ÇAVDIR (BURDUR) BAKIR CEVHERLEŞMESİNİN OLUŞUMU VE JEOLOJİSİ

Year 2014, Volume: 27 Issue: 1, 0 - 0, 19.08.2015

Zeynep Cansu

Abstract

Çavdır
(Burdur) kuzeydoğusunda Likya Napları olarak bilinen tektonik birime ait
bindirme dilimleri içerisinde gözlenen bakır cevherleşmesinin oluşumu
incelenmiştir.Bakır cevherleşmesi, Marmaris Ofiyolit Napının gabro ve
serpantinleşmiş harzburjitlerinde yer almaktadır ve genellikle K 30-45^oD
doğrultulu kuvars damarları içinde gözlenmektedir. Bu damarlarda kalkopirit,
bornit, kovellin gibi bakır mineralleri ile götit, hematit, manyetit gibi demir
mineralleri ve ikincil bakır minerallerinden malakit ±azurit gözlenmektedir.
Ayrışmış zonlardan alınan örnekler üzerinde yapılan X-Ray Difraktometre
çalışmalarına göre, cevherleşmeye yaygın bir şekilde arjilik-propilitik
alterasyon eşlik etmektedir.Kuvars örneklerinin iki fazlı birincil (L+V) sıvı
kapanımları üzerinde yapılan mikrotermometrik çalışmalarda homojenleşme
sıcaklığı ortalama 267 ^oC ölçülmüş, %NaCl eşdeğeri tuzluluğu
ortalama %6.22,  yoğunluğu ise 0.82 gr/cm³ olarak hesaplanmıştır. İlk
buz ergime sıcaklıklarına göre çözelti bileşimi Bu sonuçlar epitermal bir
sisteme ve NaCl-KCl çözelti bileşimine işaret etmektedir. Tüm bu veriler ve
cevherleşmenin arazide gözlenen faylara paralellik gösteren yapısı genç
hidrotermal damar tipi bir cevherleşmeyi destekler durumdadır. Cevherleşmeyi
oluşturan çözeltinin kökenini saptamaya ilişkin yapılan duraylı kükürt izotopu
çalışmalarında, taze kalkopirit örneklerinden δ³⁴S(‰)= 0.95, 1.61, altere
örnekte ise 5.96 değerleri elde edilmiştir. Bu değerler magmatik bir sisteme
işaret etmektedir. Duraylı oksijen izotopu çalışmalarında, kuvars örneklerinden δ¹⁸O(‰) = 10.3, 9.7, 9.1 değerleri elde
edilmiş olup bu değerler de magmatik kayaçlara ait değerlerle benzerdir. Ancak
-47.9, -56.9, -63.6 olarak ölçülen δ D(‰) değerleri, hafif H izotopları bileşimini temsil etmekte ve kısmen meteorik
kökene de işaret etmektedir. Her ne kadar S ve O izotop verileri magmatik bir
kaynağa işaret etse de ortalama %6 tuzluluk değeri ve hafif H izotopları
bileşimi, sisteme meteorik suyun da katıldığını ve beklenen tuzluluk değerinin
de bu yolla seyreldiğini düşündürmektedir. Cevherleşmede herhangi bir
kataklazma izine rastlanmaması, mineralizasyonun nap yerleşiminden sonra
muhtemelen Oligo-Miyosen sonrası dönemde gerçekleşen magmatik suyun etkinliğinde
oluşmuş hidrotermal damar tipi bir oluşum ile geliştiğini desteklemektedir.

Keywords

Çavdır, bakır, duraylı izotop

References

• Akbulut, M., Pişkin, O., 2008. Preliminary investigations on a recently discovered copper mineralization in the Lycian Nappes, SW Turkey. Ofioliti. Vol. 33(2), p.87-93.