Determining The Awareness of Port Workers Toward Hazardous Materials (HazMat): Tekirdag Example

Year 2025, Volume: 10 Issue: 5, 588 - 596

Şeyma Nur Yıldız , Ayşe Handan Dökmeci

https://doi.org/10.35229/jaes.1701026

Abstract

The primary aim of this research is to determine the awareness and knowledge levels of port employees in Tekirdağ regarding hazardous materials (HazMat). While existing literature on HazMat awareness in the Marmara Region's ports mainly focuses on major industrial centers, this study provides original and up-to-date data specific to the ports of Tekirdağ. The research assesses port employees' knowledge and competencies regarding dangerous goods, the training they receive, the responsibilities of the port management, and employees' attitudes towards dangerous goods using the "Hazardous Cargo General Awareness Questionnaire," which demonstrates high validity and reliability (Cronbach's Alpha: 0.92-0.98). A quantitative research approach was employed, with the participation of 256 employees from 5 different ports. Data were analyzed using SPSS 27.0, and frequency analysis, normality tests, Mann-Whitney U, and Kruskal Wallis tests were conducted. The findings indicate that the general awareness level of port employees is "fully aware" (average: 4.64/5). Male employees showed significantly more developed attitudes towards hazardous materials compared to female employees (p<0.05). No significant relationship was found between age group and awareness level. The awareness level of high school graduates is statistically higher than that of university graduates. Managers/operators, technicians/specialists, and OHS professionals exhibited higher awareness compared to other occupational groups. Employees with 10-15 years of professional experience demonstrated significantly higher awareness levels than other groups. The study's findings suggest that HazMat awareness is high in the ports of Tekirdağ, but demographic variables such as education level and professional experience influence awareness. In conclusion, it is recommended that port management increase their responsibilities, update emergency action plans, and expand periodic training and drills for employees. This study contributes to the literature on regional HazMat awareness and provides concrete recommendations for the development of port safety policies.

Keywords

Energency , Disaster , Awareness , Port , Hazardous Materials

Liman Çalışanlarının Tehlikeli Maddeler (TM)’e Yönelik Farkındalıklarının Belirlenmesi: Tekirdağ Örneği

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, Tekirdağ’daki liman çalışanlarının tehlikeli maddelere (TM) yönelik farkındalık ve bilgi düzeylerini belirlemektir. Literatürde Marmara Bölgesi limanlarında TM farkındalığına dair çalışmaların çoğunlukla büyük sanayi merkezlerine odaklandığı görülmekte olup, bu çalışma Tekirdağ limanları özelinde özgün ve güncel veriler sunmaktadır. Araştırmada, liman çalışanlarının tehlikeli yükler hakkındaki bilgi ve yeterlilikleri, aldıkları eğitimler, liman işletmesinin sorumlulukları ve çalışanların tehlikeli yüklere yönelik tutumları, geçerliliği ve güvenilirliği yüksek (Cronbach Alfa: 0,92-0,98) “Tehlikeli Yük Genel Farkındalık Anketi” ile ölçülmüştür. Nicel araştırma kapsamında, 5 farklı limandan 256 çalışan katılım sağlamıştır. Veriler SPSS 27.0 programında analiz edilmiş; frekans analizi, normallik testi, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri uygulanmıştır. Bulgulara göre, liman çalışanlarının genel farkındalık düzeyi “tamamen farkında” (ortalama: 4,64/5) olarak belirlenmiştir. Erkek çalışanların tehlikeli maddelere yönelik tutumları kadınlara göre anlamlı düzeyde daha gelişmiştir (p<0,05). Yaş grubu ile farkındalık düzeyi arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Lise mezunlarının farkındalık düzeyi, üniversite mezunlarından istatistiksel olarak daha yüksektir. Yönetici/operatör, teknisyen/uzman ve İSG profesyoneli olarak çalışanların farkındalığı diğer meslek gruplarına göre daha fazladır. 10-15 yıl mesleki deneyime sahip çalışanların farkındalık seviyeleri diğer gruplardan anlamlı derecede yüksektir. Çalışmanın bulguları, Tekirdağ limanlarında TM farkındalığının yüksek olduğunu, ancak eğitim düzeyi ve mesleki deneyim gibi demografik değişkenlerin farkındalık üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, liman yönetimlerinin sorumluluklarının artırılması, acil durum eylem planlarının güncellenmesi, çalışanlara yönelik periyodik eğitim ve tatbikatların yaygınlaştırılması önerilmektedir. Bu çalışma, bölgesel TM farkındalığına dair literatüre katkı sunmakta ve liman güvenliği politikalarının geliştirilmesine yönelik somut öneriler getirmektedir.

Keywords

Acil Durum , Afet , Farkındalık , Liman , Tehlikeli Madde

Supporting Institution

TÜBİTAK

References

• AFAD. (2009). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Erişim tarihi: 14.10.2024. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afetyonetimi-terimleri-sozlugu
• AFAD. (2014). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2014-2023 Tehlikeli madde taşımacılığı kazaları yol haritası belgesi. Erişim Tarihi: 16.10.2024. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/39 11/xfiles/tasimacilik_kazalari-son.pdf
• Akduman, Ö., & Dökmeci, A.H. (2022). Doğal olayların tetiklediği KBRN-p tehlikesi ve riski: Türkiye örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 165- 177. DOI: 10.21324/dacd.979583
• Baranzini, D., & Krausmann, E. (2012). Natech risk reduction in the European Union. Journal of Risk Research, 15(8), 1027-1047. DOI: 10.1080/13669877.2012.666761
• Bland, S., & Calder, A. (2019). CBRN considerations in a major incident. Surgery (Oxford), 36(8), 417- 423. DOI: 10.1016/j.mpsur.2018.05.002
• Bostan, S., & Yaman Yüce, M. (2020). Afetlerde lojistik yönetimi: Çanakkale Depremi örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(37), 499-519. DOI: 10.35408/comuybd.568269
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• CRED. (2024). 2023 Disasters in numbers: A significant year of disaster impact. https://files.emdat.be/reports/2023_EMDAT_rep ort.pdf
• Çatak, İ. (2021). Türkiye’de Afetlere Etkin Müdahalede Deniz Alternatifi Önerisi: Afet Gemileri. Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği Dergisi, 2(1), 1-16.
• Çelik, İ., Yılmaz, G., Usta, G., & Yakupoğlu, M. (2020). Türkiye’de yaşanan teknolojik afetler (2000- 2020) üzerine bir değerlendirme. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 49-57. DOI: 10.22466/acusbd.776580
• Denizcilik Genel Müdürlüğü. (2023). Deniz ticareti istatistikleri. https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads /pages/yayinlar/deniz-ticareti-2023- istatistikleri.pdf
• Ekinci, C. (2018). Fen ve mühendislik bilimleri için bilimsel araştırma yöntemleri. Data Yayınları. Erol, S., & Başar, E. (2020). Denizyolu tehlikeli madde taşımacılığına yönelik kazaların analizi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2), 308- 324. DOI: 10.14230/johut849
• Eski, Ö., & Tavacioglu, L. (2021). Evaluation of port workers’ general awareness of dangerous cargo transport: A Turkish port example. Pomorstvo, 35(2), 231-240. DOI: 10.31217/p.35.2.5
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2023). Enfeksiyöz/biyolojik madde gönderme ve tehlikeli madde taşımacılığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/enfeksiyoz-tehlikelimadde-tasimaciligi.html
• IMO. (1974). International Convention for the Safety of Life at Sea (SOLAS). https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pag es/International-Convention-for-the-Safety-ofLife-at-Sea-(SOLAS),-1974.aspx
• İnanç, S. & Ağyürek, C. (2019). Orman fidanlıklarında çalışma koşulları ve iş güvenliği uygulamaları (Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü Örneği). Anadolu Çev. ve Hay. Dergisi, 4(2), 64-69, DOI: 10.35229/jaes.537291
• Khan, R. U., Yin, J., & Mustafa, F. S. (2021). Accident and pollution risk assessment for hazardous cargo in a port environment. PLoS ONE, 16(6), e0252732. DOI: 10.1371/journal.pone.0252732
• Kurtuluş, E. (2017). Determination of possible effects of air pollutants for the Kocaeli-Dilovasi. Aksaray University Journal of Science and Engineering, 1(2), 15-29. DOI: 10.29002/asujse.292505
• Kutluk, E. (2018). İstanbul Boğazı’ndan geçen gemilerin oluşturduğu trafik yükünün çevresel etkileri: RoRo gemileri özelinde bir inceleme. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 285- 310. DOI: 10.14782/marusbd.412651
• Küçük, B. (2013). Türkiye'de bölgesel kalkınma ile lojistik performans düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi.
• Li, J., Xu, B., Sun, X., Yang, L., & Wang, R. (2023). A safety assessment model for handling dangerous goods in port operations: The key role of detection capability. Journal of Marine Science and Engineering, 11(9), 1704. DOI: 10.3390/jmse11091704
• MSB. (2023). TCG İskenderun gemisinin yaralı vatandaşlarımızı sevk edeceği duyurusu. https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/622023- 10021
• Nguyen, H.T., Pham, M.A., & Tran, Q.H. (2025). Potentially environmental hazards in handling and storage of hazardous and noxious substances at North Viet Nam seaports. Regional Studies in Marine Science, 62, 103313. DOI: 10.1016/j.rsma.2024.103313
• OECD. (2024). Management of hazardous substances in port areas. OECD Series on Chemical Accidents. OECD Publishing. DOI: 10.1787/3a2acc76-en F: (https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publ ications/reports/2024/09/management-ofhazardous-substances-in-portareas_3a2acc76/5d09ac8a-en.pdf)
• Oğuz, Y.A. (2024). Denizyolu taşımacılığının küresel tedarik zincirlerindeki önemi. TAM Akademi Dergisi, 3(1), 86-103. DOI: 10.58239/tamde.2024.01.006.x
• Resmî Gazete. (2015). Tehlikeli maddelerin deniz yoluyla taşınması hakkında yönetmelik (Sayı: 29284). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/ 20051126-4.htm
• Sezer, L. (2003). Marmara Bölgesi'nde deprem aktivitesi ve risk. Ege Coğrafya Dergisi, 12(1), 29-38. Şekercioğlu, G. (2011). Araştırma deseninin seçimi. İçinde R. Kumar (Ed.), Araştırma yöntemleri (ss. 110-112). Edge Akademi.
• Taştan, B., & Aydınoğlu, A.Ç. (2022). Afetlerde tetikleyen tehlikeler ve zarar görebilirlik. International Journal of Geography and Geography Education, 47, 280-299. DOI: 10.32003/igge.1124921
• Ulaşım Emniyetli İnceleme Merkezi Başkanlığı. (2024). 2024 yılı deniz emniyeti inceleme istatistikleri. https://ulasimemniyeti.uab.gov.tr
• Ülker, D. (2020). Marmara Denizi'ndeki kısa deniz taşımacılığı ağlarının deprem ulaşım acil durum yönetimi açısından değerlendirilmesi. 2. Uluslararası Afet ve Dayanıklılık Kongresi Bildirileri, 231-235.
• Yıldırım, A., & Demirci, E. (2024). Risk analysis of Jet A-1 tank filling and storage processes at the shorebase. Archives of Advanced Engineering Science, 3(2), 60-72. DOI: 10.47852/AAES.2024.30205