The Effects of The Delibaş Revolt And The Measures Taken in The Akşehir Military Regional Ppresidency Aarea in The Last Months of 1920

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 53 - 67, 28.03.2022

Nuri Köstüklü

https://doi.org/10.21551/jhf.1068958

Öz

In the last quarter of 1920, some events threatening public order began to develop in the Akşehir District Recruitment Presidency. Both the problems created by the transition period to the regular army and the increase in the need for personnel in the front caused the propaganda against the National Struggle to gain momentum. It was also on these days, the Delibaş rebellion, which was first based in Konya and then spread to the region, began to negatively affect the order in the area of responsibility of the Akşehir Recruitment Regional Presidency. Beginning from the end of September 1920, banditry incidents occupying the security forces for days began to emerge by the direct or indirect effect of the Delibaş revolt. Bandit incidents which threatened the security of the region and aimed to negatively affect the course of the War of Independence had increased around the villages of Koraşi, Kuzviran, Harunlar, Kıllar, Horsunlu, Eğrikapı, Pınar and Yavaşlar, especially the village of Turgut. Likewise, in the last months of 1920, as a result of the Delibaş revolt and its effects banditry activities against the authority of the Ankara government increased in Akşehir, Ilgın, Kadınhanı, Karaağaç, Yalvaç townships and villages.
In this research, the bandit incidents that emerged as a result of the Delibaş Revolt in the last months of 1920 in the area of responsibility of the Akşehir Recruitment Regional Presidency and the measures taken against them are examined in the light of the documents.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, Delibaş revolt, Aksehir and its surroundings, bandit incidents, Akşehir Recruitment Regional Presidency, deserters.

1920 yılı Son Aylarında Akşehir Askeralma Bölge Başkanlığı Mıntıkasında Delibaş İsyanının Tesirleri ve Alınan Tedbirler

Öz

1920 yılı son çeyreğinde Akşehir Askeralma Bölge Başkanlığı mıntıkasında asayişi tehdit eden bazı olaylar gelişmeye başladı. Gerek düzenli orduya geçiş döneminin yarattığı bazı problemler, gerekse de cephenin personel yönünden ikmal ihtiyacının artması, Millî Mücadele karşıtı propagandaların hız kazanmasına zemin hazırladı. Yine bu günlerde, önce Konya merkezli ve daha sonra bölgeye yayılan Delibaş isyanı da Akşehir Askeralma Bölge Başkanlığı sorumluluk alanındaki asayişi olumsuz etkiledi. 1920 yılı Eylül ayı sonlarından itibaren Delibaş isyanının doğrudan veya dolaylı etkisi ile, güvenlik kuvvetlerini günlerce meşgul eden eşkıya olayları ortaya çıkmaya başladı. Başta, Turgut köyü olmak üzere, Koraşi, Kuzviran, Harunlar, Kıllar, Horsunlu, Eğrikapı, Hatırlar, Pınar ve Yavaşlar köyleri civarında bölge güvenliğini tehdit eden ve İstiklal Savaşı’nın seyrini olumsuz etkilemeyi amaçlayan eşkıya olayları arttı. Yine aynı şekilde, 1920 yılı son aylarında Akşehir, Bolvadin, Emirdağ, Ilgın, Kadınhanı, Karaağaç, Yalvaç kazalarında ve köylerinde de Delibaş isyanı ve etkilerinden olarak Ankara hükümetinin otoritesine karşı eşkıya faaliyetleri artış gösterdi.
Bu araştırmada, Akşehir Askeralma Bölge Başkanlığı sorumluluk alanında 1920 yılı son aylarında başta Delibaş İsyanı olmak üzere bunun tesirlerinden olarak ortaya çıkan eşkıya olayları ve bunlara karşı ne gibi tedbirler alındığı hususu, ilgili bölge başkanlığının yazışmaları ışığında mercek altına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstiklal Savaşı, Delibaş isyanı, Akşehir ve çevresi, eşkıya faaliyetleri, Akşehir Askeralma Bölge Başkanlığı, asker kaçakları.

Kaynakça

• Araştırmanın temel kaynağı; 8. Fırka ve Akşehir Ahz-ı asker Kalem Riyaseti Giden Evrak Defteri, (Bir kopyası Nuri Köstüklü kütüphanesindedir)
• Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, C.III, İstanbul, 2010.
• Atatürk, Kemal, Nutuk, (yayına hazırlayan: Zeynep Korkmaz), Atatürk Araştırma Merkezi yay., Ankara 2000.
• Çavdar, Tevfik, Milli Mücadele Başlarken Sayılarla Vaziyet ve Manzara-i Umumiye, İstanbul 1971.
• Es, Selçuk, “Konya’ya Sürülen Kara Leke Delibaş Mehmet Olayı”, Yeni Konya Gazetesi, 11 Haziran 1980.
• Köstüklü, Nuri, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Yıllarında 8. Fırka ve Akşehir Ahz-ı Asker Kalem Riyaseti Yazışmaları -1915- 1921, Atatürk Araştırma Merkezi yay., Ankara 2020.
• Köstüklü, Nuri, Milli Mücadele’de Manisa Uşak Afyonkarahisar Konya Hattı (8. Fırka ve Akşehir Kalem Riyasetleri 1920 yılı Şifre-i Mevrude Defter), Atatürk Araştırma Merkezi yay., Ankara 2009.
• Köstüklü, Nuri, Milli Mücadele’de Denizli Isparta ve Burdur Sancakları, Atatürk Araştırma Merkezi yay., Ankara 1999. Nadi, Yunus, Kurtuluş Savaşı Anıları, İstanbul 1978.
• Önder, Mehmet, Milli Mücadelede Konya Delibaş Hadisesi, Konya 1953.
• Özalp, Kazım, “Kâzım Özalp Anlatıyor”, Yakın Tarihimiz, C.II, Sayı:21, İstanbul, Temmuz 1962.
• Türk İstiklal Harbi VI. Cild- İstiklal Harbinde Ayaklanmalar, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı yay., Ankara 1974.