Erzurum İli Yakutiye Bölgesindeki Okullarda Kantinlerin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Çalışma

Year 2021, Volume: 6 Issue: 3, 85 - 90, 01.12.2021

Sinan Yılmaz Esra Daharlı Zahide Koşan

Abstract

Giriş: Bu çalışmada okul sağlığına yönelik kantinlerin gıda hijyeni ve güvenliği açısından değerlendirilmesi amaçlandı.
Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte planlanan çalışmaya 28 okul dahil edildi. Okul sorgulandığı bir anket formu kullanıldı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılan okulların ortalama öğretmen sayısı 41.1±3.4 ve ortalama sınıf mevcudu ise 29.8±1.3 idi. Kantinlerin %57.1’i son bir ay içerisinde olmak üzere tamamı denetlenmişti. Kantin çalışanlarının (%43.4) ortaokul mezunu ve %87.5’i hijyen eğitimi almıştı. Çalışanların %92.9’unun işe giriş muayeneleri yapılmış, ancak hiçbirinin periyodik muayenesi bulunmuyordu ve sadece %21.4’ünün portör muyenesi mevcuttu. Tırnak hijyeni çalışanların %78.6’sında uygun iken, %92.9’u eldiven kullanmıyor ve %85.7’sinin kıyafetleri uygun değildi. Kantinlerin %71.4’ünde uygun havalandırma sistemi mevcut olup, %64.3’ünde genel temizlik ilkelerine uyulduğu görüldü, %78.6’sının zemin tahliye gideri ve %50’sinin uygun el yıkama lavabosu bulunmuyordu, %71.4’ünde çöp kovaları ve temizlik bezleri uygun değildi ve sadece %42.9’unda atıklar uygun şekilde uzaklaştılıyordu. Haşere ve kemirgenlere karşı önlemler %57.1’inde usulüne uygun şekilde alınmıştı. Kantinlerin sadece %28.6’sında gıda ve el yıkama için ayrı lavabolar bulunuyordu, %78.6’sında buzdolabı bulunuyor, ancak %50’sinde dolapların temizliği uygun şekilde yapılıyordu. Gıda saklama koşullarının sağlanması açısından uygunluk durumları %70’lerin üzerinde olup tarihi geçen ürün satışı hiçbir kantinde tespit edilmedi. Satışı yapılan ürünler içinde yasaklı ürün satışı yapılmadığı en çok satışın içecek ürünlerimde olduğu ve meyve, çerez satışını hiç olmadığı tespit edildi.
Sonuç: Uygun bulunmayan durumların düzeltilebilmesi adına çalışanların hijyen ve sağlık eğitimin artırılması ve bu eğitimlerin uygulanabilirliğinin sağlanması açısından, okul kantinlerinin denetlenmesinin standardize edilmesine, multisektörel ve sıklığı artırılmış denetimlere ihtiyaç olduğu ortaya konmuştur.

Keywords

okul sağlığı, gıda güvenliği, hijyen

EVALUATION OF CANTEENS IN SCHOOLS IN YAKUTİYE REGION IN ERZURUM: A SECTIONAL STUDY

Abstract

Introduction: In this study, it was aimed to evaluate school health canteens in terms of food hygiene and safety.
Materials and methods: 28 schools were included in this descriptive and cross-sectional study. A questionnaire form was used in which the school was questioned. Descriptive statistical methods were used in the analysis of the data.
Results: The average number of teachers in the schools participating in the study was 41.1±3.4 and the average class size was 29.8±1.3. All of the canteens were inspected, 57.1% of them in the last month. Canteen employees (43.4%) were secondary school graduates and 87.5% had received hygiene training. 92.9% of the employees had entry examinations, but none of them had periodic examinations and only 21.4% had a porter examination. While nail hygiene was appropriate in 78.6% of the employees, 92.9% did not use gloves and 85.7% of them had inappropriate clothes. In 71.4% of the canteens, there was a suitable ventilation system, 64.3% of them were observed to comply with the general cleaning principles, 78.6% of them did not have a floor drain and 50% did not have a suitable hand wash sink, 71.4% of them were not suitable for garbage bins and cleaning cloths. and only 42.9% of wastes were disposed of properly. Precautions against pests and rodents were duly taken in 57.1%. Only 28.6% of the canteens had separate sinks for food and hand washing, 78.6% had refrigerators, but 50% of the cabinets were properly cleaned. In terms of ensuring food storage conditions, their suitability status is over 70% and no expired product sales were detected in any canteen. It was determined that among the products sold, there were no prohibited products sold, the most sales were in beverage products, and there was no sale of fruit and snacks at all.
Conclusion: It has been revealed that there is a need for standardization of the inspection of school canteens, multisectoral and increased frequency in order to increase the hygiene and health education of the employees in order to correct the unsuitable situations and to ensure the applicability of these trainings.

Keywords

school health, food safety, hygiene

References

• 1. Keeta DeStefano Lewis BJB. manual of school Health: Saunders Elsevier; 2009.
• 2. MMWR. Öneriler ve raporlar : Morbidite ve mortalite haftalık raporu. Öneriler ve raporlar / Hastalık Kontrol Merkezleri. 2011.
• 3. Pekcan H. okul sağlığı. In: Çağatay Güler LA, editor. halk sağlığı: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI; 2012.
• 4. Organization. WH. Food safety. 2020 [Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheet s/fs399/en/. .
• 5. Organization. WH. Who urgesa fricato strengthen food safety systems. . [Available from: http://www.who.int/topics/food_safety/en /. .
• 6. 28.09.2016. PHRFPPASFAahwucaufpnhrpA. Personel Hygiene Requirements For People Preparing And Serving Food. 2016.
• 7. H. Ö. Sağlık hizmetlerinde okul sağlığı: Ankara: Yücel Ofset Matbaacılık; 2008:1 8.; 2008.
• 8. TC Resmi Gazete (2013) Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği. 5 Şubat 2013. Sayı: 28550. Başbakanlık Basımevi A. Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği. 5 Şubat 2013. Sayı: 28550. Başbakanlık Basımevi, Ankara.; 2013.
• 9. safety F. 2021 [Available from: https://www.who.int/health-topics/food-safety/.
• 10. Porto B.S SBAS, Recine E. Rodrigues M.L.C.F. . School canteens in the federal district, Brazil and the promotion of healthy eating. Revista De Nutrição 2015.
• 11. E. FMLSMMMTM. Is the school food environment conducive to healthy eating in poorly resourced South African schools? . Public Health Nutrition 2013.
• 12. P. WAWMLCN. Changes to the school food and physical activity environment after guideline implementation in British Columbia, Canada. International Journal Of Behavioral Nutrition And Physical Activity. 2014.
• 13. Okul kantinlerinde satılacak gıdalar ve eğitim kurumlarındaki gıda işletmelerinin hijyen yönünden denetlenmesi genelgesi . . 2020.
• 14. Yorulmaz F. Edirne il merkezindeki ilköğretim okulları ve liselerdeki kantinlerin değerlendirilmesi-2010. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, 2-6 Ekim 2012, Bursa. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, 764-766
• 15. Üçeş Harmanoğulları, L , Yapıcı, G . (2018). Bir ilçede bulunan okul kantinlerinin hijyen koşulları ve gıda güvenliği açısından değerlendirilmesi . Turkish Journal of Public Health , 16 (2) , 117-130 . DOI: 10.20518/tjph.458352
• 16. Roberts K.R. Sauer K. Sneed J. et al. Analysis of school food safety programs based on HACCP principles. Journal of Child Nutrition& Management. 2014; 38(1):33.
• 17. Orhan B. Trabzon il merkezindeki ilköğretim okullarının standartlara uygunluk ve çevre sağlığı durumları. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 2010.
• 18 Şahin T. Malatya kent merkezindeki devlet ilköğretim okullarının bazı sağlık kriterleri yönünden değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Malatya, 2008.
• 19. Centers for Disease Control and Prevention. School health policies and practices study. Available at: http://www.cdc.gov/healthyyouth/data/sh pps/pdf/shpps-508-final_101315.pdf. Accessed: 04.11.2016.