A Review of Design Typologies of Mosques of Seljuk and Ottoman Civilizations in Konya

Year 2024, , 26 - 35, 17.08.2024

Serhat Anıktar Şahika Özdemir Ahmet Kurnaz

https://doi.org/10.47769/izufbed.1501879

Abstract

An important city since prehistoric times, Konya has acquired its current identity through the overlap of different layers of civilization. In relation to the architectural imprints of these layers of civilization. It is important to document how the Seljuk capital Konya developed, the coexistence of various traces of civilization today, and the typological analysis of the architectural identity of the city, from the upper floors to the structural and detailed scale. The city's identity in the historical process is changing with today's construction work. With regulations tailored to today's needs, we are faced with the problem of protecting cultural heritage that reflects our traditions. In order to protect this heritage and to create a guide in the design of new buildings of our civilization, within the scope of a holistic study, the mosques of the Seljuk and Ottoman civilizations in Konya were analyzed together with their existing surroundings, documented with photographs, and their plan, facade and interior design typologies were analyzed. This study will raise awareness in order to preserve and transport the Seljuk and Ottoman structures, especially those located within the outer castle of Konya and known to have influenced the formation of the city center, to the future.

Keywords

Architectural Design, Interior, Typology, Konya Seljuk Mosques

Konya’daki Selçuklu ve Osmanlı Medeniyetlerine Ait Camilerin Tasarım Tipolojileri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Prehistorik dönemden itibaren önemli bir kent olan Konya, farklı medeniyet katmanlarının üst üste binmesiyle günümüzdeki kimliğine ulaşmıştır. Bu medeniyet katmanlarının mimari izleri bağlamında; Selçuklu başkenti olan Konya kentinin nasıl geliştiği, farklı medeniyetlerin izlerinin günümüzdeki birlikteliği, kentin mimari kimliğinin tipolojik analizlerinin yapılması, üst ölçekten yapı ve detay ölçeğine kadar belgelenmesi önem kazanmaktadır. Tarihsel süreçte kentin kazandığı kimlik günümüzde devam eden yapılaşma çalışmaları ile değişmektedir. Günümüz ihtiyaçlarına bağlı olarak yapılan düzenlemeler ile geleneğimizi yansıtan kültürel mirasın korunması problemi ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bu mirasın korunması ve medeniyetimize ait yeni yapıların tasarımında bir rehber oluşturulması amacıyla, bütünsel bir çalışma kapsamında, Konya’da belirlenen Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine ait camiler mevcut yakın çevreleriyle birlikte analiz edilmiş, fotoğraflarla belgelenmiş, plan, cephe ve iç mekân tasarım tipolojilerinin analizi yapılmıştır. Tipoloji, sadece sınıflandırma ve istatistiksel bir süreç olmayıp, binaların fiziksel özelliklerini ve kat planlarını analiz ederek bir dizi tipolojiye indirgeyerek biçimsel sonuç hedeflerine yönelik bir süreçtir. Bu nedenle tipolojik analiz çalışmaları önem taşımaktadır. Özellikle Konya dış kale içerisinde yer alan ve kentin merkezinin oluşmasına etki ettiği bilinen Selçuklu ve Osmanlı yapılarının bu çalışmayla geleceğe korunarak taşınması adına bir farkındalık yaratacağı savunulmuştur.

Keywords

Tasarım Tipolojisi, İç Mekân Tipolojik Analiz, Konya Osmanlı Dönemi Camileri, Konya Selçuklu Camileri

References

• Baykara, T. (1998). Türkiye Selçukluları Devrinde Konya. Konya: Arı Ofset Matbaacılık.
• Baykara, T. (2002). Konya. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 26, s. 182-187.
• Baş, A. (2006). Konya'daki Osmanlı Camileri, Osmanlı Döneminde Konya. ed. Yusuf Küçükdağ, 251-276. Konya: Konya Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Çağlar, S. (2018). Kamu Yapılarının Toplumsal Bellekteki Yeri: Konya Kent Merkezi Örneği (Alaeddin-Mevlana Aksı). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi.
• Çini, N. (2019). Selçuklularda Mimari Hayat. Sinop: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Genel Türk Tarihi, Yarıyıl Semineri.
• Dursun, Ş. ve Duran, R. (2018). Anadolu Selçukluları Dönemi Konya Ticaret Yolları. Konya Kitabı XVI. ed. Abdülkadir Buluş, 127-146. Konya: Ticaret Odası Yayınları.
• Karpuz, H. (2001). Anadolu Selçuklu Mimarisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Kuban, D. (2002). Selçuklu Döneminde Anadolu Sanatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özakın, R. (1998). Konya'daki Tek Kubbeli Selçuklu Camilerinin Tarihi Gelişimi, Mimari Özellikleri, VII. Ulusal Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Ter, Ü. ve Özbek, O. (2005). Kent Merkezlerinin Oluşumunda Alansal Gömülülük: Konya Tarihi Kent Merkezi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20(4).
• Turan, Ş. (2018). Türk Mimarisinde Kullanılan Kubbeye Geçiş Elemanları; 13. YY. Anadolu Selçuklu Dönemi Konya Mahalle Mescitleri Örneği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi.