SİYASAL PARTİ ÇEŞİTLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 17 - 34, 30.06.2022

Mustafa Burak Çelebi , Hikmet Salahaddin Gezici

https://doi.org/10.47138/jeaa.1115401

Öz

Ülkede siyasal iktidar olmayı hedefleyen, bu uğurda çalışmalar yürüten ve ülkenin ne şekilde yönetilmesi gerektiğine ilişkin ortak düşünce, ideoloji ve inançlarda buluşan bir grup organize insanı ifade eden siyasal parti olgusu demokrasinin en temel aktörleri olarak görülmektedir. Siyasi güç ve temsil etme yetkisi kazanmak için ortak amaç ve düşüncelerde buluşan ve bir araya gelip faaliyetler yürüten bu siyasal organizasyonlar bireylerin yaşamında ve toplumun biçimlenişinde kritik roller üstlenmektedir. Siyasal partilerde tüm sosyal olgular gibi toplumsal ve siyasal değişimlerden etkilenmekte ve her dönemde farklı formatlarda şekillenmektedirler. Diğer taraftan siyasal parti kavramının biçimlenmesinde temel bileşenlerden birisi olarak ön plana çıkan siyasi ideoloji, inanç, seçimler ve değerlerinde siyasal parti çeşitlenmesinde önemli rol oynadıkları söylenebilir. Literatür birçok siyasal parti çeşidini farklı sınıflandırmalarla sunmaktadır. Bu makale, yaygın olarak kullanılan siyasal parti çeşitlerinin önemli bir kısmını tutarlı bir çerçeveye oturtmak ve siyasal parti çeşitlerini örneklerle betimleyerek anlaşılır kılmaya yönelik bir çabayı içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Partiler, Parti Sınıflandırması, Siyasal İdeolojiler, Siyasal Parti Çeşitleri.

A REVIEW ON TYPES OF POLITICAL PARTIES

Öz

The phenomenon of political party; which is a group of organized people having aim to become the political power in the country, carrying out attempts for that purpose and meeting in common ideas, ideologies and beliefs about how the country should be governed;is seen as the most basic actors of democracy. These political organizations, which meet on common goals and ideas and carry out activities in order to gain the political power and the authority to represent, play critical roles in the life of individuals and the formation of society. Like all social phenomena, political parties are also affected by social and political changes and are shaped in different formats in every period. On the other hand, it can be said that political ideologies, beliefs, elections and values, which stand out among the basic components in the formation of the political partyconcept, play an important role in the diversification of political parties, as well. The literature presents many types of political parties under different classifications. This article involves an effort to put a significant part of the commonly used political party types in a coherent framework and to make them understandable by describing the political party types with examples.

Anahtar Kelimeler

Political Parties, Classification of Parties, Political Ideologies, Types of Political Parties.

Kaynakça

• Çam, E., (1981), Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Duverger, M., (1974), Siyasal Partiler, Çev. Ergun Özbudun, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Gunther, R., Diamond, L., (2003), Species Of Political Parties: A New Typology, Party Politics, SAGE Publications, Vol.: 9, No.: 2, pp. 167-199.
• Heywood, A., (2007), “Partiler ve Parti Sistemleri”, Çev. Zeynep Kopuzlu, Siyaset, Ed., Buğra Kalkan, Ankara: Adres Yayınları, ss. 357-387.
• Ignazi, P., (1996), The Crisis of Parties and the Rise of New Political Parties, Party Politics, 2, pp. 549–566.
• Katz, R., S., Mair, P., (1995), Changing Models of Party Organization and Party Democracy: The Emergence of the Cartel Party, Party Politics, Vol. 1, No. 1, pp. 5-28.
• Kirchheimer, O., (1966), “The Transformation of The Western European Party Systems”, Political Parties And Political Developments, Ed., Joseph La Palombara and Myron Weiner, New Jersey: Princeton University Press, pp. 177-200.
• Kitschelt, H., (2006), “Movement Parties”, Handbook of Party Politics, Ed., Richard S. Katz and William Crotty, London: SAGE Publications, pp. 278-291.
• Krouwel, A., (2003), Otto Kirchheimer and The Catch-All Party, West European Politics, Vol. 26, No.2, pp. 23-40.
• Krouwel, A., (2006), “Party Models”, Handbook of Party Politics, Ed., Richard S. Katz and William Crotty, London: SAGE Publications, pp. 249-270.
• Neumann, S., (1956), “Toward A Comparative Study Of Political Parties”, Modern Political Parties: Approaches To Comparative Politics, Ed., Sigmund Neumann, Chicago: The University Of Chicago Press, pp. 395-421.
• Özdemir, E., Atılgan, G., (2015), “Siyasal Partiler”, Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinlerarası İlişkiler, Ed., Gökhan Atılgan ve Attila Aytekin, İstanbul: Yordam Kitap.
• Panebianco, A., (1988), Political Parties: Organization & Power, Cambridge University Press.
• Wolinetz, S., B., (2002), “Beyond the Catch-All Party: Approaches to the Study of Parties and Party Organization in Contemporary Democracies”, Political Parties: Old Concepts and New Challanges, Ed., Richard Gunther, Jose Ramon Montero, Juan Linz, New York: Oxford University Press, pp.136-165.