The Reaction of the British Parliament to the Establishment of the Turkish Federated State of Cyprus (1975)

Year 2020, Issue: 37, 1 - 19, 25.06.2020

Yasin Coşkun

Abstract

This study examines the approach of the British parliament to the Turkish Federated State of Cyprus (TFSC), announced on 13 February 1975. Britain together with Turkey and Greece became one of the three guarantor powers of the Republic of Cyprus founded in 1960. Britain also has two military bases on the island. Thus, Britain closely followed the developments in Cyprus. After the Cyprus Peace Operation in 1974, a new situation emerged on the island. Turkish Cypriots established the TFSC in the north of the island. In the statements made by the British government, there was a negative reaction to this new administration. British deputies brought the issue to the agenda of the British parliament. Both opposition and ruling party representatives reacted negatively to the announcement of the establishment of the TFSC. They also criticized the ruling Labour Party government for failing to prevent the announcement of the TFSC. In addition, the steps which Britain could take in the Cyprus problem were discussed in parliament. Within this context, the article analyses the debates in the British parliament after the announcement of the establishment of the TFSC and gives a general assessment of Britain’s approach to the Turkish Cypriot decisions. This study, which is the result of a detailed examination of minutes taken at meetings of the British parliament, contributes to the field by examining British policy towards the Cyprus issue and Turkish-British relations.

Keywords

Turkish Federated State of Cyprus, Rauf Denktaş, The Cyprus problem, Anglo-Turkish relation

Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin (1975) Kuruluş İlanına İngiliz Parlamentosunun Tepkisi

Abstract

Bu çalışma 13 Şubat 1975 tarihinde ilan edilen Kıbrıs Türk Federe Devleti’ne yönelik İngiliz parlamentosunun yaklaşımını incelemektedir. İngiltere, 1960’ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Türkiye ve Yunanistan ile beraber üç garantör devletinden birisidir. Ayrıca adada iki askeri üsse sahiptir. Bu açıdan Kıbrıs’ta yaşanan gelişmeleri yakından takip etmiştir. 1974 yılındaki Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra adada yeni bir durum ortaya çıkmıştır. Adanın kuzeyinde Kıbrıslı Türkler KTFD’yi kurmuşlardır. İngiliz Hükümeti’nden yapılan açıklamalarda, bu yeni yönetime tepki gösterilmiştir. KTFD’nin ilanının ardından İngiliz milletvekilleri konuyu İngiliz parlamentosunun gündemine taşımışlardır. Gerek muhalefet gerek iktidar partisi vekilleri KTFD’nin ilanına olumsuz yaklaşmışlardır. Ayrıca vekiller iktidarda bulunan İşçi Partisi Hükümeti’ni KTFD’nin ilanını önleyemediği için eleştirmişlerdir. Kıbrıs sorununda İngiltere’nin ne gibi yeni adımlar atabileceği parlamentoda tartışılmıştır. Bu çerçevede makale, KTFD’nin ilanının ardından İngiliz parlamentosunda yaşanan tartışmalar üzerinden İngiltere’nin Kıbrıslı Türklerin adada almış olduğu karara yaklaşımının genel bir analizini yapmaktadır. İngiliz parlamento tutanaklarının detaylı bir şekilde incelenmesi sonucunda ortaya çıkan bu çalışma, İngiltere’nin Kıbrıs politikası ve Türk-İngiliz ilişkileri konu başlıklarında alana katkı sunmaktadır.

Keywords

Kıbrıs Türk Federe Devleti, Rauf Denktaş, Kıbrıs sorunu, Türk-İngiliz ilişkileri

References

• Avam Kamarası (House of Commons, HC)
• 14 February 1975, Volume: 886, Column: 779.
• Volume: 886, Column: 780. Volume: 886, Column: 781.
• Volume: 886, Column: 782. Volume: 886, Column: 783.
• Volume: 886, Column: 784.
• Volume: 886, Column: 785. 19 February 1975,
• Volume: 886, Column: 1309. Volume: 886, Column: 1310.
• Volume: 886, Column: 1311.
• Volume: 886, Column: 1312. 24 February 1975,
• Volume: 887, Column: 27-28.
• Foreign and Commonwealth Office (FCO)
• FCO 9/2149, “Cyprus: Annual Review for 1974”, 21 February 1975.
• FCO 9/2158 “Turkish Cypriot Administration: Turkish Federated State of Cyprus (TFSC)”: Confidential Telegram from the British High Commission in Nicosia to FCO, no: 180, 13 February 1975.
• Unclassified Telegram from the British Embassy in Ankara to FCO, no: 283, 13 February 1975.
• “Declaration of Turkish Cypriot State”, flash telegram from the British High Commission in Nicosia to FCO, no: 174, 13 February.
• “Record of Conversation between Roy Hattersley and Turgut Menemencioğlu, the Turkish Ambassador”, 14 February 1975.
• FCO 51/47, “Foreign And Commonwealth Affair‘s Research Department Memorandum”, 4 December 1968.
• (Cabinet) CAB 128/43, “Post War Conclusion”, CC (68), 9th conclusion, 18 January 1968.
• Bölükbaşı, Süha: Superpowers and the Third World: Turkish American Relations and Cyprus, Lanham, University Press of America, 1988.
• Denktash, Rauf: The Cyprus Triangle, Nicosia, K. Rustem & Bro, 1982.
• Dodd, Clement H: The Crisis of Turkish Democracy, North Humberside, The Eothen Press, 1983.
• Ertekün, Necati Münir: Inter-Communal Talks and The Cyprus Problem, Nicosia, Turkish Federated State of Cyprus, 1977.
• Joseph, Joseph S.: Cyprus: Ethnic Conflict and International Politics from Independence to the Threshold of the European Union, London, Palgrave Macmillan, 1997.
• Michael Harbottle: The Impartial Soldier, London, Oxford University Press, 1970.
• Mirbagheri, Farid: Cyprus and International Peacekeeping, London, Hurst & Company, 1998.
• Orr, Charles William James: Cyprus under British Rule, London, Zeno, 1972.
• Reddaway, John: Burdened with Cyprus: the British Connection, London, Weidenfeld & Nicolson, 1986.
• Tamçelik, Soyalp: Kıbrıs’ın İngiliz İdaresine Geçişi (1878-1919), Lefkoşa, KKTC Cumhurbaşkanlığı Yayınları, 1997.
• Tamkoç, Metin: The Turkish Cypriot State: The Embodiment of the Right of Selfdetermination, London, K. Rustem & Brother, 1988.
• Wiener, Sharon Anderholm: Turkish Foreign Policy Decision-Making on the Cyprus Issue: A Comparative Analysis of Three Crises, (Ph.D. Thesis), Duke University, 1980.
• Yavuzalp, Ercüment: Kıbrıs Yangınında Büyükelçilik, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1993.
• Alacı, Beral: “Hürriyet Partisi’nin Türk Siyasi Hayatındaki Yeri (1955-1958)”, Türk Yurdu, C. 31, S. 290, s. 134-144.
• Babaoğlu, Resul: “Türkiye’nin Kıbrıs Politikasının Evriminde Bir Dönüm Noktası: Londra Konferansı (29 Ağustos-6 Eylül 1955)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 36, 2018, s. 323-347.
• Bahcheli, Tozun: “Searching for a Cyprus Settlement: Considering Options for Creating a Federation, a Confederation, or Two Independent States”, Publius, Vol: 30, No: 1, Winter 2000, s. 203-216.
• Camp, Glen D.: “Greek-Turkish Conflict over Cyprus”, Political Science Quarterly, Vol: 95, No: 1, Spring 1980, s. 43-70.
• Coşkun, Yasin: “Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin (KTFD) İlanından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) Kuruluşuna Kadar Olan Süreçte Kıbrıs Sorunu (19751983)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 64, 2018, s. 119-143.
• Fırat, Melek: “Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası, ed. Baskın Oran, C. I (19191980), İstanbul, İletişim Yayınları, 2009, s. 716-768.
• Fisher, Ronald J.: “Cyprus: The Failure of Mediation and the Escalation of an IdentityBased Conflict to an Adversarial Impasse”, Journal of Peace Research, Vol: 38, No: 3, Special Issue on Conflict Resolution inIdentity-Based Disputes, May, 2001, s. 307-326.
• Göktepe, Cihat: “The Cyprus Crisis of 1967 and its Effects on Turkey’s Foreign Relations”, Middle Eastern Studies, C. 41, S. 3, s. 431-444.
• Kaya, Yakup - Yeter, Bülent: “Demokrat Parti Döneminde Kıbrıs Sorunu”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 20, S. 2, 2018, s. 215-229.
• Norma, Salem: “The Constitution of and its Failure”, Cyprus A Regional Conflict and its Resolution, ed. Norma Salem, London, Palgrave Macmillan, 1992, s. 117-126.
• Sarıkoyuncu Değerli, Esra: “Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası (1950–1960)”, Akademik Bakış, C. 6, S. 11, 2012, s. 85-101.
• Şahin, İsmail: “İngiltere’nin Akdeniz Siyasetinde Kıbrıs (1580-1878)”, Asia Minor Studies, C. 4, S. 7, 2016, s. 149-176.
• Turan, Orhan: “Kıbrıs Ermeni Toplumu ve Ermeni Kilisesine Dair Bir İngiliz Raporu (1960-1963)”, Tarih ve Gelecek Dergisi, C. 5, S. 3, Aralık-2019, s. 712-723.
• (Çevrimiçi), http://www.mfa.gov.tr/ingiltere-siyasi-gorunumu.tr.mfa, 15.05.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/1327/career, 09.03.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/1700/career, 12.03.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/1007/career, 17.03.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/941/career, 18.03.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/1337/career, 19.03.2020.
• (Çevrimiçi), https://members.parliament.uk/member/857/career, 06.04.2020.