Kızılırmak'ta Yaşayan Cyprinus carpio L., 1758'nun Organ ve Dokulardaki Metallerin Dağılımı

Yıl 2020, , 290 - 294, 30.09.2020

Öztekin Yardım , Levent Bat

https://doi.org/10.35229/jaes.706424

Öz

Kızılırmak'taki kirlilik durumunu değerlendirmek için sazan balıklarındaki (Cyprinus carpio L., 1758) metallerin biyoakümülasyonu izlenmiştir. Yerel balıkçılar tarafından yakalanan sazan

balığı örnekleri Bafra'daki balık pazarlarından satın alınmıştır. İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi (ICP-MS) kullanılarak C. carpio türünün karaciğer, solungaç, mide + bağırsak,

deri ve kasları Fe, Zn, Cu, Pb, Hg ve Cd için analiz edilmiştir. Sazan balıklarındaki metal konsantrasyonları sırasıyla Fe> Zn> Cu> Pb> Hg> Cd olarak bulunmuştur. Sazanların yenilebilir

dokularındaki esansiyel olmayan metaller Cd, Hg ve Pb ölçüm sınırların altında tespit edilmiştir. Kas dokuları esansiyel metaller için de en düşük konsantrasyonlarda bulunmuştur. C. carpio

türünde Fe, Zn, Cu ve Pb konsantrasyonları sırasıyla karaciğer> mide + bağırsak> solungaç>deri> kas olarak daha yüksek değerde iken, Hg ve Cd seviyeleri için karaciğer> solungaç> mide

+ bağırsak> deri> kas şeklinde tespit edilmiştir.

Distribution of Metals in Organs and Tissues of Cyprinus carpio L., 1758 from Kızılırmak

Öz

The bioaccumulation of heavy metals in the common carp Cyprinus carpio L., 1758 was monitored to assess the pollution status in Kızılırmak. The common carp samples were captured by local fishermen and were purchased from fish markets in Bafra. Liver, gill, stomach + intestine, skin and muscles of C. carpio were analyzed for Fe, Zn, Cu, Pb, Hg and Cd using an inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS). Metal concentrations in the common carp occurred in the order: Fe>Zn>Cu>Pb>Hg>Cd. The non-essential metals Cd, Hg and Pb in edible tissues of common carp were below the detection of limits. The muscle tissues had also the lowest concentrations for essential metals. Higher concentrations of Fe, Zn, Cu and Pb in C. carpio were liver > stomach + intestine > gill > skin > muscle, while the Hg and Cd levels were liver > gill > stomach + intestine > skin > muscle, respectively.

Anahtar Kelimeler

Cyprinus carpio, Heavy metals, Kızılırmak, gill, liver, muscle, skin, stomach+intestine

Kaynakça

• Akbulut, M., Bat, L., Çulha, M., & Satılmış, H.H. (2000). Kızılırmak Deltasının sorunları ve çözüm yolları. Su Ürünleri Sempozyumu, 20-22 Eylül 2000, Sinop, 655-661.
• Altaş, L., & Büyükgüngör, H. (2007). Heavy metal pollution in the Black Sea shore and offshore of Turkey. Environmental Geology, 52(3), 469-476. Bakan, G., Özkoç, H. B., Tülek, S., & Cüce, H. (2010). Integrated environmental quality assessment of Kızılırmak River and its coastal environment. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 10(4), 453-462.
• Bat, L., Erdem, Y., Ustaoğlu-Tırıl, S., & Yardım, Ö. (2008). Balık Sistematiği. XVIII+ 270 p., Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara
• Bat, L., Arıcı, E., Sezgin, M., & Şahin, F. (2015). Heavy metal levels in the liver and muscle tissues of the four commercial fishes from Lake Balik, Kızılırmak Delta (Samsun, Turkey). Journal of Coastal Life Medicine, 3(12), 950-955.
• Bat, L. (2017). The contamination status of heavy metals in fish from the Black Sea, Turkey and potential risks to human health. In: Sezgin, M., Bat, L., Ürkmez, D., Arıcı, E., Öztürk, B. (Eds.) Black Sea Marine Environment: The Turkish Shelf. Turkish Marine Research Foundation (TUDAV), Publication, 46, 322-418.
• Bat, L., & Öztekin, A. (2018). Heavy metal levels in muscle, livers and digestive tracts of Cyprinus carpio L., 1758 from Altınkaya Dam Lake of Samsun Province, Turkey. 185-189 p., In: MARFRESH2018 (First International Marine & Freshwater Sciences Symposium), 18-21 October 2018 Kemer, Antalya, Turkey.
• Bat, L., & Özkan, E. Y. (2019). Heavy metal levels in sediment of the Turkish Black Sea coast. In Oceanography and Coastal Informatics: Breakthroughs in Research and Practice (pp. 86-107). IGI Global, USA
• Bernhard, M. (1976). Manual of methods in aquatic environment research. Part 3-Sampling and analyses of biological material (guidelines for the FAO (GFCM)/UNEP Joint Coordinated Project on Pollution in the Mediterranean). Documents Techniques FAO sur les Pèches (FAO).
• Dallinger, R., Prosi, F., Segner, H., & Back, H. (1987). Contaminated food and uptake of heavy metals by fish: a review and a proposal for further research. Oecologia, 73(1), 91-98.
• Demirkalp, F. Y. (1992a). Bafra Balık Gölleri (Balıkgölü-Uzungöl)’nde yaşayan sazan balığı (Cyprinus carpio L., 1758)‘nın büyüme özellikleri. Doğa Türk Zooloji Dergisi, 16, 161-175.
• Demirkalp, F. Y. (1992b). Bafra Balık Gölleri (Balıkgölü-Uzungöl)’nde yaşayan Cyprinus carpio Linnaeus, 1758, Mugil cephalus Linnaeus, 1758 ve Stizostedion lucioperca (Linnaeus, 1758)’nın üreme biyolojileri. Turkish Journal of Zoology, 16(4), 311-322.
• European Commission. (2006). Commission Regulation (EC) No 1881/2006 of 19 December 2006 setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. Off J Eur Union, 364 (365–324).
• Özesmi, U. (2006). Ecosystems in the mind: Fuzzy cognitive maps of the Kizilirmak Delta Wetlands in Turkey. arXiv preprint q-bio/0603022.
• Öztürk, M., Bat, L., & Öztürk, M. (1995). Altınkaya Barajı’nda (Samsun) yaşayan Cyprinus carpio L., 1758 türünün çeşitli organ ve dokularındaki bazı ağır metallerin birikimi. 650-667 p. II. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi Bildirileri, 11-13 Eylül, Ankara.
• Samsunlu, A., Akca, L., Kinaci, C., Findik, N., & Tanik, A. (2002). Significance of wetlands in water quality management-past and present situation of Kizilirmak Delta, Turkey. Water science and technology, 46(8), 145-152.
• Schelle, P., Collier, U., & Pittock, J. (2004). Rivers at risk: dams and the future of freshwater ecosystems. In: World wildlife fund (WWF). Paper to the 7th international river symposium, Sept (Vol. 4).
• Yılmaz, S., & Polat, N. (2008). Cyprinus carpio L., 1758 (Sazan)’nun yaş tayini için farklı kemiksi yapıların değerlendirilmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Fen Dergisi yayınları, 3(2), 149-161.
• Yilmaz, S., Yazicioğlu, O., & Polat, N. (2012). Bafra Balık Gölleri (Samsun, Türkiye)’ndeki sazan (Cyprinus carpio L., 1758)’ın yaş ve büyüme özellikleri. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-12.
• Zar, J.H. (1984). Biostatistical analysis. Second edition. Prentice Hall, Int., New Jersey.