Abstract
Amaç: Petroselinum crispum (Mill.) Fuss, neredeyse dünyanın her yerinde yetişen, iki yıllık, parlak yeşil renkli, tıbbi ve aromatik bir bitkidir. Günümüzde en çok kullanılan mutfak bitkilerinden biridir. Gıda olarak kullanımının yanı sıra çeşitli in vivo ve in vitro çalışmalarda geniş farmakolojik aktivitelere sahip olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmada maydanozun geleneksel kullanımı, fitokimyasal bileşimi, farmakolojik aktiviteleri, klinik çalışmaları, toksisitesi ve ilaç etkileşimleri üzerine yapılan güncel çalışmaların kapsamlı bir şekilde özetlenmesi amaçlanmıştır.
Sonuç ve Tartışma: Literatür verilerine göre maydanoz diüretik, karminatif, emenagog olarak, böbrek taşı oluşumunun önlenmesi ve tedavisi, idrar yolu enfeksiyonları ve mide rahatsızlıkları gibi rahatsızlıkların tedavisi için kullanılmaktadır. Fitokimyasal bileşimi flavonoitler, kumarinler, fenolik bileşikler, organik asitler, karotenoitler, vitaminler, mineraller, sabit yağ, uçucu yağ ve diğer bileşiklerden oluşmaktadır. P. crispum üzerinde yapılan çalışmalar, antioksidan, antibakteriyel, antifungal, antidiyabetik, antihipertansif, antiplatelet, analjezik, antiinflamatuar, antihepatotoksik, antinefrotoksik, antikanser, antiürolitiyatik, yara iyileştirici, antiobezite, östrojenik ve nöroprotektif etkiler dahil olmak üzere çok çeşitli farmakolojik aktivitelere sahip olduğunu göstermiştir. Bu derleme, P. crispum'a ilişkin son on yıla (2013-2023) ait bilimsel verileri kapsamlı bir şekilde özetlemektedir.