Kişilik Özellikleri ile Hedonik Tüketim Değerleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 16 - 44, 31.01.2022

Sinan Öz , Erdem Tatlı

https://doi.org/10.53804/izlek.946352

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma hedonik tüketim değerleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında ayrıca bireylerin hedonik tüketim değerlerinin, cinsiyet, medeni durum, yaş, gelir düzeyi ve eğitim düzeyi değişkenleri açısından anlamlı derecede farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın katılımcı grubu İstanbul’da yaşayan 18 yaşından büyük ve lise mezunu olan bireylerden oluşmaktadır. Araştırmaya, 231’i (%60.5) kadın ve 151’i (%39.5) erkek olmak üzere toplam 382 birey katılmıştır. Araştırma genel tarama modellerinden, ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak bireylerin demografik bilgilerine ulaşmak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Ayrıca bireylerin hedonik tüketim değerlerini ölçmek için “Hedonik Tüketim Nedenleri Değişkenleri Ölçeği”, kişilik özelliklerini belirlemek için ise “Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi” kullanılmıştır. Hedonik tüketim değerleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda hedonik tüketim değerleri ile kişilik özellikleri arasında anlamlı ilişkilerin bulunduğu görülmüştür. “Ayrıca, bazı demografik özelliklere göre hedonik tüketim değerlerinin anlamlı olarak değiştiği tespit edilmiştir.”  

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, Hedonizm, Tüketim, Tüketici Araştırmaları, Tüketici Davranışları

An Investigation on the Relationship Between Personality Properties and Hedonic Consumption Values

Öz

This research was carried out to examine the relationship between hedonic consumption values and personality traits. Within the scope of the research, it was also examined whether the hedonic consumption values of individuals differ significantly in terms of gender, marital status, age, income level and education level variables. The participant group of the research consists of individuals over 18 years old and high school graduates living in Istanbul. A total of 382 individuals, 231 (60.5%) female and 151 (39.5%) male, participated in the study. The research was carried out with relational scanning model, one of the general scanning models. As a data collection tool, "Personal Information Form" was used in order to reach the demographic information of the individuals. In addition, "Hedonic Consumption Reasons Variables Scale" was used to measure individuals' hedonic consumption values, and "Adjective Based Personality Test" was used to determine personality traits. Pearson Product Moment Correlation Analysis was conducted to determine the relationship between hedonic consumption values and personality traits. As a result of the analysis, it was seen that there were significant relationships between hedonic consumption values and personality traits. 

Anahtar Kelimeler

Personality Characteristics, Hedonism, Consumption, Consumer Research, Consumer Behaviours

Kaynakça

• ALKAN, G. (2014). Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Stres Üzerine İlişkisi (Antalya Atatürk Devlet Hastanesi) Hemşireleri Üzerine Bir Çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• ARNOLD, M. J., & REYNOLDS, K. E. (2003). Hedonic shopping motivations. Journal of retailing, 79(2), 77-95.
• ASLAN, S. (2008). Kişilik, huy ve psikopatoloji. Rewiews, Cases and Hypotheses in Psychiatry RCHP, 2(1-2), 7-18.
• AYTEKİN, P., & AY, C. (2015). Hedonik Tüketim Ve Anlik Satin Alma: İzmir İlinde Bir Araştirma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 141-156.
• BABACAN, M. (2001). Hedonik tüketim ve özel günler alışverişlerine yansıması. 6. Ulusal Pazarlama Kongresi, 28, 97-106.
• BACANLI, H., İLHAN, T. ve ASLAN, S. (2009). Beş faktör kuramina dayali bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sifatlara dayali kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• BAUDRILLARD, J. (2004). Tüketim Toplumu (Çev. Hazal Deliçaylı-Ferda Keskin). İstanbul: Sarmal Yayınları.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, S., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel arastirma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayimcilik.
• CAN, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• CERVONE, D. ve PERVIN, L. A. (2016). Kişilik psikolojisi kuram ve araştırma. M. Baloğlu (Ed.), Kişilik kuramı: günlük gözlemlerden sistematik kuramlara (Çev. M. Baloğlu) içinde (s. 8-9). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• CEYLAN, C. (2007). Hedonik Tüketimin Nedenleri Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• CHANG, H. J., ECKMAN, M., & YAN, R. N. (2011). Application of the Stimulus-Organism-Response model to the retail environment: the role of hedonic motivation in impulse buying behavior. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 21(3), 233-249.
• COŞKUN, S (2011). Küreselleşme Sürecinde Tüketim Toplumu ve Tüketim kültürü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• ÇAKIR, İ. (2000). Kişilik Tiplerinin Takım Performansına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• ÇELİK, S. (2009). Hazsal ve Faydacı Tüketim. İstanbul: Derin Yayınları.
• ÇETİN, N.G. ve BECEREN, E. (2007), Lider Kişilik: Gandhi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 110-132.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• DOĞAN, H. G., GÜRLER, A. Z., ve AĞCADAĞ, D. (2014). Hedonik Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Etkili Faktörlerin Değerlendirilmesi (Tokat İli Örneği). Journal Of International Social Research, 7(30), 70-77.
• EBRAHİMİ, F. (2013). Moda Üzerinde Hedonik Tüketim ve İçgüdüsel Alışverişin Etkileri Konusunda Bir Alan Araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• ERDOĞAN, İ. (1991). İşletmelerde Davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• ERKUŞ, A. (1994). Psikolojik terimler sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınevi.
• EROĞLU, F. (2004). Davranış Bilimleri. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• ERTÜRK, Y. D. (2010). Davranış Bilimleri. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları.
• ETIKAN, I., MUSA, S. A. ve ALKASSIM, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American journal of theoretical and applied statistics, 5(1), 1-4.
• FIRAT, A. ve AYDIN, A. E. (2016). Hedonik Ve Faydacı Alışveriş Davranışı Üzerine Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 9(43), 1840-1846.
• GÜNEY, S. (2009). Davranış Bilimleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• GÜVEN, E. Ö. (2009). Hedonik tüketim: Kavramsal bir inceleme. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (13), 65-72.
• HIRSCHMAN, E. C. ve HOLBROOK, M. B. (1982). Hedonic Consumption: Emerging Concepts, Methods and Propositions. Journal of Marketing, 46, 92-101.
• KARAFAKİOĞLU, M. (2013). Pazarlama İlkeleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• KARASAR, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• KOPTAGEL, G. (2001). Davranış Bilimleri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• KÖK, S. B., ve AKSEL, İ. (2016). İş hayatında nicel başarı tanımlamasına bir karşı duruş: Erdem ahlâkı yaklaşımı. In International Conference on Eurasian Economies (pp. 140-149).
• ODABAŞI, Y. (2017). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Aura Kitapları.
• ODABAŞI, Y. ve BARIŞ, G. (2002). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayıncılık.
• ODABAŞI, Y. ve BARIŞ, G. (2012). Tüketici Davranışları. İstanbul: MediCat Akademi.
• ÖKTEM, U. (2009), İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin A Tipi Kişilik Özellikleri İle İş Doyumları Arasındaki İlişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• ÖZ, M. ve MUCUK, S. (2015). Tüketici satın alma davranışı kapsamında hedonik (hazcı) tüketimin plansız alışveriş üzerine etkilerinin incelenmesi. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 1(2), 37-60.
• ÖZGÜL, E. (2011). Tüketicilerin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Hedonik Tüketim ve Gönüllü Sade Yasam Tarzları Açısından Değerlendirilmesi. Ege Academic Review, 11(1), 25-38.
• SALTÜRK, M. (2008). Yönetim Başarısı ve Kişilik. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• SAYGIN, Y. (2014). Üniversite öğrencilerinin tevazu düzeylerinin denetim odağı ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• SCHIFFMAN, L. G. ve KANUK, L. L. (2010). Consumer behavior. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• SİLAH, M. (2005). Sosyal psikoloji (Davranış bilimi). Ankara: Seçkin Yayınları.
• TAYMUR, I. ve TÜRKÇAPAR, M. H. (2012). Kişilik: Tanımı, sınıflaması ve değerlendirmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 154-177.
• TEKİN, A. Ö. (2012). Yabancılaşma ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Antalya Kemer'deki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• TEZCAN, M. (1987). Kültür ve Kişilik. Ankara: Bilim Yayınevi.
• TÜRK, M. S. (2007). Örgüt Kültürü ve İş Tatmini. Ankara: Gazi Kitabevi.
• UDO-IMEH, P. T., AWARA, N. F. ve ESSIEN, E. E. (2015). Personality and Consumer Behavior: A Review. European Journal of Business and Management, 7(18), 98-106.
• ÜNAL, S. ve CEYLAN, C. (2008). Tüketicileri hedonik alışverişe yönelten nedenler: İstanbul ve Erzurum illerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 265-283.
• VURAL, H. (2017). The relationship of personality traits with English speaking anxiety and English speaking self-efficacy (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi, Ankara.
• YAKUT, Ö. (2006). Eğitim Yöneticilerinin Liderlik Davranışları ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• YAZGAN, B., BİLGİN, M. ve ATICI, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• ZEL, U. (2011). Kişilik ve Liderlik. Ankara: Nobel Yayınları.