Sivil Toplum Örgütlerinin Kavramsal ve Tarihsel Gelişimi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 42 - 57, 30.10.2023

Kemal Olçar

https://doi.org/10.53804/izlek.1381408

Cited By: 1

Öz

Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) son dönemde küresel ve yerel politika yapım ve karar alma süreçlerindeki rolü anlamlı şekilde artmıştır. Özellikle devlet mekanizmasının yeterince ilgi göstermediği veya yeterli yeteneğe sahip olmadığı alanlarda üçüncü sektör olarak STK’ların varlığı ve fonksiyonu toplumsal gelişime katkı sağlamıştır. Bu bağlamda özellikle “sivil”, “sivil toplum” ve “sivil toplum kurumu” kavramlarının tarihsel ve teorik perspektiften incelenmesi örgütlenmenin önemini ortaya çıkaracaktır. Diğer taraftan STK’ların işlev alanlarının çeşitliliği, kâr amacı gütmemeleri ve gönüllülük esasına dayanan özellikleri ve diğer olanakları bireysel özgürlüklere de alan açabilecektir. Aynı zamanda karar verme süreçlerinin daha demokratik yürütülebilmesi ve ulusal/küresel refahın dengeli/eşit dağılımının gerçekleşebilmesi için, STK’ların kurumsal anlamda rolünün artabileceği ve politika üretiminin hiyerarşik kalıplarının yerini işbirlikçi ağ benzeri müzakere ve pazarlık türlerine bırakabileceği değerlendirilmektedir. Bu çerçevede yapılan çalışmada sivil toplum olgusuna ilişkin kavramsal veriler ve örgütlenme ile ilgili konular tarihsel süreç ile birlikte tanımlanacak ve toplumsal değişime katkıları nitel araştırma yöntemi ile araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sivil, Toplum, Örgütlenme, Sivil Toplum Kuruluşları, Hükümet Dışı Kuruluş, Gönüllü Kuruluş

Conceptual and Historical Development of Civil Society Organizations

Öz

The role of Civil Society Organizations (CSOs) in global and local policy-making and decision-making processes has increased significantly in recent times. The presence and function of CSOs as a third sector, especially in areas where the state mechanism has not shown sufficient interest or capability, has contributed to social development. In this context, examining the concepts of "civil", "civil society" and "civil society institution" from a historical and theoretical perspective will reveal the importance of organizing. On the other hand, the diversity of the functions of CSOs, their non-profit and voluntary nature, and other possibilities may open up space for individual freedoms. At the same time, in order to ensure more democratic decision-making processes and a balanced/equitable distribution of national/global welfare, the institutional role of CSOs may increase and the hierarchical patterns of policy-making may be replaced by collaborative network-like negotiation and bargaining. In this study, conceptual data on the phenomenon of civil society and issues related to organization will be defined together with the historical process and their contribution to social change will be investigated through qualitative research methodology.

Anahtar Kelimeler

Civil, Society, Organization, Civil Society Organizations, Non-Governmental Organization, Voluntary Organization

Kaynakça

• AKATAY, A. ve HARMAN, S. (2017). Sivil Toplum Kuruluşları: Yönetim, Yönetişim ve Gönüllülük. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• AKBAL, İ. (2017). Sivil Toplum: Sivil Toplum Düşüncesi, Sivil Toplum Kuruluşları ve Kamu Yönetiminde Karar Alma Üzerine Etkisi, Konya: Çizgi Kitabevi.
• ASLAN, S. (2010). Sivil Toplum: Kavramsal Değişim ve Dönüşüm, Cilt:9, Sayı:33, ss. 188-212, Dicle Üniversitesi: Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.
• BEBBINGTON, A. & HICKEY, S. (2006). NGOs and Civil Society. The Elgar Companion to Development Studies, pp. 417-423. Edited by D.A. Clark.
• BROWN, L. D. & MOORE, M. H. (2001). Symposium: New Roles and Challenges For NGOS, Accountability, Strategy, and International Nongovernmental Organizations. Harvard University, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol. 30, No. 3, Sage Publications, pp. 572-574.
• BUSBY, J. W. (2010). Moral Movements and Foreign Policy. University of Texas at Austin LBJ School of Public Affairs, New York: Cambridge University Press.
• CLAPHAM, A. (2009). Non-State Actors, Graduate Institute of International and Development Studies.
• ÇEPEL, Z. Ü. (2006). Sivil Toplumun Avrupa Birliği Karar Alma Sürecine Katılımı: Avrupa Komisyonu ve Ekonomik ve Sosyal Komite Örnekleri. ss. 93-104, Journal of Management and Economics Research.
• DAVAADORJ, K. (2011). Voices of Non-Governmental Organisations on Education. International Public Policy at Columbia University, New York: United Nations Headquarters DESA/NGO Branch.
• DEMIROVIC, A. (1998). NGOs and Social Movements: A Study In Contrasts, CNS, 9, 3.
• EHRENBERG, J. (2022). Sivil Toplum: Bir Fikrin Eleştirel Tarihi. Çev.: Mehmet Doğan, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları
• GEMMILL, B. & BAMIDELE-IZU, A. (2002). The role of NGOs and Civil Society in Global Environmental Governance, World Agroforestry Centre.
• HEYWOOD, A. (2011). Global Politics. Palgrave Macmillan, New York: US St. Martin’s Press LLC. Kamu-STK İstişaresine Dair İyi Uygulamalar Belgesi Uluslararası Deneyimler, Ekim 2018.
• KARAARSLAN, E., YORGAN, B., CİVELEKOĞLU, F., İKİZ, F. (2005). Sivil Toplum Kuruluşları İletişim Platformu: Ege Üniversitesi BİTAM, http://www.siviltoplum.org.tr. Erişim tarihi: 15.11.2022.
• KATZ, H. (2010). Civil Society Theory: Gramsci. In Anheier H.K and Toepler S. (Eds.), International Encyclopedia of Civil Society.
• KEANE, J. (2009). Civil Society, Definitions and Approaches. The University of Westminster, W1T 3UW, London.
• KILINÇ, E. (2019). Sivil Toplum Kuruluşlarında Liderlik. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt/Volume: 9, Sayı: 18.
• LEWIS, D. & Kanji, N. (2009). Non-Governmental Organizations and Development. New York: Routledge.
• RANA, W. (2015). Theory of Complex Interdependence: A Comparative Analysis of Realist and Neoliberal Thoughts. Islamabad: International Journal of Business and Social Science, Vol. 6, No. 2, pp. 290-297.
• Report Of The Task Force On Institutional Arrangements For Cooperation With Nongovernment Organizations. (2001). ADB Cooperation with Civil Society Annual Reports.
• ROSKIN, M. G., CORD, R. L., MEDEIROS, J. A., JONES, W. S. (2012). Political Science An Introduction. Twelfth Edition, Lycoming College: Pearson Education.
• SAĞLAM, M. T. (2020). Türkiye’de Sivil Toplumun Tarihi Gelişimi ve Sivil Toplumun Örgütlü Yapısı Olarak STK’lar, Turkish Studies - Social, 15(1), 591-610. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39349, Erişim tarihi: 12.11.2022.
• TALAS, M. (2011). Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi, TÜBAR-XXIX, ss. 387-401.
• TARROW, S. (2005). The New Transnational Activism. Cornell University: Cambridge University Press.
• TUNÇ, H. (1998). Türkiye’de Askeri Darbeler, Muhtıralar ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Tepkileri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 125-164.
• UN Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, (1987). Transmitted to the General Assembly as an Annex to document A/42/427 - Development and International Cooperation: Environment.
• VAN DIJCK, M. F., De MUNCK, B. & TERPSTRA, N. (2017). Relocating Civil Society: Theories and Practices of Civil Society between Late Medieval and Modern Society. Social Science History Association, 41, pp. 1–17, Social Science History.
• WERKER, E. & AHMED, F. Z. (2008). What Do Nongovernmental Organizations Do? Journal of Economic Perspectives, Volume 22, Number 2, pp. 73–92.
• WILLETTS, P. (2011). Non-Governmental Organizations in World Politics, The Construction of Global Governance. Edited by Thomas G. Weiss and Rorden Wilkinson, US and UK: Routledge Global Institutions. Working with ECOSOC: A NGOs Guide to Consultative Status, (2018). New York: United Nations.