The Legal Status Dilemma of Climate Refugees and the Effects of this Dilemma on their Situation

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2024

İbrahim Oğulcan Erayman

https://doi.org/10.47138/jeaa.1456560

Öz

This study aims to address the challenges of conceptual confusion and lack of legal status as a factor that further complicates the situation of climate 'refugees' as those who are/will be feeling the effects of climate change in the most immediate and severe way. By conceptual confusion in our study, we refer to the fact that researchers use different concepts in the literature to refer to climate 'refugees' and the resulting problem of a common definition. We have preferred the term 'refugee' in this direction because, while those who have been/will be displaced as a result of the climate crisis are not defined as 'refugees' in the sense of international law, we argue that the term 'refugee' would be more appropriate than the 'migrant' term in order to emphasize the urgency of their situation and their position of need for international protection. When we refer to the lack of legal status, we point to the absence of any globally binding text that universally defines the legal status of those who will be the first and the most severely exposed to the effects of the current gravest and most catastrophic phenomenon that the world has to face, as the climate crisis, and ensures international protection in accordance with the respective status. Ultimately, we claim that such a situation of people who are deprived of legal definition and protection will become even more critical in the upcoming years as the effects of climate change become much more easily felt, and we conclude our study by framing some suggestions.

Anahtar Kelimeler

Legal Status, Refugee, Climate Refugees, Climate Change

İklim ‘Mülteci’lerinin Hukuki Statü Açmazı ve Bu Açmazın Durumlarına Etkileri

Öz

Bu çalışma iklim değişikliğinin etkilerini en erken ve en şiddetli şekilde hisseden/hissedecek kişiler olarak iklim ‘mülteci’lerinin durumlarını daha da zorlaştıran bir faktör olarak kavramsal karmaşa ve hukuki statü eksikliğinin doğurduğu sorunları açmayı amaçlamaktadır. Çalışmamız içerisinde kavramsal karmaşayla, iklim ‘mülteci’lerini karşılamak için literatürde araştırmacıların birbirinden farklı kavramları kullanmalarını ve bunun neticesinde oluşan bir ortak tanım sorununu işaret ediyoruz. Biz bu yönde ‘mülteci’ ifadesini tercih ettik çünkü iklim krizi neticesinde yerlerinden olan/olacak kişiler, her ne kadar uluslararası hukuk anlamında ‘mülteci’ olarak tanımlanmasa da durumlarının aciliyeti ve uluslararası korumaya muhtaç pozisyonlarını vurgulamak bakımından ‘göçmen’ terimi yerini ‘mülteci’ teriminin kullanılmasının daha yerinde olacağını öne sürüyoruz. Hukuki statü eksikliği ise, iklim krizi gibi dünyanın yüzleşmek durumunda kaldığı mevcut en ciddi ve yıkıcı fenomenin etkilerine ilk ve en şiddetli biçimde maruz kalacak kişilerin hukuki statülerini evrensel olarak belirleyen ve ilgili statü gereği uluslararası koruma sağlayan herhangi bir evrensel bağlayıcı metnin bulunmamasını işaret ediyoruz. Nihayetinde böylesi bir hukuki tanım ve korumadan mahrum kalan kişilerin durumunun, önümüzdeki yıllarda iklim değişikliğinin etkilerini daha da hissettirmesiyle birlikte daha da kritik bir hal alacağını iddia ediyor ve bazı çözüm önerilerini çerçeveleyerek çalışmamızı sonlandırıyoruz.

Anahtar Kelimeler

Hukuki Statü, Mülteci, İklim Mültecileri, İklim Değişikliği

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2018). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Akıncı, B., Nergiz, A., & Gedik, E. (2015). Uyum süreci üzerine bir değerlendirme: Göç ve toplumsal kabul. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 58-83. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/648019
• Akyıldız, İ. E. (2016). Göç teorilerinin karşılaştırmalı analizi. Uludağ Journal of Economy and Society, 35(2), ss.127-176. https://www.uludag.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/genel-dokuman/2016_2/asl%2006.pdf
• Arslan, N. (2023). Küresel iklim değişikliği: İklim mültecilerinin güvenlik sorunları. Journal of Social Policy Conferences, (84), 125-137. https://doi.org/10.26650/jspc.2023.84.1280975
• Ayazi, H. & Elsheikh, E. (2019). Climate Refugees: The Climate Crisis and Rights Denied, (Berkeley, CA: Othering & Belonging Institute, University of California Berkeley), https://belonging.berkeley.edu/climaterefugees.
• Beck, U. (2014). How climate change might save the world. Development and Society, 43(2), 169–183.
• Bhowmik, D. (2020). Problems of refugee and the climate change. Das, S.K. & Chowdhary, N. (Ed.). Refugee Crises and Third-World Economies (ss.45-72) içinde. Bingley: Emerald Publishing. https://doi.org/10.1108/978-1-83982-190-520201008
• Biermann, F. & Boas, I. (2010). Preparing for a warmer world: Towards a global governance system to protect climate refugees. Global Environmental Politics, 10(1), 60-88. https://doi.org/10.1162/glep.2010.10.1.60
• Bilsborrow, R. E. (1992). Rural poverty, migration, and the environment in developing countries: Three case studies. Policy Research Working Paper Series 1017, The World Bank.
• Brown, O. (2008). Migration and climate change. Geneva: International Organization for Migration.
• Castles, S. & Miller, M. J. (2008). Göçler çağı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çiçekli B. & Demir, O.Ö. (2013). Türkiye koridorunda yasadışı göçmenler. Ankara: Karınca Yayınları.
• Demirci, K. (2019). Uluslararası ve ulusal mevzuat hükümleri çerçevesinde iklim mültecisi kavramı ve Türkiye özelinde yaratacağı muhtemel sorunlar. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 2(2), 93-114. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/890363
• Dun, O. & Gemenne, F. (2008). Defining environmental migration, Forced Migration Review, 31, 10-11. https://www.fmreview.org/sites/fmr/files/FMRdownloads/en/climatechange/dun-gemenne.pdf
• Eckersley, R. (2015). The common but differentiated responsibilities of states to assist and receive ‘climate refugees’. European Journal of Political Theory, 14(4), 481-500. https://doi.org/10.1177/1474885115584830
• El-Hinnawi, E. (1985). Environmental refugees. Nairobi: UNEP.
• Ekşi, N. (2016). İklim mültecileri. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(2), 10-58. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/648074
• Erayman, İ. O. & Çağlar, A. B. (2023). Hem felaket hem imkân: Beckçi bir risk olarak ekolojik kriz ve iklim mülteciliği. International Journal of Social Inquiry, 16(1), 333−349. https://doi.org/10.37093/ijsi.1211445
• Erayman, İ. O. (2020). Mülteci Krizi: Mültecilerin hukuki ve sosyal statüleri ile ulusal çıkarlar ilişkisi bağlamında bir değerlendirme. International Journal of Social Inquiry, 13(2), 509-542. https://doi.org/10.37093/ijsi.837703
• Faist, T. & Schade J. (2013). The climate–migration nexus: A reorientation. Faist, T. & Schade J. (eds). Disentangling migration and climate change (ss. 3-29) içinde. New York: Springer.
• Guterres, A. (2009). Climate change, natural disasters and human displacement: A UNHCR perspective. UN High Commissioner for Refugees. http://www.unhcr.org/4901e81a4.pdf
• Höing, N. & Razzaque, J. (2012). Unacknowledged and unwanted? ‘Environmental refugees’ in search of legal status. Journal of Global Ethics 8(1),19-40. http://dx.doi.org/10.1080/17449626.2011.635691
• İzmirli, L. (2024). İklim göçmenleri: Hukuki statü problemi, devletlerin koruma yükümlülüğü ve çözüm önerileri. Ankara Barosu Dergisi, 82(1), 137-193. DOI: 10.30915/abd.1302957.
• Jaswal, P. S., & Jolly, S. (2013). Climate refugees: Challenges and opportunities for international law. Journal of the Indian Law Institute, 55(1), 45–58. http://www.jstor.org/stable/43953626 Kanodia, K. (2017). Climate refugees and their ‘refugee’ status. International Journal of Human Rights and Constitutional Studies, 5(2), 102-110. https://doi.org/10.1504/IJHRCS.2017.088713
• Köşk U.C. & Özbek, Ç. (2017). Küreselleşme ve uluslararası göç ilişkisinde değişen göçmen algısı. Researcher: Social Science Studies, 5(1), 247-265. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2151371
• Külüşlü E. (2020). İklim göçmenliği sorununun hukuki boyutu. Public and Private International Law Bulletin, 40(2), 1175-1197. https://doi.org/10.26650/ppil.2020.40.2.0088
• Mutlu, A., İrdem İ., & Üre B. (2015). Ekolojik mültecilik. Memleket Siyaset Yönetim (MSY), 10(23), 79-118. http://www.msydergi.com/uploads/dergi/209.pdf
• Özdal B. & Vardar Tutan, E. (2018). Temel Kavramlar ve Olgular. Özdal B. (ed.). Uluslararası Göç ve Nüfus Hareketleri Bağlamında Türkiye (ss.5-79) içinde. Bursa: Dora Yayınları.
• Özel, S. (2018). Uluslararası koruma başvuru sahibi, uluslararası koruma sahibi ile geçici koruma altına alınanların hukuki statülerinin sığınmacı ve göçmen kavramları özelinde değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 37(2), 249-295. https://www.uludag.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/genel-dokuman/2018_2/asl%2011.pdf
• Sarjana, I. G. E. (2018). Climate change and human migration: Towards more humane interpretation of refugee. Udayana Journal of Law and Culture, 2(2), 220-248. https://doi.org/10.24843/UJLC.2018.v02.i02.p05
• Sipahioğlu, B. Ö. (2022). Küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak iklim göçü. Akademik Hassasiyetler, 9(20), 543-565. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akademik-hassasiyetler/issue/74690/1171379
• Yardım, M. (2015). Göçmen algısından mülteci fobyasına: Avrupa tecrübesi. Sosyoloji Divanı, 3(6), ss.129-147.