göndergelerle ortaya çıkarken, diğer taraftan da birkaç cümlenin olduğu gibi kopyalanmasıyla oluşturulan alıntılarla meydana gelir. Bununla birlikte Araba Sevdası metinlerarası ilişkiler bağlamında incelendiğinde pastiş yöntemiyle başka bir metnin dil ve üslup özelliklerinin taklit edildiği görülür.

Keywords

Araba Sevdası, Gönderge, Pastiş, Kolaj, Metinlerarasılık

References

• Aktulum, Kubilay.Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi, 2000.
• Aktulum,Kubilay. Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları, 2011.
• Altuğ, Fatih. “Araba Sevdası'na ve Bihruz'un Zihnine Sızan Fransız Edebiyatı” Hece Türk Romanı Özel Sayısı,65/66/67 (2002), 904-905.
• Bahtin, Mihail. Dostoyevski Poetikasının Sorunları. Çeviren Cem Soydemir. İstanbul:Metis Yayınları, 2004.
• Eagleton, Terry.Edebiyat Kuramı.Çeviren Tuncay Birkan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1996.
• Ekrem, Recaizade Mahmut. Araba Sevdası. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Gariper, Cafer. “Sabahattin Ali’nin Kağnı Hikâyesiyle Nâzım Hikmet’in Kuvayı Milliye Destanında Kağnı Öğesi Etrafında Kimi Metinlerarasılıklar” Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 14 (2015): 81-90.
• Genette, Gérard. Palimpsests: Literature in the Second Degree. ÇevirenChannaNewman, ClaudeDoubinsky. Lincoln: University of Nebraska Press,1997.
• Gökalp-Alpaslan, Gonca. Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları, 2007.
• Gürbilek, Nurdan.Kör Ayna, Kayıp Şark. İstanbul: Metis Yayınları, 2010.
• Hitchcock,Louise A. Kuramlar ve Kuramcılar.Çeviren Seda Pekşen, İstanbul: İletişimYayınları,2013.
• Kıran, Zeynel ve Ayşe Kıran, Yazınsal Okuma Süreçleri: Dilbilim, Göstergebilim ve Yazınbilim Yöntemleriyle Çözümlemeler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2000.
• Kundera, Milan. Roman Sanatı. Çeviren Aysel Bora. İstanbul: Can Yayınları, 2012.
• Lodge,David. Kurgu Sanatı. Çeviren Aytaç Ören. Ankara: Hece Yayınları,2013.
• Moran, Berna. Türk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış I. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
• Parla,Jale. Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Sazyek, Hakan. “Türk Romanında Postmodernist Yöntemler ve Yönelimler”, Hece Türk Romanı Özel Sayısı,65/66/67 (2002): 493- 509.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2009.
• Yalçın-Çelik, Dilek. YeniTarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları. Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.