Ruhsatsız Eczane Açma Suçu

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1

Fatih Yurtlu

Öz

Bu çalışmanın konusunu, 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’un 40. maddesinde düzenlenen “ruhsatsız eczane açma suçu” oluşturmaktadır. Günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen eczaneler, tıbbi malzemelerin satıldığı sıradan bir ticari işletmeye indirgenemez. Çünkü eczaneler, kişilerin sağlık hizmetlerine ulaşımı bakımdan hayati bir öneme sahiptir. Bu nedenle kanun koyucu, eczanelerin açılması ve işletmesini sıkı şartlara bağlamış; bu şartlara aykırı hareket edilmesi halinde birtakım idari ve cezai yaptırımlar öngörmüştür.
6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’un 40. madde düzenlemesi şu şekildedir: “Bu Kanunda yazılı usullere uygun olarak ruhsatname almaksızın eczane açanlar üç aydan bir seneye kadar hapis ve yüz günden az olmamak üzere adlî para cezasıyla cezalandırılır”. Bu bakımdan, eczane açacak kişilerin 6197 sayılı Kanun’daki usullere uygun şekilde ruhsatname almaları gerekir. Usulüne uygun bir şekilde alınmış ruhsatname bulunmaksızın eczane açılması durumunda, bu madde hükmünce ilgililerin ceza sorumluluğu gündeme gelecektir.
Bu çalışmada; ilgili mevzuat çerçevesinde “ruhsatsız eczane açma suçunun” maddi, manevi ve hukuka aykırılık unsurları ayrıntılı olarak incelenmiştir. İnceleme konusu suç tipi bakımından önem arz eden ve doktrinde “suçun özel görünüş biçimleri” olarak ifade edilen teşebbüs, iştirak ve içtima düzenlemelerine de çalışmada ayrıca yer verilmiştir. Bunlara ek olarak, 6197 sayılı Kanun’da düzenlenen suç tipinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ndaki benzer suç tipleriyle ilişkisi ortaya konulmuş, böylece teori ve uygulamada ortaya çıkması muhtemel sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ruhsatsız eczane açma, ilaçların e-ticareti, eczacıların ceza sorumluluğu, yasadışı eczane, ruhsatsız ilaç

CRIME OF OPENING A PHARMACY WITHOUT LICENSE

Öz

The subject of this study is the “crime of opening a pharmacy without license” that is regulated in article 40 of the Law on Pharmacists and Pharmacies No. 6197. Pharmacies, which have become an integral part of our daily lives, cannot be reduced to an ordinary commercial enterprise selling medical supplies. Because pharmacies are of vital importance in people's access to health services. For this reason, the Legislator has placed strict conditions on the opening and operation of pharmacies and has foreseen certain administrative and penal sanctions in case of violation of these conditions.
The regulation of Article 40 of the Law No. 6197 on Pharmacists and Pharmacies is as follows: “Those who open a pharmacy without obtaining a license under the procedures written in this Law shall be punished with imprisonment from three months to one year and a judicial fine of not less than one hundred days”. In this regard, persons who will want to run a pharmacy must obtain a license under the procedures in Law No. 6197. The criminal responsibility of the relevant persons will come to the fore in the case of opening pharmacy without permission.
In this study, objective and subjective elements and unlawfulness of the “crime of opening a pharmacy without license” should be examined in depth within the framework of the provisions of the relevant legislation. In particular, the provisions of aggregation of crimes, attempt to commit a crime and accomplicity in crime, which are expressed as the special appearance forms of the crime, have importance for these cases. Beyond all this; it is necessary to reveal the relationship between this type of crime regulated in Law No. 6197 with similar crimes in the Turkish Penal Code and other laws. So that possible problems that may arise in theory and practice and solutions should be put forward methodologically.

Anahtar Kelimeler

opening a pharmacy without license, electronic commerce of medicine, criminal responsibility for illegal pharmacist, illegal pharmacy, unlicensed medicine

Kaynakça

• Altunkaş, Aysun: “Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu (TCK m. 187)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel Armağanı, c. 19, sa. 2, y. 2013, s. 829-870.
• Artuk, M. Emin / Gökcen, Ahmet / Alşahin, M. Emin / Çakır, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2022.
• Birtek, Fatih / Akpınar, Eren: “Belge Kullanılarak İşlenen Dolandırıcılık Suçunda Belgenin Aldatma Yeteneğinin Hileli Davranış Üzerine Etkisi”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. XVII, sa. 2, y. 2022, s. 365-402.
• Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Dönmezer, Sulhi ve Erman, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım - Cilt I, 14. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 1997.
• Erem, Faruk: “Suçun Konusu ve Hümanist Doktrin”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 25, sa. 1, y. 1968, s. 1-33.
• Erem, Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler - Cilt I, 13. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 1995.
• Göktürk, Neslihan: “Suçun Yasal Tanımında Yer Alan ‘Hukuka Aykırılık’ İfadesinin İcra Ettiği Fonksiyon”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 7, sa. 1, y. 2016, s. 407-450.
• Gössel, Karl Heinz: Strafrecht Besonderer Teil - Band 2, C.F. Müller, Heidelberg 1996.
• Hakeri, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 18. Baskı, Ankara 2015.
• Hirsch, Hans Joachim: Die Lehre von Negativen Tatbestandsmerkmalen: der Irrtum über einem Rechtfertigungsgrund, L. Röhrscheid, Bonn 1960.
• İçel, Kayıhan / Özgenç, İzzet / Sözüer, Adem / Mahmutoğlu, Fatih S. / Ünver, Yener: İçel Suç Teorisi - 2. Kitap, 1. Bası, Türdav Basım Yayım, İstanbul 1999.
• Kaplan, Mahmut: “Zehirli Madde İmal ve Ticareti Suçu (TCK m. 193)”, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, İbrahim Dülger’e Armağan, c. 8, sa. 16, y. 2020, s. 597-618.
• Kaplan, Mahmut: “Sağlık İçin Tehlikeli Madde Temini Suçu (TCK m. 194)”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 13, sa. 2, y. 2023, s. 787-806.
• Kılıç, Ali Şahin: Ceza Hukukunda Hukuka Aykırılık, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Koca, Mahmut / Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. ve 16. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020 ve 2023.
• Mahmutoğlu, Fatih Selami: “İlaçların Tıbbi Müdahalede Kullanılmasından, Üretilmesinden, Satılmasından Kaynaklanan Suçlar Çerçevesinde Hekim, İlaç Üreticisi ve Eczacının Ceza Sorumluluğu”, Dr. Silvia Tellenbach’a Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara 2018, s. 387-415.
• Özbek, Veli Özer / Doğan, Koray / Meraklı, Serkan / Bacaksız, Pınar / Başbüyük, İsa: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2023.
• Özbek, Veli Özer / Kanbur, Mehmet Nihat / Doğan, Koray / Bacaksız, Pınar / Tepe, İlker: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 4. Baskı, Ankara, 2013.
• Özgenç, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. ve 18. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020 ve 2022.
• Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 21. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2021.
• Roxin, Claus: Strafrecht Allgemeiner Teil - Band II, C. H. Beck, München 2003.
• Roxin, Claus / Arzt, Gunther / Tiedemann, Klaus: Einführung in das Strafrecht und Strafprozessrecht, 5. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg 2006.
• Soyaslan, Doğan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 1998.
• Spendel, Günter: “Zur Unterscheidung Von Tun Und Unterlassen”. Festshrift Für Eberhard Schmidt Zum 70. Geburstag, Göttingen 1961, s. 183-199.
• Toroslu, Nevzat: Ceza Hukuku Genel Kısım, 20. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2014.
• Tulay, M. Emre: Ceza Hukukunda Şahısta veya Konuda Hata, Adalet Yayınevi, Ankara 2022.
• Türk Dil Kurumu Online Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ .
• Zafer, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2010.