Tekelioğlu Sinan Bey’in Günlüklerinde Milli Mücadeleye Karşı (Çıkan) Yerel Unsurlar

Year 2015, Volume: 1 Issue: 1, 39 - 50, 30.12.2015

Neslihan Bolat Bozaslan

Abstract

 

ÖZET

Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonra İtilaf Devletleri vakit kaybetmeden Anadolu’nun farklı bölgelerini işgal etmeye başlamışlardı. Bu kapsamda Fransızlar, mütarekenin 7. ve 10. maddelerine dayanarak 17 Aralık 1918’de Mersin limanına çıkmış, 18 Aralık 1918 tarihinde de Adana’ya gelmişlerdi. Böylece Fransızlar 1916 tarihli Sykes-Picot anlaşmasını da uygulamaya koyma imkânı bulmuşlardı. Fransızlarla birlikte Ermeni göçmenler de Adana’ya gelip çadır kamplara yerleşmişlerdi. Fransız kumandanının ilk emri resmi binalardan ve okullardan Türk bayrağını indirtmek olmuştu. Bu hareket, bundan sonraki süreçte Türk milletini nelerin beklediğini açıkça ortaya koyması bakımından önemliydi.

 İşgaller karşısında halk tepkisiz kalmayarak büyük bir direniş hareketi başlatmıştır. Halkın bu girişimleri Sivas Kongresinde memnuniyetle karşılanmış ve Çukurova bölgesinde Kuvâ-yi Milliye birlikleri teşkil edilmesi kararı alınmıştır. Bu birlikleri organize etmek maksadıyla Tekelioğlu Sinan Bey 12 Ocak 1919 tarihinde Mersin dâhil Seyhan nehrine kadar olan mıntıkayı kapsayan Garbi Kilikya Bölgesi’nin kumandanı sıfatıyla bölgeye gönderilmiştir. Sinan Bey bu amaçla çalışırken bölgede işgal kuvvetlerinin yanı sıra yerel unsurların da engellemeleri ile karşılaşmıştır. Gerek gayrimüslim ahali (Ermeni, Rum ve Asurî) gerekse padişah yanlısı idareciler (vali, vali yardımcı, müftü vs.) Kuvâ-yi Milliye’nin faaliyetlerini engelleme yolunda çeşitli girişimlerde bulunmuşlardır. Ancak en önemlisi Müslüman halkın ortaya çıkardığı güçlükler çarıksız, elbisesiz ve aç kalmak suretiyle düşmana direnen fedakâr Türk milletinin morali üzerinde çok olumsuz etkiler bırakmıştır.

Bu makalede Kuvâ-yi Milliye karşıtı yerel unsurların, Kuvâ-yi Milliye’ye nasıl engel oldukları, onları bu davranışa iten maddi ve manevi gerekçelerin neler olduğu ve Sinan Bey’in aldığı tedbirler Sinan Bey’in Günlükleri çerçevesinde ele alınacaktır.

ANAHTAR KELİMELER

Kuvâ-yi Milliye, Garbi Kilikya, Tekelioğlu Sinan Bey, yerel unsurlar

Keywords

Kuvâ-yi Milliye, Garbi Kilikya, Tekelioğlu Sinan Bey, yerel unsurlar

References

• Kuva-yı milliye Komutanı Tekelioğlu Sinan Bey’in Günlüğü, Genelkurmay Personel Başkanlığı Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları, Yayına Hazırlayanlar Mahmut Yüksel Canbaz, İbrahim Kılıç, Ankara 2012.
• Kemal Çelik, Milli Mücadelede Adana ve Havalisi(1918-1922), TTK Yayınları, Ankara 1999.
• İhsan Şerif Kaymaz, “Aldatılan Bir Halkın Trajedisi: Asurîler (Süryaniler)”, Akademik Ortadoğu Cilt I, Sayı 2, S.109-141, Ankara 2007.