ÇEVRESEL, SOSYAL, EKONOMİK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE MARKA AKTİVİZMİ: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ UYGULAMALARI

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 7, 21 - 43, 31.07.2023

Tugay Galip Hadi

Öz

Temel amacı, araştırma sınırları kapsamında Türk bankacılık sektöründeki sürdürülebilirlik çalışmalarını ve
marka aktivizmi uygulamalarını inceleyerek, bankaların bu uygulamalara başlama nedenlerini anlamak,
bu uygulamaların kurumsal örgüt yapıları, iş yöntem ve süreçleri, pazarlama ve kurumsal iletişim faaliyetleri
üzerindeki sonuçlarını ortaya çıkarmak olan bu araştırma, aynı zamanda teorik kısmın oluşturulması için
yapılan literatür araştırması ile marka aktivizmi ve sürdürülebilirlik ile ilgili önemli kavramlara da açıklama
getirmektedir. Literatür araştırmasında, işletmeler tarafından hem marka aktivizminin hem de sürdürülebilirlik
çalışmalarının yapılmasındaki amaçlar, yöntemler, araçlar, faydalar ve riskler ile paydaşlar tarafındaki
mevcut ve potansiyel endişeler açıklanmaktadır. Nitel araştırma yöntemleri kullanılan araştırmada, kuramsal
kısmın oluşturulmasını sağlayacak ve alan araştırmasına yardımcı olacak veriler literatür araştırması ile
toplanmıştır. Alan araştırmasındaki veriler ise Türk bankacılık sektöründe faaliyet göstermekte olan bankalar
arasından ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiş üç banka üzerinden, yarı yapılandırılmış derinlemesine
görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Literatür araştırmasının sonucu, küresel ve yerel boyutta yaşanan iklim
krizi, eşitsizlikler, gelir dağılımı adaletsizliği, yolsuzluk, göç ve istihdam sorunu gibi büyük sorunlara kalıcı
çözümler üretmede hükümetlerin yetersiz kaldığını, bu sorunların ancak şirketlerin de katkı sağlayacağı
küresel bir sistem içerisinde çözülebileceğini göstermektedir. Şirketlerin ise bu tür sorunların kalıcı çözümüne,
marka aktivizmi ve sürdürülebilirlik çalışmaları ile katkı sağlayabileceği anlaşılmaktadır. Sürdürülebilirlik
alanında ölçütler ve derecelendirme üzerinde küresel boyutta bir standardizasyonun henüz sağlanamamış
olması ve gerekli denetim mekanizmalarının kurulmaması bu alanda yapılan çalışmaların manipülasyona
açık olduğu anlaşılmıştır. Aynı zamanda, alan araştırmasının örneklemini oluşturan Garanti BBVA, YKB ve
TSKB’nin, Türk bankacılık sektöründeki çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik alanındaki çalışmaların
öncü bankalarından olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik, Marka aktivizmi, Türk bankacılık sektörü

Kaynakça

• Alvarez, I., Garayar, A., Ortas, E. (2015). “The Environmental, Social, Governance and Financal Performance Effects on Companies that Adopt the United Nations Global Compact”. Sustainability, 7, 1932-1956.
• Araf, D. & Dahlin, E. L. (2021). How Brand Activism Affects Consumer Attitude: A study on Swedish consumers’ attitudes towards copanies using brand activism, with the Black Lives Matter movement as context. Bachelor’s Thesis 15hp Department of Business Studies Uppsala University. Date of Submission: 14.01.2021.
• Argüden, Y. ve Erimez, E. (2016). Sürdürülebilir Büyüme İçin İyi Yönetişim. (1. Baskı) ARGE Danışmanlık Yayınları No: 12.
• Aydoğan, H. ve Gökpınar, S. (2022). “Sorumlu Yatırımcılık/ESG Perspektifinden Sürdürülebilirlik ve Kuruluşlar İçin Genel Bir Çerçeve”. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Stratejik Odak Çalışma Komisyonu, çevrimiçi erişim: www.ttgv. org.tr/tr/yayınlar/, Erişim tarihi: 05.08.2022.
• Aziz, A. (2020). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri (13. Baskı), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Batat, A. (2010). “Türkiye Yerel Gündem Uygulamalarının Kent Konseylerine Dönüşüm Sürecinin Analizi”. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı.
• BDDK - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 2022-2025 Sürdürülebilir Bankacılık Stratejik Planı Çevrim içi erişim: https://www.bddk.org. tr/KurumHakkında/Detay/35, Erişim tarihi: 01.09.2022.
• Chatterjee, M. S. (1999). “Occupation, Biography and New Social Movements”. The Editorial Board of the Sociological Review. Vol. 48, Issue 2, 258- 279.
• Çelik, H. , Başer Baykal, N. , Kılıç Memur, H. (2020). “Nitel Veri Analizi ve Temel İlkeleri”, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, (Ocak 2020), 8(1), 379- 406.
• Ferraz, J. & Gois, P. (2021). “Introduction to Pinkwashing: Representativityand Engaged Brands” Revista Pensamento Contemporaneo em Administraçao vol.15 n.2, Rio de Janeiro, 88-103.
• Gabriel, M. L. D. S. vd. (2022). “Marketing Research on Environmental Sustainabiilty”. Continuing to Broaden the Marketing Concept Review of Marketing Research, March 2022, vol.17, 261- 292.
• Garbie, İ. H. (2016). Green Energy and Technology – Sustainability in Manufacturing Enterprises. Published; Springer Nature, Registered company; Springer International Publishing Switzerland. Switzerland.
• Gürsan, G. , Kalemci, G. , Yıldız, E. (2017). “Volkswagen Emission Scandal: An Emprical Study about Customer Reaction.” Journal of Management, Marketing and Logistics (JMML), V.4, ISS.4, page.423-437 ISSN: 2148-6670 Press Academia Çevrimiçi erişim: http://doi. org/10.17261/Pressacademia.2017.730. Erişim tarihi: 09.10.2022.
• Joyce, M. (2014). Activism Success: A Concept Explication. Master of Arts Thesis, Department of Communication, University of Washington.
• Karaca Akbaş, E. ve Topal, Ç. (2016). “Meta ve Gösteri Olarak Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Markxist Bir Eleştiri”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. Cilt: 19, Sayı: 2, 1-30.
• Kotler, P. & Sarkar, C. (2020). Brand Activism from Purpose to Action published by Idea Bite Press, Printed in Poland by Amazon Fulfillment Poland Sp. z.o.o,Wroclaw. Lin, T. C. W. (December. 1. 2018). “Incorporating Social Activism” 98 Boston University Law Review. Vol. 98, 1535-1605.
• Mesutoğlu, B. (2018). “Türk Bankacılık Sektöründe Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirlik Araştırma Raporu” Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Aralık 2018 Çevrimiçi; https://www.bddk.org. tr/KurumHakkında/Detay/35, Erişim tarihi: 01.09.2022.
• Şengür, E. D. ve Şeker, Y. (2022). “Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetim (ESG) Performansı: Uluslararası Bir Araştırma”. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 15(2), 349-387.,
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2018). “11.Kalkınma Planı Çalışma Grubu Raporu”, Çevre ve Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi, (Raportör: Melis Bitlis, koordinatör; Rıza Fikret Yıkmaz).
• Tokmak, M. (2016). “Sözlü Tarih ve Derinlemesine Görüşme”, Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, 83-98.
• Yılmaz Sert, N. (2012), Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Aktivizm İlişkisinin Araştırılması: Türkiye’de Özel Sektör, Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Aktivizm İlintisi, Doktora Tezi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnternet Kaynakları
• “Aktivist markalar çağı başladı”, 10.08.2020 https:// www.marketingturkiye.com.tr/haberler/ aktivist-markalar-cagi-basladi/, Erişim tarihi: 10.04.2022.
• “Şirketler İçin Sürdürülebilirlik Rehberi”, www. borsaistanbul.com, Erişim tarihi: 06.07.2022.
• Gürsel, E. E. (2020). “Yine yeni yeniden sürdürülebilirlik: ESG” https://www.dunya. com/dunyanin-iksi/yine-yeni-yenidensurdurulebilirlik-esg-haberi-602798, Erişim tarihi: 07.01.2022.
• https://www.borsaistanbul.com/files/Surdurulebilirlik_ Rehberi_2020.pdf, Erişim tarihi: 10.03.2022
• https://www.garantibbva.com.tr/tarihce, Erişim tarihi: 04.04.2023.
• https://www.globalcompactturkiye.org/un-globalcompact/, Erişim tarihi: 07.01.2022.
• https://www.tskb.com.tr/hakkimizda/bizi-taniyin, Erişim tarihi: 04.04.2023.
• https://www.yapikrediinvestorrelations. com/tr/surdurulebilirlik/detay/ SURDURULEBILIRLIK/307/1513/0, Erişim tarihi: 04.04.2023.
• https://www.yapikrediinvestorrelations.com/tr/yapikredi-hakkinda/detay/Tarihce/ 262/825/0, Erişim tarihi: 04.04.2023