Türkiye’de Hayvancılığın Sürdürülebilirliğine İlişkin Makro Verilerin Analizi

Year 2022, Volume: 5 Issue: 2, 81 - 94, 26.12.2022

Gülşen Keskin

https://doi.org/10.51970/jasp.1120852

Abstract

Türkiye’de hayvancılık; et ithalatı, yem fiyatlarının yüksekliği ve gelişmiş ülkelere göre daha düşük düzeyde hayvansal ürünler tüketimi nedeniyle tartışmaların odağında yer almaktadır. Son 2.5 yıldır yaşanan Covid-19 pandemisi ise tarım ve gıda ürünlerinde bağımsızlığın önemini bir kez daha hatırlatmış ve tüm ülkelerin önceliği, tüketimin yurtiçinden sağlanması olmuştur. Bu ise ancak, üretimin sürdürülebilir olmasına bağlıdır ve üretimde ekonomik sürdürülebilirliğin sağlanması da üreticilerin gelirlerinin artması ve ürün maliyetlerinin de tüketicinin bu ürünleri alabileceği düzeyde olmasına bağlıdır. Bu çalışmada, hayvancılığın sürdürülebilirliği ekonomik anlamda ele alınmış ve konu makro verilerle incelenmiştir. Buna göre, hayvansal ürünlerin tüketimi gelişmiş ülkeler düzeyinden düşüktür ve artan girdi maliyetleri sonucu ürün fiyatları da yükselmiştir. Dana eti/besi yemi paritesi 2006-2021 yılları arasında 32.1’den 15.8’e (%49.1), süt/süt yemi paritesi 2.2’den 1.0’a ve yumurta/yumurta yemi paritesi ise aynı yıllarda 6.4’den 2.7’ye düşerek çiftçinin üretimi sürdürebilmesini güçleştirmiştir. Tarımsal istihdam başına düşen gelir de 2016 yılından sonra azalmış ve 2020 yılında pazarlanan hayvansal ürün değerlerine göre günlük gelirin 1.4 - 4.1 dolar arasında olduğu ve pazarlanan canlı hayvan değerleriyle bunun yaklaşık 2 katına çıktığı tahmin edilmiştir. Yurtiçi üretimin tamamının tüketilmesi durumunda ise 2008-2019 ortalama verilerine göre hayvansal ürün tüketimi kişi başına 1.33 $’dır.

Keywords

Ekonomik sürdürülebilirlik, Hayvancılık, Ürün/girdi pariteleri, Tarımsal gelir

The Analysis of Macro Data on Sustainability of Livestock Farming in Türkiye

Abstract

Animal agriculture in Türkiye is a focus of discussion because of meat importing, high animal feed prices and the lower consumption of animal products compared to developed countries. The Covid-19 pandemic of the past two and a half years has once again reminded us of the importance of independence in agriculture and food products, and the priority of every country is to satisfy consumption by home production. However, this is dependent on sustainable production, and ensuring economic sustainability in production depends on an increase in the income of producers, and the cost of production being at a level at which the consumer is able to buy the products. In this study, the sustainability of animal rearing is considered from an economic aspect, and the topic was examined with macro data. According to this, the consumption of animal products is less than in developed countries, and product prices have risen as a result of increasing input costs. Between 2006 and 2021, the parity of veal to fattening feed fell by 49.1% from 32.1 to 15.8, that of milk to dairy cattle feed from 2.2 to 1.0, and that of eggs to laying feed from 6.2 to 2.7. This has made the sustainability of farm production more difficult. Per capita income in agricultural employment fell after 2016, and in 2020 it was estimated according to the value of marketed animal products that daily income was between $1.4and4.1 and this approximately doubled with the value of marketed live animals. If the whole of home production is consumed, the consumption of animal products is $1.33 per capita, according to 2008-2019 average data.

Keywords

Economic sustainability, Animal agriculture, Product/input parities, Agricultural income

References

• Acar, F., Eser, L.Y., 2020. Türkiye ve Avrupa Birliği’nde tarımsal mali desteklerin karşılaştırılması, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi Kış-2020, Cilt: 9, Sayı: 18 (163-183).
• Anonim, 2015. Ökonomische nachhaltigkeit, eine analyse im staatsbetrieb sachsenforst, http://www.smul.sachsen.de/sbs/download/sbs2009_hempfling_oekonomischenachhaltigkeit.pdf; Erişim tarihi: 13.07.2015.
• Anonim, 2021. Yumurta tavukçuluğu verileri, 2021. https://www.yum-bir.org/UserFiles/File/Veri-2021.pdf, Erişim tarihi: 20.05.2022.
• Anonim, 2022. Besd-Bir İstatistikler, www. https://besd-bir.org/tr/statistikler; Erişim tarihi: 18.03.2022.
• Anonim, 2022a. Gayri safi yurtiçi hasıla değerleri, https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Veriler/GSYH.pdf, Erişim tarihi: 16.05. 2022.
• Anonim, 2022b. Türkiye yem sanayicileri birliği istatistikleri, www.yem.org.tr, Erişim tarihi: 10.03.2022.
• Anonim, 2022c. Dünya ve Türkiye’de süt sektör istatistikleri, 2020 Süt Raporu, www.ulusalsutkonseyi.org.tr, Erişim tarihi: 23.05.2022.
• Arabacı, R.Y., 2019. Dünya Bankasının yeni uluslararası yoksulluk sınırları ve küresel yoksulluğun yeniden değerlendirilmesi, SGD 9 (1):123-140.
• Bardt, H., 2011. Indikatoren ökonomischer nachhaltigkeit, analysen, forschungsberichte aus dem institut der deutschen wirtschaft, Nr.72, Köln., http://www.econsense.de/sites/all/files/Analysen72.pdf, Erişim tarihi: 13.07.2015.
• Demirci, M., 1982. Dünya protein sorunu, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 13 (3-4), s. 167-172.
• Elsaesser, M., Herre, A., Müller, D., Ruetz, F,X., Ackermann, P. Baeuerle, Y., Jaeckle, S., Welsch, U., Zückert, J., 2006, “Nachhaltigkeit in der landwirtschaft- ein kriterienkatalog zur bewertung der dauerhaftigkeit von milchviehhaltungsbetrieben in Baden-Württemberg”, landinfo 2/2006, http://www.landwirtschaft-bw.info/, Erişim tarihi: 15.06.2007.
• FAO, 2022. Food Balances (2010-), https://www.fao.org/statistics/en/, Erişim tarihi: 17.05.2022.
• Harder, W., 2014. Soziale und ökonomische Nachhaltigkeit der Berglandwirtschaft heute und in Zukunft, Bundesamt für Landwirtschaft, Landquart, Landwirtschaftliches Bildungs- und Beratungszentrum Plantahof, 21. November 2014, www. blw.admin.ch, Erişim tarihi: 13.07.2015.
• Henseling, C., Eberle, U., Griesshammer, R., 1999. Soziale und ökonomische nachhaltigkeitsindikatoren, http://www.oeko.de/oekodoc/79/1999-007-de.pdf, Erişim tarihi: 15.07.2015.
• Lenk, T., Bessau, D., 2000. Ökonomische nachhaltigkeitsprinzipien, http://econstor.eu/bitstream/10419/52371/1/672323141.pdf, Erişim tarihi: 04.08.2015.
• Mert, İ., Dellal, İ., 2019. Dünya ve Türkiye süt ve süt ürünleri dış ticareti, Journal of Animal Science and Products (JASP) 2 (1):67-83.
• OECD/FAO, 2021. OECD-FAO Agricultural Outlook 2021-2030, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/101787/19428846-en, Erişim tarihi: 12.06.2022.
• TÜİK, 2012. Genel Tarım Sayımı, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1, Erişim tarihi: 04.04.2012.
• TÜİK, 2022. Ulusal hesaplar, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 27.04.2022.
• TÜİK, 2022a. Tarımsal yapı (Üretim, Fiyat, Değer), www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 18.04.2022.
• TÜİK, 2022b. İstihdam, işsizlik ve ücret istatistikleri, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 16.05.2022.
• TÜİK, 2022c. Nüfus istatistikleri, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 16.05.2022.
• TÜİK, 2022d. Enflasyon ve fiyat istatistikleri, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 26.03.2022.
• TÜİK, 2022e. Hayvancılık istatistikleri, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 27.04.2022.
• TÜİK, 2022f. Tüketici fiyat istatistikleri, www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 26.03.2022.
• Torgut, E., Annayev, S., Türkekul, B., Kart, M.Ç.Ö., 2019 Türkiye’de uygulanmakta olan hayvancılık desteklemelerinin süt sığırcılığı yapan işletmelere etkisi: İzmir ili örneği, Ziraat Fakültesi Dergisi 14(1):29:45. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/810462; Erişim tarihi: 17.05.2022.
• Yavuz, O., 1996. Seçilmiş tarımsal ürünler açısından tarımda iç parite, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5(1): 49-59.