YÜKSEKOVA (HAKKARİ) BÖLGESİNİN DEPREMSELLİĞİ VE SİSMİK TEHLİKE ANALİZLERİ

Year 2013, Volume: 26 Issue: 1, 37 - 51, 06.07.2013

İsmail Akkaya

Abstract

Yüksekova (Hakkari) yerleşim alanı ve çevresi jeolojik yapı, tektonik özellikler, depremsellik açısından riskli

bölgede yeralmaktadır. Bu çalışmada, saha gözlemleri ve bölgede meydana gelen depremler ışığında, başta Yüksekova

ilçe yerleşimi olmak üzere civar köylerin yerel zemin koşulları ve aktif faylara olan uzaklıkları göz önünde

bulundurularak bölgenin depremselliği ve deprem tehlike analizleri konu edilmiştir. Yüksekova yerleşim alanı genel

olarak Kuvaterner yaşlı az tutturulmuş-gevşek-yumuşak çökeller (çakıllı, kumlu, killi) üzerinde yer almaktadır ve

yeraltısuyu seviyesi ova içerisinde bazı yerlerde yüzeye kadar ulaşmakta ve artezyen yapmaktadır. Tehlike analizleri

sonucunda ivme değerleri gevşek suya doygun zeminlerde 0.3-0.4 g değerlerine ulaşmaktadır. Düşük ivme değerleri

ise, Yüksekova’nın K-KD kesimlerinde yüzeylenen kumtaşı–kiltaşı ve temel kayası olan melanj birimlerinin

yer aldığı, yapılaşmanın nispeten daha az olduğu alanlarda yaklaşık 0.1 g olarak elde edilmiştir. Bölgede aletsel

süreçte meydana gelmiş depremler kullanılarak büyüklük-frekans ilişkisinden elde edilen parametreler ve dönüş

periyotlarından büyüklüğü M=7 olan depremin tekrarlama periyodu 100 yıl, M=7.5 olan depremin ise 255 yıl olarak

hesaplanmıştır. Yüksekova ve çevresini içine alan fay zonlarının aktif özellikleri ve deprem üretme kapasiteleri,

kent yerleşim alanının zemin koşulları ve bölgedeki yapı kalitesinin istenilen düzeyde olmaması olası büyük bir

depremde mevcut yerleşim alanında yüksek can ve mal kaybı yaşanmasına neden olabileceğini düşündürmektedir.

Keywords

Yüksekova (Hakkâri), depremsellik, zemin koşulları

References

• Atalay, K., 2007. 25 Ocak 2005 Hakkari depremi kaynak özellikleri ve sismotektonik özellikleri, YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 45s.