İsmet Özel Şiirinde Servet-i Fünûn İzleri

Year 2020, Volume: 30 Issue: 2, 375 - 393, 27.12.2020

Mustafa Balcı

Abstract

Türk edebiyatında Tanzimat’tan sonra başta Fransız edebiyatı olmak üzere Avrupai tarzda gelişen bir mecra oluşmuştur. Bu yolda şekil ve tür olarak Fransız edebiyatının taklidi birçok metin üretilmiştir. Anlatım bakımından eski geleneğin tesiri görülse de tür ve şekil bakımından yenilikler hızla yaygınlık kazanmış ve 1890’larda yetkin şiir ve romanların üretileceği Servet-i Fünûn çizgisine giden yol açılmıştır. Servet-i Fünûn mecmuası etrafında toplanan yeni edebiyat anlayışına sahip şair ve yazarlar adı aynı dergiyle anılacak bir edebî akımın öncüsü ve temsilcisi olmuşlardır. İsmet Özel, 1960 sonrası Türk edebiyatının en müessir şairlerindendir. Genç yaşta kendi şiir yatağını oluşturduğu gibi sonraki dönemlerde de birçok şair için yol gösterici olmuştur. İdeoloji ve gençlik duygularıyla harmanlanmış ilk şiirlerinde yoğun imgeye dayalı ifade şekilleriyle dikkati çeker. Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı ve Celladıma Gülümserken adlı kitapları şiirinin farklı dönemlerini temsil eden metinlerini barındırır. Bu çalışma, söyleyiş, konu, ahenk, üslup bakımından herhangi bir topluluk veya şahsiyetle bağlantısı olmayan İsmet Özel ile Tanzimat’tan sonra gelişen yeni Türk şiirinin temsilcisi olan Servet-i Fünûn şairleri arasında bir koşutluk veya benzerlik aranabilir mi sorusundan yola çıkmaktadır. Servet-i Fünûn edebiyatının en dikkate değer yönü hüzün ve anlam bakımından akraba kelimelere metinlerinde sıkça rastlanmasıdır. İsmet Özel’in şiirlerinde de hüzün kelimesi çok sık olmamakla birlikte dikkati çekecek bir tarzda kullanılmaktadır. Yukarıda zikredilen şiir kitaplarından ilk üçünde kullanıldığı görülen hüzün kelimesinin İsmet Özel şiiri ile Servet-i Fünûn şiirinin ortak kelimelerinden olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada Servet-i Fünûn şiiri ve İsmet Özel şiirinin hüzün ortak paydasında birleşip birleşmeyeceği tartışılmaktadır.

Keywords

Yeni Türk edebiyatı, Servet-i Fünûn, İsmet Özel, şiir, ethos, pathos, hüzün

Impressions of Servet-i Fünûn In İsmet Özel's Poetry

Abstract

In Turkish literature, after the Tanzimat, a new approach especially influenced by French literature, was formed. In this period, many literary texts imitating French literature in terms of forms and genres were written. Although the influence of the old literary tradition was seen in terms of expression, new genres and forms quickly became widespread and such reforms led to the Servet-i Fünûn, where competent poems and novels would be written in the 1890s. Poets and writers with a new literary perspective gathered around the Servet-i Fünûn journal became the pioneers and representatives of a literary movement that would later be mentioned with the name of the journal. İsmet Özel is one of the most influential poets of modern Turkish literature. He created his own style of poetry at a young age, and later became a guide for many poets. In his first poems that blended ideology and youth feelings, he draws attention with his expressions based on intense images. His books Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı ve Celladıma Gülümserken contain poems representing different periods of his poetry. This study sets out from the question of whether a parallelism can be established, or similarity can be sought between İsmet Özel (who has no connection with any community in terms of pronunciation, subject, harmony, or style), and the Servet-i Fünûn group who were representative of the new Turkish poetry that developed after the Tanzimat. The most significant aspect of Servet-i Fünûn literature is the frequent occurrence of the words related to hüzün (sadness). In Ismet Özel's poems, the word hüzün (sadness) is used in a remarkable way, although not very often. It has been determined that the word hüzün (sadness) which is used in the first three books mentioned above, is one of the common words found in İsmet Özel’s and Servet-i Fünûn poetry. In this study, it is discussed whether the poetry of Servet-i Fünûn and İsmet Özel will intersect in the common usage of the word hüzün (sadness).

Keywords

Modern Turkish Literature, Servet-i Fünûn, İsmet Özel, poetry, ethos, pathos, sadness

References

• Balcı, Mustafa. “İsmet Özel’in Şiirlerinde Kurgusal Özel Adlar”. Oriental Studies and Arts Contributions Dedicated to Professor Tadeusz Majda on His 85th Birthday, 65-76. Warsaw: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2015.
• Berk, İlhan. Şairin Toprağı. İstanbul: Simavi Yayınları, 1992. Berk, İlhan. Poetika. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
• Cumalı, Necati. Ay Büyürken Uyuyamam. İstanbul: İmbat Yayınları, 1969. Cumalı, Necati. Aylı Bıçak. İstanbul: Tekin Yayınevi, 1981.
• Hüseyin Siret, Leyâl-i Girîzân. İstanbul: Matbaa-i Ahmet İhsan, 1325/1909. Hüseyin Suad, Lâne-i Melâl. İstanbul: Tanin Matbaası, 1326/1910.
• Işık, Yusuf Fatih. Tevfik Fikret Şiirinde Acının Estetiği. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2019.
• Kabaklı, Ahmet. Türk Edebiyatı. 5 cilt. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, 2006.
• Karaca, Alaattin. İkinci Yeni Poetikası. Ankara: Hece Yayınları, 2010.
• Kul, Erdoğan. Ece Ayhan’ın Şiirleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007.
• Özel, İsmet. Evet İsyan. İstanbul: De Yayınları, 1969. Özel, İsmet. Şiir Kitabı. İstanbul: Adam Yayınları, 1982.
• Özel, İsmet. Erbain: Kırk Yılın Şiirleri. İstanbul: İklim Yayınları, 1988.
• Özel, İsmet. Çatlıycak Kadar Aşkî. İstanbul: Adam Yayınları, 2003.
• Özel, İsmet. Şiir Okuma Kılavuzu. İstanbul: TİYO Yayınları, 2013
• Özleştirme Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1978.
• Tevfik Fikret. Rübâb-ı Şikeste. İstanbul: Tanin Matbaası, 1326/1910.
• Tüzer, İbrahim. İsmet Özel Şiire Damıtılmış Bir Hayat. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2012.