From Mudros to The Occupation Italy-Greece Competition in İzmir

Year 2025, Volume: 35 Issue: 1, 69 - 83, 23.06.2025

Mevlüt Çelebi

https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1629410

Abstract

Izmir is one of the prominent symbolic cities of World War I, perhaps the first. What makes Izmir so important is not only its economic, commercial and agricultural potential, but also the struggle of two states, Italy and Greece, who were theoretically allies in the war, to dominate the city. The rivalry that began towards the end of the war and continued in Izmir after the armistice and in Paris where the peace conference was held went beyond being a rivalry between the two countries. In the competition between Italy and Greece, with the support of their own communities, the aim is to impress their allies. While Italy highlighted the secret agreements it signed with its allies when entering the war and during the war as the fundamental elements of its struggle, Greece saw the philhellenes in the public opinion of its allied states as the basis of its propaganda policy. The purpose of this study is to examine the competition between Italy and Greece in Izmir after the Armistice of Mudros. For this purpose, Italian sources are mainly used. The subject covers the period from the armistice to the occupation.

Keywords

World War I , Armistice of Mudros , Izmir , Italy , Greece

Mondros’tan İşgale Kadar İzmir’de İtalya-Yunanistan Rekabeti

Abstract

İzmir, I. Dünya Savaşı’nda öne çıkan sembol kentlerden birisi, belki de birincisidir. İzmir’i böylesine önemli kılan, sahip olduğu ekonomik, ticari ve zirai potansiyeli olduğu kadar iki devletin, üstelik savaşta teorik olsa da müttefik olan iki devletin İtalya ve Yunanistan’ın şehre hȃkim olmak için verdiği mücadeledir. Savaşın sonlarında başlayan ve mütarekeden sonra İzmir’de ve barış konferansının toplandığı Paris’te yaşanan rekabet iki ülke arasında bir rekabet olmanın ötesine geçmiştir. İzmir’de yaşayan Yunan vatandaşı Rumlarla onlarla iş birliği halinde olan yerli Rumların İtalyan vatandaşlarıyla ilişkileri, kimi zaman şiddete varan bir rekabet şeklinde gelişmiştir. İtalya ve Yunanistan arasında kendi cemaatlerinin de desteğiyle yaşanan rekabette hedef müttefiklerini etkilemektir. Bunun için her iki devlet de hiçbir fırsatı kaçırmamıştır. İtalya, savaşa girerken ve savaş devam ederken müttefikleriyle imzaladığı gizli antlaşmaları mücadelesinin temel unsuru olarak ön plana çıkarırken Yunanistan, müttefik devletlerinin kamuoylarında var olan Yunan severliği propaganda politikasının esası olarak görmüştür. İzmir’de, Paris’le birlikte Londra’da yaşanan mücadelenin galibi Yunanistan olmuştur. Bu çalışmanın amacı İtalya ile Yunanistan arasında İzmir’de Mondros Mütarekesi’nden sonra yaşanan rekabeti incelemektir. Bunun için ağırlıklı olarak İtalyan kaynakları kullanılmıştır. Konu, mütarekeden işgale kadar olan dönemde yaşananları kapsamaktadır.

Keywords

I. Dünya Savaşı , Mondros Mütarekesi , İzmir , İtalya , Yunanistan

References

• Archivio Centrale dello Stato google scholar
• Archivio Storico Diplomatico Ministero degli Affari Esteri google scholar
• Ahenk, 17 Nisan 1335; 2 Mayıs 1919. google scholar
• Anadolu, 4, 10, 11 Teşrinisânî 1918. google scholar
• Corriere della Sera, 30 Giugno 1915; 21 Agosto 1915. google scholar
• Il Popolo d’Italia, 4 Agosto 1915. google scholar
• Islahât, 2 Mayıs 1919. google scholar
• Köylü, 4, 8 Teşrinisânî 334; 19, 28 Mart 335. google scholar
• L’Avvenire d’Italia, 17 Maggio 1919. google scholar
• L’Idea Nazionale, 22 Agosto 1915. google scholar
• L’Osservatore Romano, 16 Maggio 1919. google scholar
• Müsâvât, 14 Mart 1919. 30 Nisan 1919. google scholar
• Müsâvât, 22 Kânûnisânî 1919; 14 Mart 1919; 30 Nisan 1919. google scholar
• Sabah, 26 Şubat 1919. google scholar
• Sulh ve Selamet, 22 Kânûnisânî 1335. google scholar
• Yenigün, 9 Teşrinisânî 1918. google scholar
• A Survey of some social conditions in Smyrna, Asia Minor, May 1921. Editör Rıfat N. Bali, İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, (ty.) google scholar
• Bayar, Celal. Ben De Yazdım, Milli Mücadeleye Giriş 5. İstanbul: Sabah Kitapları, 1997. google scholar
• Berber, Engin. Sancılı Yıllar: İzmir 1918-1922, Mütareke ve Yunan İşgali Döneminde İzmir Sancağı. Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997. google scholar
• Cecini, Giovanni. “Militari italiani e intelligence a Smirne tra sogni e realtà (1918-1922)”. Smirne e l’Italia, comunità, relazioni, istituzioni. google scholar
• A cura di: Francesco Pongiluppi, Luis Miguel Selvelli. Atene: ETPbooks, 2022, 88-112. google scholar
• Curato, Federico. La conferenza della pace 1919-1920. II. Milano: Istituto per gli Studi di Politica Internazionale, 1942.) google scholar
• Çelebi, Mevlüt. Millî Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri. Ankara: Atam Yayını, 2002. google scholar Çelebi, Mevlüt. İtalya Penceresinden Mondros’tan Kurtuluşa İzmir. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2023. google scholar
• Ediz, İsmail. Batı Anadolu’da Yunan İşgali (1919-1922). Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2011. (Ulusal Tez Merkezi No: 280078.) google scholar
• Eridano.“La situazione a Smirne”, Il Tempo, 2 Maggio 1919. google scholar
• Grassi, Fabio L. “Trablusgarp’tan Kurtuluş Savaşı’na İtalyan Politikasında İzmir”. Kuva-yı Milliye’nin 90. Yılında İzmir ve Batı Anadolu, Uluslararası Sempozyum Bildirileri. 6-8 Eylül 2009, I. Kitap, Yayına Hazırlayan Oktay Gökdemir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayını, İzmir 2010, 94-106. google scholar
• I Documenti Diplomatici Italiani. Quinta serie: 1914-1918, III (3 Marzo-24 Maggio 1915), Roma: Ministero Degli Affari Esteri, 1985. google scholar
• I Documenti Diplomatici Italiani. Sesta serie: 1918-1922, I (4 Novembre 1918-17 Gennaio 1919). Roma: Ministero Degli Affari Esteri, 1955. google scholar
• Kitsikis, Dimitri. Yunan Propagandası. Çeviren Hakkı Devrim, İstanbul: Kaynak Kitaplar, 1974. google scholar
• Kontene, Leon. “L’italie et la communauté juve d’Izmir durant l’occupation grecque (1919-1922)”, Smirne e l’Italia, comunità, relazioni, istituzioni. A cura di: Francesco Pongiluppi, Luis Miguel Selvelli, Atene: ETPbooks, 2022, 113-130. google scholar
• Kurat, Yuluğ Tekin. “Batılı Kaynakların Işığı Altında İzmir’in İşgali Sorunu”, (15 Mayıs 1919), VII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, II. 1973 içinde, 842-853. Ankara: TTK Yayını, 1973. google scholar
• Kurtcephe, İsrafil. Türk-İtalyan ilişkileri (1911-1916). Ankara: TTK Yayınları, 1995. google scholar
• Montanelli, Indro. Storia d’italia, VI (1861-1919), Milano: Edizione per Oggi, 2006. google scholar
• Özkes, Sevilay. Mihail Rodas’ın Anıları ve Önemi. Yüksek Lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1992. google scholar
• Pallis, Alexander Anastasius. Yunanlıların Anadolu Macerası (1915-1922). Çeviren Orhan Azizoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayını, 1997. google scholar
• Serçe, Erkan. “İstatistiklerle İzmir (1917-1918)”. Kebikeç, 4. (1996), 164-174. google scholar
• Smith, Michael Llewelyn. Anadolu Üzerindeki Göz. Çeviren Halim İnal, İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1978. google scholar
• Sonyel, Salâhi R. Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika. I. Ankara: TTK Yayını, 2014. google scholar
• Toscana, Mario. Gli accordi di San Giovanni di Moriana. Milano: Giuffré Editore, 1936. google scholar
• Türk İstiklal Harbi I, Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, 1999. google scholar
• Vassalo, Ernesto. “Come fu preparata l’occupazione”. Il Tempo. 7 Giugno 1919. google scholar
• Yellice, Gürhan. “Megali İdea Mı Mare Nostrum Mu? Mondros Mütarekesi’nden İzmir’in İşgaline İtalyan-Yunan İlişkileri ve Propaganda google scholar
• Savaşı, 1918-1919”. Tarih Okulu Dergisi. 11, XXXVI (Ekim 2018), 177-228. google scholar
• Türkiyat Mecmuası–Journal of Turkology, 35 (1): 69–83 google scholar