CUMHURİYET DÖNEMİNDE MAREŞALLİK TARTIŞMASI

Year 2025, Volume: 6 Issue: 2, 44 - 58, 14.06.2025

Mithat Atabay

Abstract

Mareşal, kelimesi Arapça kökenli bir kelime olarak yaygın şekilde Osmanlı Ordusunda 19.yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda mareşallik rütbesi hem sivil hem de askeri devlet görevlerinden en yüksek rütbe olarak kabul edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda padişah tarafından verilen bu rütbe, Milli Mücadele sırasında Mustafa Kemal Paşa için Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’nın teklifi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onaylaması ile verilmiştir. Fevzi Çakmak’a verilen Mareşallik rütbesi ise Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın teklifi, hükümetin kararı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabul etmesi ile onaylanmıştır. Milli Mücadele sona erdikten sonra Cumhuriyet döneminde başka hiç kimse Mareşallik rütbesi verilmemiştir. Gaziantep milletvekili Aşir Atlı, 1947 yılında Genelkurmay Başkanlarına Mareşallik rütbesi verilmesi hakkında bir kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunmuş ancak bu teklif Milli Savunma Komisyonu tarafından kabul edilmemiştir. Komisyon raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin görüşüne sunulduğunda ise Meclis’te tartışmalar yaşanmış ama kanun teklifi kabul edilmemiştir. Bugün Türkiye Cumhuriyeti Ordusu’nda Mareşal rütbesi olmasına rağmen fiilen bu kadro kullanılmamaktadır.

Keywords

Mareşal,, Genelkurmay Başkanı,, Türkiye Büyük Millet Meclisi,, kanun teklifi,, hükümet

The Marshalship Debate in the Republican Era

Abstract

The title of “Marshal”, an Arabic-orgin word, began to be widely used in the Ottoman Army in the 19th century. The rank of marshal in the Ottoman Empire was considered the highest rank in both civilian and military state duties. During the Turkish War of Independence, this title was conferred upon Mustafa Kemal Pasha (later Atatürk) by the proposal of Chief of the General Staff Fevzi Çakmak and Western Front Commander Ismet Pasha, which was subsequently approved by the Grand National Assembly of Turkey. The title of Marshal given to Fevzi Çakmak was also approved by the proposal of Commander-in-Chief Mustafa Mustafa Kemal Pasha, the decision of the government, and the acceptance of the Grand National Assembly of Turkey. After the end of the War on Indepence, no one one else was bestowed with the title of Marshal during the Republican era. In 1947, Member of Parlament Aşir Atlı proposed a law to Grant the rank of Marshal to the Chiefs of the General Staff, but this proposal was not accepted by the National Defense Commitee. When the committee report was presented to the Grand National Assembly of Turkey, debates ensued but the bill was not passed. Although the rank of Marshal exists in the Turkish Armed Forces today, it is not practically utilized.

Keywords

Marshal,, Chief of the General Staff,, Grabd National Assembly of Turkey,, bill proposal,, goverment

References

• Türkmen, Zekeriya, “Müşir,” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA), C.XXXII, İstanbul 2006, s.160-161.
• “Genelkurmay Başkanının Mareşal Olması Teklifi Dün Meclis’te Görüşülen Teklif İttifakla Reddedildi,” Cumhuriyet, 29 Kasım 1947, s.1, 4.
• “Genelkurmay Başkanlarının Mareşal Olması Teklifi Reddedildi,” Ulus, 29 Kasım 1947, s.1.