Perception of August 30 Victory Day during in the Democrat Party Period (1950 - 1960)

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 22, 30.03.2023

Özlem Yıldırım Kırış

https://doi.org/10.21551/jhf.1265358

Öz

Mustafa Kemal Pasha's term of duty as Commander-in-Chief was extended indefinitely by the Turkish Grand National Assembly on July 20, 1922. The preparations for the attack were carried out in high secrecy, and on August 26, 1922, the order for the decisive attack was given. Violent conflicts took place between Turkish troops and Greek troops between August 28 and August 30. By August 30, Greek forces were defeated in the Aslıhanlar region in the northern part of Dumlupınar. This battle, led by Mustafa Kemal Pasha, was called the Field Battle of the Commander-in-Chief. As a result of this battle, the Greek Army suffered heavy losses and many Greek soldiers were captured. The Victory of August 30th, one of the most important turning points in Türkiye's history, was also celebrated with various events during the Democrat Party period, as in every other period. The present study evaluates the perception of the August 30th Victory Day within the Democratic Party period within the framework of the August 30th Victory Day anniversary ceremonies.
During the Democrat Party period, on the anniversaries of August 30 Victory Day, all cities in the country, especially Istanbul, Ankara, and Izmir, were decorated with flags and lit up at night with electricity. During the ceremonies, there were addresses expressing the meaning and importance of the day, information about the Great Offensive was given in the newspapers or in the congratulatory messages sent, and the importance of the victory was emphasized. Students, military units, and the public participated in the ceremonies, and everyone celebrated this historic day with respect, appreciation, and great gratitude. Respect for the heroes of the National Struggle, especially Mustafa Kemal Atatürk, and the achievements of the Turkish nation were frequently emphasized in the ceremonies. In the speeches and the news in the press, it was emphasized that the victory of August 30th gave the Turkish nation the freedom and sovereignty it deserved.

Anahtar Kelimeler

August 30, Democratic Party, the Battle of the Commander-in-Chief and the Great Offensive, Mustafa Kemal Atatürk, National Struggle

Demokrat Parti Döneminde 30 Ağustos Zafer Bayramı Algısı (1950 - 1960)

Öz

Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık görev süresi 20 Temmuz 1922’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından süresiz şekilde uzatılmıştır. Taarruz hazırlıkları büyük bir gizlilik içerisinde sürdürülmüş ve 26 Ağustos 1922’de kesin taarruz emri verilmiştir. Türk Birlikleri ile Yunan birlikleri arasında 28 Ağustos - 30 Ağustos arası şiddetli çatışmalar meydana gelmiştir. 30 Ağustos’a kadar devam eden mücadelede Yunan kuvvetleri Dumlupınar’ın kuzeyinde Aslıhanlar bölgesinde yok edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği bu muharebeye Başkomutanlık Meydan Muharebesi denilmiştir. Yunan Ordusu bu savaş sonucunda büyük oranda kayıp vermiş ve çok sayıda Yunan askeri esir düşmüştür. Türkiye tarihinin önemli dönüm noktalarından birisi olan 30 Ağustos zaferi her dönem olduğu üzere Demokrat Parti döneminde de çeşitli etkinliklerle kutlanmıştır. Bu çalışmada, 30 Ağustos zafer bayramı yıldönümü kutlamaları çerçevesinde Demokrat Parti dönemi 30 Ağustos zafer bayramı algısı değerlendirilmiştir.
Demokrat Parti dönemi 30 Ağustos zafer bayramı yıldönümlerinde başta İstanbul, Ankara, İzmir olmak üzere yurdun her yerinde şehirler bayraklarla süslenmiş, gecede şehirler elektrikle aydınlatılmıştır. Törenlerde günün anlam ve önemini belirten konuşmalar yapılmış, gazetelerde yer bulan haberlerde ya da gönderilen tebrik mesajlarında Büyük Taarruzla ilgili bilgiler verilmiş ve zaferin önemi vurgulanmıştır. Öğrenciler, askeri birlikler ve halk tarafından törenlere büyük bir katılım sağlanmış kamuoyunda bu tarihi gün saygı, takdir ve büyük bir minnetle kutlanmıştır. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Milli Mücadelenin kahramanlarına duyulan saygı ve Türk milletinin elde ettiği kazanımlar merasimlerde sıklıkla vurgulanan hususlar olmuştur. Yapılan konuşmalar ve basında yer alan haberlerde 30 Ağustos zaferinin Türk milletine layık olduğu hürriyet ve egemenliği kazandırmış olduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

30 Ağustos, Demokrat Parti, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı, Mustafa Kemal Atatürk, Milli Mücadele

Kaynakça

• AKANDERE, Osman, v.d., Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Eğitim Yay., Konya 2018.
• AKBAŞ, Rahmi, Mareşal Fevzi Çakmak, Ötüken Yay., İstanbul 2008.
• ALPASLAN, Hüseyin, Milli Mücadele Döneminin Mihenk Taşları, 1. Basım, Gece Kitaplığı, Ankara 2021.
• ARIKAN, Nejat, “30 Ağustos Zaferi”, Vatan, 30 Ağustos 1957.
• ATATÜRK, Kemal, Nutuk 1919-1927, Bugünkü Dille Yay. Haz: Zeynep Korkmaz, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2005.
• ATAY, F. Rıfkı, Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul.
• AYDEMİR, Şevket S. Tek Adam Mustafa Kemal (1919-1922), 28. Basım, Cilt: II Remzi Kitabevi, , İstanbul 2011.
• BELEN, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı, Edt. Nihal Metin.2. Baskı, Yay. Haz. Enis Şahin, Yeditepe Yay., İstanbul 2020.
• COŞAR, Ömer S., “30 Ağustos Yalnız Bir Askeri Zafer Değildir”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1955.
• ENGİN, Emel, Vahdettin ENGİN, Sorularla Milli Mücadele Tarihi, 1. Baskı, Yeditepe Yay., İstanbul 2019.
• EREM, Ali R. “Eşsiz Zaferin Yıldönümünde”, Ulus, 30 Ağustos 1953.
• ERGİN, Feridun, “30 Ağustos Zaferinin Yıldönümü”, Akşam, 30 Ağustos 1958.
• EVSİLE, Mehmet, Milli Mücadele Tarihi, 1. Baskı, Etüt Yay., Samsun, 2012.
• FENİK, Mümtaz F., “30 Ağustos’un Verdiği Ders, Zafer, 30 Ağustos 1950.
• İNAL, Halil İbrahim, Milli Mücadele Tarihi, 1. Baskı, Nokta Kitap Yay., İstanbul 2008.
• İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, Yay. Haz. Sabahattin Selek, Bilgi Yay., 2. Basım, Ankara 2006.
• KARACAN, Ali N., “30 Ağustos’un Manası”, Milliyet, 30 Ağustos 1950.
• KARANAKÇI, Safaeddin, “ Zafer Bayramı”, Vatan, 30 Ağustos 1956.
• KİLİ, Suna, 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler, 1. Baskı , Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul, 1976.
• KÖYLÜ, Murat, Kurtuluşun Gölgedeki Kahramanları, 1. Baskı, Fark Yayınları, Ankara 2007.
• ÖZALP, Kâzım, Milli Mücadele (1919-1922), 4. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1998.
• ÖZSOY, Osman, Kurtuluş Savaşı (1918 -1923), Timaş Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2007.
• REEL, Ahmed H. , “33 Yıl Önce Bugünlerde”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1955.
• SADAK, Necmeddin, “Bizi Affet”, Akşam, 30 Ağustos 1951.
• TUNÇAY, Mete v.d., Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908- 1980, Cem Yay., İstanbul 1990.
• TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 2. Kitap, 5. Basım, Bilgi Yay., Ankara 2017.
• TÜLBENTÇİ Feridun F., “Büyük Zafer”, Vatan, 30 Ağustos 1956
• VANDEMİR, Baki “30 Ağustos Zaferi ve Atatürk’ün Vecizeleri”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1952.
• YALÇIN Durmuş v.d., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Atatürk Araştırma Merkezi Ankara 2004.
• YALMAN, Ahmet E. , “Otuz Yedi Yıl Sonra”, Vatan, 31 Ağustos 1959.
• YÜCEL, Hasan A., “Hürriyet İçin Hürriyetsizlik”, Cumhuriyet, 30 Ağustos 1952.