Çemen (Trigonella Foenum- Graecum L.) Otunun ve Tohumunun Besin Madde İçerikleri ve In Vitro Sindirilebilirliğinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 35, 24.12.2018

Şefika Nur Özçelik Ahmet Şahin

Öz

Bu çalışma, Kırşehir ekolojisinde çemen bitkisinin (Trigonella foenum-graecum L.) çiçeklenme öncesi, sonrası, hasat esnasında ve tohumlarından alınan örneklerde besin madde içerikleri ve in vitro sindirilebilirlik belirlenmiştir. Çiçeklenme öncesi, sonrası ve hasat zamanı dekara ortalama yeşil ot verimleri, sırasıyla, 724.1, 883.2 ve 472.8 kg (P<0.01), kuru ot verimleri ise aynı sırayla, 144.0, 178.4 ve 414.6 kg (P<0.01) olarak saptanmıştır. Parsellerde ortalama tohum verimi 165 kg/da olarak saptanmıştır. Çemenin çiçeklenme öncesi, sonrası ve hasatta %12.4, 10.4 ve 4.9 ham protein (HP); %1.8, 1.6 ve 0.9 ham yağ (HY), % 20.4, 28.1 ve 43.5 ham selüloz (HS); %45.1, 40.7 ve 35.1 nitrojensiz öz madde (NÖM), %24.4, 34.3 ve 53.9 asit deterjan fiber (ADF); %24.8, 36.5 ve 57.2 nötral deterjan fiber (NDF), %4.1, 6.2, 10.4 asit deterjan lignin (ADL) içerdikleri ve ruminantlar için hesaplanan metabolik enerji (ME, Kcal/kg) değerinin ise 2243, 2113 ve 1905 olduğu belirlenmiştir (P<0.01). Çemen tohumunun kuru madde (KM), HP, HY, HS, NÖM ve ME değerleri sırasıyla 94.1, 23.5, 5.5, 15.8, 45.4, 2790 (ruminantlar için) ve 2649 (kanatlılar için) olarak tespit edilmiştir. Çalışmada, çemenin biçim zamanlarına göre (çiçeklenme öncesi, sonrası, hasatta) ANKOMRF gaz üretim sistemi ile 24 saatlik inkübasyon esas alınarak hesaplanan organik madde sindirilebilirliliği (%, OMS), MEOMS (MJ/kg KM), MEGÜ (MJ/kg KM) değerleri, sırasıyla, 67.22, 60.84, 47.90; 10.75, 9.73, 7.64; 6.22, 7.04, 5.89 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, çemenin gerek vejetatif gerekse tohumunun besin maddeleri içeriği ve enerji değerleri göz önüne alındığında, farklı zamanlarda biçilerek elde edilen otları, ruminantlar için kaba yem; tohumunun ise hem ruminant ve hem de kanatlı beslemede yem hammaddesi olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Çemen tohumu, Kaba yem, Yem değeri, In vitro sindirilebilirlik

Teşekkür

Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Filik, laboratuvar çalışmalarında; Dr. Hüseyin Çayan ve Araş. Gör. Emre Uğurlutepe ise teknik işlerde çalışmanın yürütülmesine katkı sağlamışlardır. Some results of this study were presented in International Poultry Science Congress of WPSA Turkish Branch’2018.

Determination of Nutrient Contents and in vitro Digestibility of Fenugreek (Trigonella Foenum-Graecum L.) Forage and Seed

Öz

This study was carried out to determine nutrient contents of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) forages cutting diffferent season and its seed in Kırsehir ecology. For this aim, fenugreek was cultivated to obtain forage samples before flowering, after flowering and at harvesting time to analyze their nutrient contents and in vitro digestibilities. Green forage yields of fenugreek, before flowering, after flowering and at harvest were as 724.1, 883.2 and 472.8 kg (P<0.01), hay yield were as 144.0, 178.4 and 414.6 kg (P<0.01) respectively. The average seed yield was 165 kg/da. Fenugreek forage yield, before flowering, after flowering and at harvest had 12.4, 10.4 and 4.9 % crude protein (CP); 1.8, 1.6 ve 0.9 % crude oil (CO), 20.4, 28.1 ve 43.5 %CF; 45.1 40.7 and 35.1 %NFE, 24.4, 34.3 ve 53.9 %ADF; 24.8, 36.5 and 57.2 %NDF, 4.1, 6.2 and 10.4 %ADL and calculated ME (Kcal/kg) values for ruminants were as 2243, 2113 and 1905 (P<0.01).The nutrient contents (CP, CO, CF, NFE and ME (kcal/kg)) of fenugreek seed were as 94.1, 23.5, 5.5, 15.8, 45.4, 2790 (for ruminant) and 2649 (for poultry). The calculated digestible organic matter, ME (MJ/kg DM) for digestible organic matter (OMD), ME (MJ/kg DM) for gas production values for before flowering, after flowering and at harvest were as 67.22, 60.84, 47.90; 10.75, 9.73, 7.64; 6.22, 7.04, 5.89, respectively. To conclude, fenugreek forages should be used as forage for feeding ruminants and seeds for feeding both ruminant and poultry.
,

Anahtar Kelimeler

Fenugreek seed, Forage, Feed value, In vitro digestibility

Kaynakça

• Abbas, R. J. 2010. Effect of using fenugreek, parsley and sweet basil seeds as feed additives on the performance of broiler chickens. Int. J. Poult. Sci. 9(3):278-282.
• Acharya, S.N., Thomas, J.E., Basu, S.K. 2006. Fenugreek: an “Old World” crop for the “New World”. Biodiversity (3&4):27-30.
• Acharya, S.N., Blade, S., Mir, Z., Moyer, J.R. 2007. Tristar Fenugreek, Canadian Journal of Plant Science 87(4):901-903.
• Akinfemi A., Adesenya A.O., Aya V.E. 2009. Use of an in-vitro gas production technique to evaluate some nigerian feedstuffs. American-Eurasian J. Sci. Res. 4(4):240-245.
• Anonim, 2017. http://www.kirsehir.gov.tr/cografya (Erişim Tarihi, 22 Mart 2017).
• Beyzi, E. 2011. Çemen (Trigonella foenum-graecum l.)'de farklı fosfor dozlarının verim vebazı morfolojik özellikler üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Blummel M., Ørskov E.R.1993. Comparison of in-vitro gas production and nylon bag degradability of roughages in predicting of food intake in cattle. Anim. Feed Sci. Tech. 40:109-119.
• Canbolat O., Karaman Ş. 2009. Bazı baklagil kaba yemlerinin in vitro gaz üretimi, organik madde sindirimi, nispi yem değeri ve metabolik enerji içeriklerinin karşılaştırılması. Tarım Bilim Derg. 15 (2): 188-195.
• Canbolat, Ö.2012. Bazı Buğdaygil Kaba Yemlerinin in vitro Gaz Üretimi, Sindirilebilir Organik Madde, Nispi Yem Değeri ve Metabolik Enerji İçeriklerinin Karşılaştırılması. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi 18(4):571-577.
• Canbolat, Ö., Kara, H., Filya, İ. 2013. Bazı baklagil kaba yemlerinin in-vitro gaz üretimi, metabolik enerji, organik madde sindirimi ve mikrobiyal protein üretimlerinin karşılaştırılması. U. Ü. Ziraat Fak. Derg. 27 (2): 71-81.
• Çelik, K., Ertürk, M., Ersay, İ. 2003. Farklı yem fabrikalarından örneklenen karma yem ve yem ham maddelerinde bazı kalite ögelerinin kantitatif araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16(2):161-168.
• Deo, C., Kothari, M. L. 2002. Effect of modes and levels of molybdenum applicationon grain yield protein content and nodulation of chickpea grown on loamy sandsoil. Communications in Soil Science and Plant Analysis 33(15-18): 2905-2915.
• El Nasri , N.A., El Tinay, A.H. 2007. Functional properties of Fenugreek (Trigonella Foenum Graecum) protein concentrate. Food Chemistry 103:582–589.
• Goering, H.K., Van Soest, P.J. 1970. Forage Fibre Analyses, Agriculture Handbook 379, Washinghton D.C.
• Güngör T., Basalan M., Aydoğan. I. 2008. Kırıkkale yöresinde üretilen bazı kaba yemlerde besin madde miktarları ve metabolize olabilir enerji düzeylerinin belirlenmesi. Ankara Üniv. Vet. Fak. Der. 55 (2): 111-115.
• Kalkan H., Filya İ. 2011. Sellülaz enziminin buğday samanının besleme değeri, in vitro sindirimi ve mikrobiyal protein üretimi üzerine etkileri. Kafkas Univ. Vet. Fak. Derg. 17 (4): 585-594.
• Kamalak, A. 2005. Bazı kaba yemlerin gaz üretim parametreleri ve metabolik enerji içerikleri bakımından karşılaştırılması. KSÜ Fen ve Müh. Dergisi 8(2):116-20.
• Kochhar, A., Nagi, M., Sachdeva, R. 2006. Proximate composition, available carbohydrates, dietary fibre and anti nutritional factors of selected traditional medicinal plants. Journal on Human Ecology 19:195-199.
• Kutlu, H.R. 2008. Yem Değerlendirme ve Analiz Yöntemleri Ders Notu. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Adana.
• Lodhi, G.N., Singh, D. I., Ichhponani, J.S.1976.Variation in nutrient contents of feeding stuffs rich in proteins and reassessment of the chemical methods of metabolizable energy estimation for poultry. Journal of Agricultural Science 86:293-303.
• MAFF,1975. Energy allowances and feeding systems for ruminants. Ministery of Agriculture, Fisheries and Food. Department of Agriculture and Fisheries for Scotland, Department of Agriculture for Northern Ireland. Her Majesty’s Stationary Office, London.
• Menke, K.H., Raab, L., Salewski, A., Steingass H., Fritz D., Schneider W. 1979. The estimation of the digestibility and metabolisable energy content of ruminant feding stuffs from the gas production when they are incubated with rumen liquor. J. Agric.Sci.93: 217-222.
• Menke, K.H., Steingass, H. 1988. Estimation of the energetic feed value obtained from chemical analysis and in-vitro gas production using rumen fluid. Anim. Res. Dev. 28:7-55.
• Ørskov, E.R., McDonald, I. 1979. The estimation of protein degradability in the rumen from ıncubation measurement weighed according to rate of passage. J. Agric. Sci. 92: 499-503.
• Öz, A. 2014. Farklı ekim zamanı, sıra aralığı ve ekim sıklığının çemenin (Trigonella foenum graecum L.) verim ve bazı verim unsurları üzerine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniv., F.B.E, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Sahota, T.S. 2010. Alternate Forages For Dairy Cattle, 5th Atlantic Canada Agronomy Workshop, February Northwest Link, Charlottetown 9-10.
• Sharma, R.K., Bhati, D.S. 1987. Evaluation of Fenugreek Varieties. Indian Cocoa, Arecanut and Spices Journal 11 (4): 89-91.