Reflections of the Talat Pasha Assassination in the American Press

Yıl 2023, , 169 - 184, 30.03.2023

Semra Işın

https://doi.org/10.21551/jhf.1250422

Öz

Mehmed Talat Pasha, just before the collapse of the Ottoman Empire, is one of the names that left his mark on that period. The pasha, who was held responsible for his activities while he was still active in political life, particularly the emigration of Armenians within the scope of the Law of Relocation and Settlement and the so-called deaths during this period, had to go to Germany in 1918 after the WWI. Talat Pasha, who sought a way to save the state from the situation it was in after he started to take a part in the Committee of Union and Progress, was imprisoned and lived separations like exile through this direction, but he never gave up on this purpose. Thus, as a result of the roles he assumed in Ottoman political life, he was killed in 1921 as a perpetrator of the Armenian assassinations, which would become a series in Germany, where he fled two years later. However, the murder of Talat Pasha, which was also reflected in the foreign press, was turned into an Armenian issue by the western states, mostly by claiming the victimization of the assassin; it was turned into a propaganda of the Armenian massacre, which was alleged to have taken place through the assassination of Talat Pasha. Considering the news about the murder and trial of Talat Pasha, which was widely taken place in the American press, that was held responsible for the murder of Pasha, the murder was conveyed to the public as “the manifestation of justice”; Pasha was introduced as if he was not the victim but the real criminal.

Anahtar Kelimeler

Talat Pasha, Armenian issue, Solomon Teilirian, American press

Talât Paşa Suikastının Amerikan Basınındaki Yansımaları

Öz

Mehmed Talât Paşa, Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının hemen öncesinde döneme damgasını vuran isimlerdendir. I. Dünya Savaşı sonrasında henüz siyasi hayatta aktif bulunduğu süreçteki faaliyetlerinden bilhassa Ermenilerin Sevk ve İskân Kanunu kapsamındaki göçünden ve bu sıra yaşanan sözde ölümlerden sorumlu tutulan paşa, 1918’da Almanya’ya gitmek zorunda kalmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti kadrosu dahilinde yer almaya başladıktan sonra, devleti içinde bulunduğu durumdan kurtarmanın yolunu arayan Talât Paşa, bu bağlamda gerek hapis yatmış gerekse sürgün niteliğindeki ayrılılar yaşamış, ancak bu amacından hiç vazgeçmemiştir. Nitekim Osmanlı politik hayatında üstlendiği roller sonucunda yaklaşık iki yıl sonra kaçtığı Almanya’da bir seri halini alacak olan Ermeni suikastlarının bir faili olarak 1921 yılında öldürülmüştür. Ancak yabancı basına da yansıyan Talât Paşa’nın öldürülmesi batılı devletler tarafından daha ziyade suikastçının mağduriyeti vasıtasıyla Ermeni meselesi haline dönüştürülmüş, Talât Paşa suikastı üzerinden yaşandığı iddia edilen Ermeni katliamının propagandası yapılmıştır. Paşa’nın katlinden sorumlu tutulan Amerikan basınında da geniş ölçüde yer bulan Talât Paşa’nın katli ve davası haberlerine de bakıldığında işlenen cinayet “adaletin tecellisi” olarak kamuoyuna aktarılmış; paşa maktul değil de asıl suçluymuş gibi tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Talat Paşa,, Ermeni Basını,, Solomon Teilirian, Amerikan Basını

Kaynakça

• Acar, Hasan, Gök, Gökmen, “Türk Siyasal Hayatında 31 Mart Olayı ile İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Rolü”, Journal of Awareness, Cilt 5, Sayı /3, 2020, pp. 361-374, (370)
• Akşin, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Yayınevi, İstanbul 2009
• Arar, İsmail, Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe’nin Anıları: Giriş, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1986 Babacan, Hasan, Mehmed Talât Paşa (1874- 1921), TTK Yayınları, Ankara 2005
• Babacan, Hasan, “Talat Paşa (1874-1921)” Atatürk Ansiklopedisi, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr[Erişim Tarihi: 23.03.2023].
• Cornelia C. Coulter, “Marcus Junius Brutus and the “Brutus” of Accius”, The Classical Journal, 35(8), 1940, pp. 460-470
• Çavdar, Tevfik, Talat Paşa; Bir Örgüt Ustasının Yaşam Öyküsü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1995
• Çelik, Hacer, “Ermeni Tehciri ve Tehcirden Dönen Ermenilerin İskân Sorunu”, ÇTTAD, VII/16-17, (2008/Bahar-Güz) ss.145-146
• Denker, Arif Cemil, İttihatçı Şeflerin Gurbet Maceraları, (Haz: Yücel Demirel), Arma Yayınları, İstanbul 1992.
• Efe, İsmail, “Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşına Sürüklenişinde Goeben ve Breslau Hadisesinin Rolü”, Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, ss.135-146.
• Garibian, Sévane, (2018) “Commanded by my Mother’s Corpse: Talaat Pasha, or the Revenge Assassination of a Condemned Man”, Journal of Genocide Research, vol. 20, no. 2, pp. 220-235.
• Hanioğlu, Şükrü, Talat Paşa, İslam Ansiklopedisi 2010, c. 39. ss.502-503.
• Honecker, Erich, Moabit Hapishanesi Notları, Avrupa ve Türkiye’de Yazın Dergisi Yayınları, İstanbul 1995. Kırışman, Mustafa. “Enver, Talat ve Cemal Paşaların Öldürülmelerinin Fransız Basınına Yansımaları”, Tarih ve Günce, Sayı 9, (Temmuz 2021) ss. 475-510.
• Kodaman, Bayram, Avrupa Emperyalizminin Osmanlı İmparatorluğu’na Giriş Vasıtaları, 1980, ss. 23- 33, [https://kaynakca.hacettepe.edu.tr]
• Mufassal Osmanlı Tarihi, (Haz. Heyet) C.VI. İstanbul: Güven Basımevi, İstanbul 1972.
• Mülazımoğlu Mahsud Emre, Devlet Adamı Olarak Mehmed Talat Paşa, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Ohson Robert W., The Remains of Talat: A Dialectic Between Republic and Empire, Die Welt des Islams, XXVI Leiden 1986, ss. 46-57
• Osmanlı Belgelerinde Ermeniler (1915- 1920), (Haz: Ahmet Altıntaş, Mehmet Canatar, Oğuz Çakıl, Recep Karacakaya, Ali Kaya, Bülent Kulüp), Başbakanlık Devlet Arşivleri Yayınları, Ankara 1994
• Öke, Mim Kemal, Ermeni Sorunu 1914- 1923, TTK Yayınları, Ankara 1991.
• Özdemir, Hikmet, Ermeniler, Sürgün ve Göç, TTK Yayınları, Ankara 2010.
• Şakir, Ziya, Yakın Tarihin Üç Büyük Adamı: Talât, Cemal, Enver Paşalar, Akıl Fikir Yayınları, İstanbul 2011.
• Şıracıyan, Arşavir, Bir Ermeni Teröristin İtirafları, (Çev. Kadri Mustafa Orağlı), Kastaş Yayınları, İstanbul 1997.
• Şimşir, Bilâl, Ermeni Meselesi 1774-2005, Bilgi Yayınevi, Ankara 2013.
• Tekeli, İlhan, İlkin, Selim, “Kurtuluş Savaşında Talat Paşa ile Mustafa Kemal’in Mektuplaşmaları” Belleten 44, no. (1980): 301-346.
• Yalçın, Hüseyin Cahit, Talat Paşa’nın Hatıraları, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul 1998.
• Zaptçıoğlu, Dilek, “Talât Paşa Davası”, Cumhuriyet Gazetesi, 20- 25 Nisan, 1993.
• “William Tell: The Hero of Switzerland: A Poem, London, Groombridge and Sons, Paternoster Row, 1845 [http://digital.library.mcgill.ca/chapbooks/fullrecord.php?ID=8228]