Comparison of the Spatial Dynamics of OIZs and TDZs from the Perspective of Turkey's Innovative Class

Year 2025, Volume: 14 Issue: 1, 61 - 85, 30.06.2025

Mustafa Ünsalan , Buse Yılmaz , Mehmet Cansız

Abstract

Objective: This study aims to examine the perceptions of R&D employees regarding the spatial dynamics of Organized Industrial Zones (OIZs) and Technology Development Zones (TDZs) in Turkey. Additionally, the study evaluates these regions' capacities to meet the needs of the innovative class and compares the contributions of OIZs and TDZs to economic and regional development.
Methodology: Quantitative methods were used in the research and structured questionnaires were used as data collection tools. Data were collected from a total of 1,112 R&D employees working in OIZs and TDZs in 14 provinces of Turkey. The survey questions aimed to assess the level of tolerance, technology interest, entrepreneurial potential and innovation. For data analysis, independent sample t-test and ANOVA tests were applied in SPSS program.
Findings: The results reveal that while R&D employees in OIZs exhibit higher levels of interest in technology, employees in TDZs demonstrate higher entrepreneurial potential and innovation levels. The modern infrastructure and social amenities of TDZs positively impact employee motivation and productivity. However, despite the physical infrastructure advantages of OIZs, deficiencies in social and psychological factors were identified.
Practical Implications: This research shows that OIZs and TDZs can play complementary roles in the development of Turkey's local and regional development policies. Strategic steps such as increasing social and cultural opportunities in OIZs and simplifying bureaucratic processes in TDZs are recommended. These approaches can make significant contributions to economic and technological development by increasing Turkey's innovation capacity.
Originality: This study focuses on the spatial preferences of the innovative class by providing a comprehensive assessment comparing the spatial dynamics of OIZs and TDZs. Thus, it contributes to the existing literature by providing original policy recommendations for the development of OIZs and TDZs.

Keywords

Innovative Class , R&D Employee , Space , OIZ , TDZ

Türkiye’nin Yenilikçi Sınıfı Perspektifinden: OSB ve TGB’lerin Mekânsal Dinamiklerinin Karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu araştırma, Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) bağlamında Ar-Ge çalışanlarının mekânsal dinamiklere dair algılarını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma ayrıca, bu bölgelerin yenilikçi sınıfın ihtiyaçlarını karşılama kapasitesini değerlendirmeyi ve OSB ile TGB’lerin ekonomik ve bölgesel kalkınmaya katkılarını karşılaştırmayı hedeflemektedir.
Metodoloji: Araştırmada nicel yöntemler kullanılmış, veri toplama aracı olarak yapılandırılmış anket formları uygulanmıştır. Veriler, Türkiye’nin 14 ilinde OSB ve TGB’lerde çalışan toplam 1.112 Ar-Ge çalışanından toplanmıştır. Anket soruları, tolerans düzeyi, teknoloji ilgisi, girişimcilik potansiyeli ve yenilikçilik düzeylerini değerlendirmeyi hedeflemiştir. Verilerin analizi için SPSS programında bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA testleri uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırma sonuçlarına göre, OSB’lerde çalışan Ar-Ge personelinin teknoloji ilgisi daha yüksekken, TGB’lerde çalışan personelin girişimcilik potansiyeli ve yenilikçilik düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. TGB’lerin modern altyapısı ve sosyal olanakları, çalışanların motivasyon ve verimlilik düzeylerini olumlu etkilemektedir. Buna karşın, OSB’lerin fiziksel altyapı avantajlarına rağmen sosyal ve psikolojik unsurlarda eksiklikler bulunduğu görülmüştür.
Pratik Çıkarımlar: Bu araştırma, Türkiye’nin yerel ve bölgesel kalkınma politikalarının geliştirilmesinde OSB ve TGB’lerin tamamlayıcı roller oynayabileceğini göstermektedir. OSB’lerin sosyal ve kültürel imkanlarının artırılması, TGB’lerin ise bürokratik süreçlerin sadeleştirilmesi gibi stratejik adımlar önerilmektedir. Bu yaklaşımlar, Türkiye’nin yenilikçilik kapasitesini artırarak, ekonomik ve teknolojik kalkınmaya önemli katkılar sağlayabilir.
Özgünlük: Bu çalışma, OSB ve TGB’lerin mekânsal dinamiklerini karşılaştıran kapsamlı bir değerlendirme sunarak, yenilikçi sınıfın mekânsal tercihlerine odaklanmaktadır. Böylece, OSB ve TGB’lerin geliştirilmesine yönelik özgün politika önerileri sunarak mevcut literatüre önemli katkılar sağlamaktadır.

Keywords

Yenilikçi Sınıf , Ar-Ge Çalışanı , Mekân , OSB , TGB

References

• Akçomak, İ.S., Beyhan, B., Çetindamar Kozanoglu, D. ve Tandogan, V. S. (Eds.) (2021). Türkiye’de yenilik tabanlı girişimcilik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2001). Intrapreneurship: Construct Refinement and Cross cultural Validation. Journal of Business Venturing, 16(5), 495-527.
• Babacan, M.(1995) Dünyada ve Türkiye’de teknoparklar (Bilim ve Teknoloji Parkları). 1995.
• Baum, J. A. C., & Mezias, S. J. (1992). Localized Competition and Organizational Failure in the Manhattan Hotel Industry, 1898-1990. Administrative Science Quarterly, 37(4), 580-604.
• Bengisu, M. (2004). Türkiye’de Teknoloji Geliştirme Merkezleri ve Teknoparkların Teknolojik Yeniliğe Katkısı ve Başarı Etkenleri. Erişim adresi: https://www.researchgate.net
• Beyhan, B. (1999). Dynamics of High-Tech Industrial Districts and Some Implications for Turkey (Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Canbaz Akça, K. (2024) “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Bölgesel Kalkınma Üzerine Etkisi Bağlamında Balıkesir Teknokentinin Değerlendirilmesi.” Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 12/1, 135-158.
• Cansız, M., Kurnaz, Z. ve Çağlar, E. (2019). 2023’e Doğru Türkiye’de Organize Sanayi Bölgelerinin Dönüşümü, UNDP, Ankara.
• Cansız, M., Kurnaz, Z. ve Yavan, N. (2018). Girişimcilik ekosisteminde Türkiye için yeni bir araç: Yenilik merkezleri/ağları. Verimlilik Dergisi, (4), 7-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/verimlilik/issue/39530/432725. Coe, N. M., Dicken, P., & Hess, M. (2013). Global production networks: realizing the potential. Journal of economic geography, 14(1), 1-13. Cooke, P., Uranga, M. G., & Etxebarria, G. (1997). Regional innovation systems: Institutional and organisational dimensions. Research Policy, 26(4–5), 475–491.
• Côté, R. P., & Cohen-Rosenthal, E. (1998). Designing eco-industrial parks: a synthesis of some experiences. Journal of Cleaner Production, 6(3-4), 181-188.
• Çam, H., & Esengün, K. (2011). Organize Sanayi Bölgeleri ve Uygulanan Teşvik Politikalarının İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi: Osmaniye Organize Sanayi Bölgesinde Uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 55-63.
• Dosi, G. (1982). “Technological paradigms and technological trajectories: A suggested interpretation of the determinants and directions of technical change,” Research Policy, Elsevier, vol. 11(3), 147-162.
• Erdil, E., & Çetin, D. (2012). Intra-OIZ and Intra-Industry Knowledge Spillovers in Ankara: A Spatial Econometric Analysis. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 1(2), 8–32.
• Etzkowitz, H. & Leydesdorff, L. (2000). “The dynamics of innovation: from National Systems and “Mode 2” to a Triple Helix of university-industry-government relations,” Research Policy, Elsevier, vol. 29(2), 109-123.
• Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class: And How It’s Transforming Work, Leisure, Community and Everyday Life. New York: Basic Books.
• Florida, R. (2012). The Rise of the Creative Class, Revisited. New York: Basic Books.
• Florida, R., Mellander, C., & Stolarick, K. (2008). Inside the Black Box of Regional Development: Human Capital, the Creative Class and Tolerance. Journal of Economic Geography, 8(5), 615-649.
• Florida, R., Mellander, C., & Stolarick, K. (2011). The Global creativity index 2015. Martin Prosperity Institute.
• Gifford, R. (2007). Environmental Psychology: Principles and Practice. Colville: Optimal Books.
• Glaeser, E. L., Kallal, H. D., Scheinkman, J. A., & Shleifer, A. (1992). Growth in cities. Journal of Political Economy, 100(6), 1126–1152.
• Koç, S., & Bulmuş, C. (2014). Organize Sanayi Bölgelerinin Bölge Ekonomilerindeki Etkinliklerinin Karşılaştırılması: Kayseri ve Sivas Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 177-188.
• Kutbay, H., & Öz, E. (2017). Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Vergi Teşvikleri Boyutuyla Ekonometrik Analiz. Maliye Dergisi, 173, 331-361.
• Leydesdorff, L. The Triple Helix, Quadruple Helix, …, and an N-Tuple of Helices: Explanatory Models for Analyzing the Knowledge-Based Economy?. J Knowl Econ 3, 25–35 (2012). https://doi.org/10.1007/s13132-011-0049-4
• Leydesdorff, L., & Ivanova, I. (2016). “Open Innovation” and “Triple Helix” Models of Innovation: Can Synergy in Innovation Systems Be Measured? Journal of Open Innovation: Technology, Market and Complexity, 2(1), 1–12.
• Leydesdorff, L., & Meyer, M. (2006). Triple Helix indicators of knowledge-based innovation systems: Introduction to the special issue. Research Policy, 35(10), 1441–1449.
• Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge, MA: MIT Press.
• Mutlu, C., & Arıkoğa, F. Ş. (2023). Evolution of Triple and Quadruple Helix Model to Quintuple Helix Model: A Bibliometric Analysis. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 7(2), 246–272.
• OECD (2018). The Innovation Imperative: Contributing to Productivity, Growth and Well-Being. Paris: OECD Publishing.
• OECD (2022). Gross domestic expenditures on R&D as a percentage of GDP. Erişim adresi: https://www.oecd.org/en/data/datasets/main-science-and-technology-indicators.html.
• OECD (2023), OECD Science, Technology and Innovation Outlook 2023: Enabling Transitions in Times of Disruption, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0b55736e-en.
• OSBÜK - Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu. (t.y.). OSBÜK - Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu. Erişim Tarihi: 2024. https://osbuk.org/.
• OSBÜK. Sayilarla OSB: OSB Listesi. Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu. https://osbuk.org/view/sayilarlaosb/osbliste.php
• Özden, E. (2016). Kalkınma Aracı Olarak Organize Sanayi Bölgelerini Yeniden Kurgulamak. MEGARON, 11(1), 106-124. doi:10.5505/MEGARON.2016.29200
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2024). Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ve Uygulamaları. Ankara: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayınları.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. “Organize Sanayi Bölgeleri Hizmetleri.” Erişim Tarihi: 2024.
• https://www.sanayi.gov.tr/sanayi-bolgeleri/organize-sanayi-bolgeleri-hizmetleri.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) İstatistikleri.” Erişim Tarihi: 2024. https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/istatistiki-bilgiler.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. İstatistiki Bilgiler: OSB Sayıları. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/istatistiki-bilgiler/mi0203011501
• Sarıhan, Halime. Rekabette Başarının Yolu Teknoloji Yönetimi, İstanbul: Desnet Yayınları, Birinci Baskı, Mayıs. 1998. Schumpeter, J. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy. New York, Harper & Brothers.
• Scott, A. J., & Storper, M. (2003). Regions, globalization, development. Regional studies, 37(6-7), 579-593.
• Şahin, İ. (2006). Türkiye’de Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Sağlanan Teşvikler (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şen, S., & Biliş, A. E. (2023). Dijital kültür çağında teknoparkların yeri: Çanakkale teknopark firma çalışanlarının görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 578-598.
• Şengür, M., & Bayzin, S. (2019). Üniversite Sanayi İşbirliğinde Teknoparkların Rolü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 299-315.
• T.C. Resmî Gazete. (2000). 4562 Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/.
• T.C. Resmî Gazete. (2001). 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024). Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2023. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Arastirma-Gelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2023-53803.
• Uzun, H. (2015). Yönetici Profilinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerine Etkisi, Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 16. Çalışma Ekonomisi İlişkileri Kongresi Özel Sayısı, (Çevrimiçi), www. siyasetyonetimi.org, 13 Aralık 2018.
• Yavan, N., Cansız, M., ve Karanfil, N. (2023). Yaratıcı Sınıfın Girişimcilik Potansiyeli: Demografi, Beşerî Sermaye ve Mekân. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22(3), 619-663. https://doi.org/10.21547/jss.1321606.
• Ye, F. Y., Yu, S. S., & Leydesdorff, L. (2013). The Triple Helix of University-Industry-Government Relations at the Country Level and Its Dynamic Evolution under the Pressures of Globalization. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 64(11), 2317–2325.