Ecotourism-Based Sustainable Landscape Planning for Giresun Island: A Carrying Capacity Approach

Year 2025, Volume: 10 Issue: 5, 567 - 579, 30.09.2025

Bilgenur Ak , Öner Demirel

https://doi.org/10.35229/jaes.1706983

Abstract

Giresun Island (Aretias), located in the Black Sea and designated as a second-degree archaeological and natural protected area, possesses significant ecological, historical, and cultural values. However, increasing tourism demand and environmental pressures pose threats to the island’s ecological integrity. This study aims to develop a sustainable tourism strategy for Giresun Island based on ecotourism principles and landscape conservation. A mixed-methods approach included field observation, literature review, expert interviews, and spatial analysis. The carrying capacity of the island was assessed using the three-tier model proposed by Cifuentes (1992), including Physical Carrying Capacity (PCC), Real Carrying Capacity (RCC), and Effective Carrying Capacity (ECC). The results indicate that while the PCC allows for up to 2,250 visitors per day, the RCC and ECC reduce this number to approximately 547 and 314 visitors/day, respectively, when environmental, infrastructural, and management constraints are considered. The study also identifies strategic planning measures, including seasonal zoning, infrastructure compatible with ecological limits, and local stakeholder participation. These findings provide a practical framework for balancing tourism development and environmental protection in fragile island ecosystems. Giresun Island is a valuable model for implementing ecotourism-based landscape planning and sustainable visitor management in culturally and ecologically sensitive areas.

Keywords

Carrying capacity , ecotourism , Giresun Island , landscape management , natural landscape , sustainable development.

Giresun Adası İçin Ekoturizm Temelli Sürdürülebilir Peyzaj Planlaması: Taşıma Kapasitesi Yaklaşımı

Abstract

Karadeniz'de yer alan ve ikinci derece arkeolojik ve doğal sit alanı olarak tescillenmiş olan Giresun Adası (Aretias), önemli ekolojik, tarihî ve kültürel değerlere sahiptir. Ancak artan turizm talebi ve çevresel baskılar, adanın ekolojik bütünlüğünü tehdit etmektedir. Bu çalışma, Giresun Adası için ekoturizm ilkeleri ve peyzaj koruma yaklaşımları doğrultusunda sürdürülebilir bir turizm stratejisi geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, saha gözlemi, literatür taraması, uzman görüşmeleri ve mekânsal analiz gibi karma yöntemler kullanılmıştır. Adanın taşıma kapasitesi, Cifuentes (1992) tarafından önerilen üç aşamalı model (Fiziksel Taşıma Kapasitesi - PCC, Gerçek Taşıma Kapasitesi - RCC ve Etkili Taşıma Kapasitesi - ECC) çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bulgular, PCC’nin günlük 2.250 ziyaretçiye kadar izin verdiğini; ancak çevresel, altyapısal ve yönetimsel kısıtlamalar göz önünde bulundurulduğunda RCC ve ECC değerlerinin sırasıyla yaklaşık 547 ve 314 ziyaretçi/gün seviyesine düştüğünü göstermektedir. Çalışma ayrıca, mevsimsel zonlama, ekolojik sınırlarla uyumlu altyapı yatırımları ve yerel paydaş katılımı gibi stratejik planlama önlemlerini de ortaya koymaktadır. Bu bulgular, kırılgan ada ekosistemlerinde turizm gelişimi ile çevresel koruma arasında denge kurmaya yönelik pratik bir çerçeve sunmaktadır. Giresun Adası, ekoturizm temelli peyzaj planlaması ve sürdürülebilir ziyaretçi yönetimi açısından kültürel ve ekolojik hassasiyet taşıyan alanlar için değerli bir model niteliğindedir.

Keywords

Doğal peyzaj , ekoturizm , Giresun Adası , peyzaj yönetimi , sürdürülebilir kalkınma , taşıma kapasitesi.

References

• Akat, R., & Çakıroğlu, B. (2024). Artvin Maden Köyü’nün doğal-kültürel mirasının korunması, tanıtılması ve ekolojik turizme kazandırılması. J. Anatol. Env. Anim. Sci., 9(4), 776-784. DOI: 10.35229/jaes.1582936
• Apaydın, A. (2024). Giresun için yeni meteoroloji istasyonlarına ait kayıtlardan elde edilen iklim bulgularının literatürdeki verilerle karşılaştırmalı bir analizi. 3. BİLSEL International Çatalhöyük Scientific Researches Congress, August 24-25, Konya, Türkiye.
• Avcı, N. (2007). Turizmde taşıma kapasitesinin önemi. Ege Akademik Bakış, 7(2), 485–501.
• Buckley, R. (2009). Valuating the net effects of ecotourism on the environment: A framework, first assessment and future research. Journal of Sustainable Tourism, 17(6), 643-672. DOI: 10.1080/09669580902999188
• Ceballos-Lascuráin, H. (1996). Estudio de prefactibilidad socioeconómica del turismo ecológico y anteproyecto arquitectónico y urbanístico del centro de turismo ecológico de Sian Ka’an, Quintana Roo, México. Mexico City: SEDUE.
• Coccossis, H. (2002). Island tourism development and carrying capacity. Apostolopoulos, Y. & Gayle,D.J. (Eds), Island tourism and sustainable development: Caribbean, Pacific, and Mediterranean experiences (pp. 131-143). London: Praeger.
• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2019). Doğal sit alanlari koruma ve kullanma koşullari. Retrieved 03 04, 2025, from csb.gov.tr: https://csb.gov.tr/dogal-sit-alanlari-koruma-vekullanma-kosullari-belirlendi-bakanlikfaaliyetleri-29662
• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2005). Giresun İli Çevre Durum Raporu. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. https://webdosya.csb.gov.tr/db/giresun/editordos ya/giresun2005CDR.pdf
• Çeti, B. (2018). Turizm politikası ve planlaması kapsamında taşıma kapasitesi kavramının değerlendirilmesi [Evaluation of the carrying capacity concept within the scope of tourism policy and planning]. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 1-17. DOI: 10.29226/TR1001.2018.84
• Doğan, M., & Gümüş, M. (2014). Sürdürülebilir destinasyon yönetimi, sürdürülebilir Bozcaada: bir model önerisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 11(3), 6-25.
• Doksanaltı, E. M., Arslan, E., & Mimiroğlu, İ. (2010). 28. Araştırma Toplantısı Sonuçları Giresun İli ve Giresun Adası Arkeolojik Yüzey Araştırmaları:2009. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Erdemir, B. (2018). Sürdürülebilir turizm kapsamında destinasyonların fiziksel ve psikolojik taşıma kapasitesi analizi: Pamukkale Hierapolis ören yeri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye
• Fennel, D.A. (1999). Ecotourism, third edition. LondonNew York: Routledge.
• Fennell, D.A. (2004). Ecotourism an introduction (2nd Edition ed.). London: Routledge. doi: https://doi.org/10.4324/9780203505434
• Giresun Provincial Directorate of Culture and Tourism. (2024). Giresun Adası. Retrieved 05 03 2025 from https://giresun.ktb.gov.tr/
• Giresun Governorship. (2025). Giresun Adası’nda Çevre Düzenleme Çalışmaları Sürüyor. Retrieved 30 07, 2025, from http://www.giresun.gov.tr/turizm
• Global Sustainable Tourism Council. (2022). Retrieved 04 23 2025, from gstcouncil.org: https://www.gstcouncil.org/ecotourism/
• Göktuğ, T.H., & Arpa, N.Y. (2016). Tekne turları kapsamında rekreasyonel taşıma kapasitesinin belirlenmesine yönelik bir yöntem yaklaşımı: Beyşehir Gölü Milli Parkı örneği. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(1), 15-27. DOI: 10.18016/ksujns.06695
• Göktuğ, T.H., & Kurkut, G. (2016). Korunan alanlarda sürdürülebilir ziyaretçi yönetimi: Stratejiler ve araçların incelenmesi. Journal of Bartın Faculty of Forestry, 18(1), 118-131.
• Gül, A., & Akten, M. (2005). Korunan doğal alanlarda rekreasyonel taşıma kapasitesi ve kavramsal yaklaşımlar. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül 2005, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye (ss. 485).
• Higham, J., & Lück, M. (2007). Marine wildlife and tourism management: insights from the natural and social sciences. CABI.
• Honey, M.S. (1999). Treading lightly? Ecotourism's Impact on the environment. Environment, 41(5), 4-9.
• İltar, G., & Temür, A. (2018). Doğu Karadeniz’de antik bir yerleşim: Aretias/Khalkeritis adasi (Giresun adası). Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 12(24), 11-30. DOI: 10.18220/kid.416871
• İncekara, Ü. (2017). Giresun Adası (Aretias) makroomurgasız faunası üzerine ilk araştırma ve bazı ekolojik notlar. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), pp. 66-75.
• Küçük, M., 1990. Giresun adasının floristik yapısı. Ormancılık Enstitüsü Yayınları, 36,2,72, Ankara.
• Manidis Roberts Consultants. (1997). Developing a Tourism Optimization Management Model (TOMM), A Model to Monitor and Manage Tourism on Kangaroo Island, South Australia. Surry Hills: Author.
• McCool, S.F., & Lime, D.W. (2001). Tourism carrying capacity: Tempting fantasy or useful reality? Journal of Sustainable Tourism, 9(5), 372-388.
• McElroy, J., & de Albuquerque, K. (2002). Problems for managing sustainable tourism in small islands. Apostolopoulos, Y. & Gayle,D.J. (Eds.), Island tourism and sustainable development: Caribbean, Pacific, and Mediterranean experiences (pp. 15- 31). Westport, CT: Praeger.
• MGM. (2025). Meteoroloji Genel Müdürlüğü Resmi İklim İstatistikleri. Retrieved 30 07 2025, from https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/ilve-ilceler-istatistik.aspx?m=GIRESUN
• Örenç, A.F. (2009). Geçmişten günümüze Giresun Adası. Uluslar arası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu, 1, pp. 40-54. Ankara.
• Özmenli, M. (2013). Giresun tarihi: (Eskiçağ'dan Ortaçağ'ın sonuna kadar). Giresun: Giresun Üniversitesi.
• Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism. (2010). Giresun Island site plan [Unpublished institutional document]. Ankara.
• Samal, R., & Dash, M. (2023). Ecotourism, biodiversity conservation and livelihoods: Understanding the convergence and divergence. International Journal of Geoheritage and Parks, 11(1), 1-20. DOI: 10.1016/j.ijgeop.2022.11.001
• Sayan, S., & Atik, M. (2011). Recreation carrying capacity estimates for protected areas: A study of Termessos National Park. Ekoloji, 20(78), 66-74. DOI: 10.5053/ekoloji.2011.7811
• Sezer, İ. (2019). Mitolojik ve efsanevi unsurlarin turistik çekicilik üzerine etkilerinin değerlendirilmesi: Giresun Adasi örneği. Turkish Studies-Social Sciences, 14(5), 2464-2500. DOI: 10.29228/TurkishStudies.32642
• Stankey, G.H., Cole, D.N., Lucas, R.C., Peterson, M.E., Frissell, S.S., & Washburne, R.F. (1985). The Limits of Acceptable Change (LAC) system for wilderness planning (General Technical Report INT-176).
• Ogden, UT: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Forest and Range Experiment Station. Retrieved 04, 08, 2025, from, https://www.fs.usda.gov/rm/pubs_series/int/gtr/i nt_gtr176.pdf
• Tabak, G., & Özdemir, E.G. (2020). Sürdürülebilir turizm kapsamında sosyal taşıma kapasitesi: Nevşehir örneği [Carrying capacity in terms of sustainable tourism: A case in Nevşehir]. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 4(2), 297-312. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/347481 603
• TIES. (1990). Definition of ecotourism. Retrieved, from The International Ecotourism Society: https://ecotourism.org
• United Nations Environment Programme & World Tourism Organization. (2005). Making tourism more sustainable: A guide for policy makers. Madrid, Spain: UNEP & WTO.
• U.S. National Park Service. (1997). Visitor experience and resource protection (VERP) framework: A handbook for planners and managers. Denver, CO: U.S. Department of the Interior. Retrieved 04, 08, 2025, from https://npshistory.com/publications/socialscience/verp-handbook.pdf UNWTO. (2002). Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations: A Guidebook. Madrid, Spain: World Tourism Organization (UNWTO). Retrieved 04 30, 2025, from unwto.org:
• Vıcıl, M., Demirel, Ö., Dalman, Ö., Gülay, M., Yılmaz, A.O., & Kaya, A. (2008). Giresun Adasının tarihsel ve çevresel önemi. Blacksea International Environmental Symposium (pp. 523-553). Giresun: JIEAS.
• Wearing, S., & Neil, J. (1999). Ecotourism: Impacts, potentials and possibilities. Oxford: ButterworthHeinemann. Weaver, D.B. (2001). The Encyclopedia of ecotourism. London: CABI Publishing.
• Yüksek, T., Cengiz, T., & Yüksek, F. (2008). Doğal alanlarda festival etkinliklerinin korumakullanma açısından değerlendirilmesi: Kafkasör Kültür, Sanat ve Turizm Festivali örneği. Ekoloji, 17(67), 37-45.
• Yüksek, T., Çemberci, B., & Usta, Ö. (2024). Arazi karakteristiklerini esas alan ekoturizm amaçlı etkinlik planlaması: Örnek çalışma Rize Çayeli Yamaç Dere Havzası [Ecotourism activity planning based on land characteristics: A case study of Rize Çayeli Yamaç Dere Watershed]. Turkish Journal of Forest Science, 8(2), 201-218. DOI: 10.32328/turkjforsci.1517398