SOSYAL HİZMET ÖĞRENCİLERİNİN RUH SAĞLIĞI PROBLEMİ OLAN BİREYLERE YÖNELİK İNANÇ VE TUTUMLARINA EĞİTİMİN ETKİSİ

Year 2022, Volume: 4 Issue: 3, 153 - 163, 21.10.2022

Ümmügülsüm Aysan Zülal Kökel

https://doi.org/10.57224/jhpr.1123205

Abstract

Amaç: Ruhsal bozukluğu olan bireyler sosyal çalışmacıların, önemli müracaatçı gruplarındandır. Öğrencilerin ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik inançlarını, tutumlarını ölçmek, veriler doğrultusunda ders programlarını ve içeriklerini düzenlemek önemli bir sorumluluk olarak görülmektedir. Ancak sosyal çalışmacıların veya sosyal çalışmacı adaylarının, ruhsal bozukluğa ilişkin inançları ve tutumlarıyla ilgili çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmanın amacı Sosyal Hizmet öğrencilerinin, ruhsal hastalığı olan bireylere yönelik tutum ve inançları üzerinde eğitimin etkisini tespit etmektir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya, bir devlet üniversitesi Sosyal Hizmet Bölümünde eğitim gören 61 üçüncü sınıf öğrencisi dahil edilmiştir. Öğrencilere, Psikolojide Seçme Konular dersini almadan önce ve sonra anketler uygulanmıştır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak, üç bölümden oluşan soru formu kullanılmıştır. İlk bölümde, “Kişisel Bilgi Formu”; ikinci bölümde, “Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği (RHYİÖ)”; üçüncü bölümde ise, “Ruhsal Sorunlu Bireylere Yönelik Toplum Tutumları Ölçeği (RSTTÖ)” kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22 programı kullanılarak, Wilcoxon işaretli sıralar testi ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Toplam tutum puanında (T= 288.5 z= -2.412 p=0.016), iyi niyet (T= 244 z= -2.241 p=0.025) ve toplum ruh sağlığı ideolojisi (T= 245,5 z= -2.019 p=0.043) alt boyutlarında olumlu yönde gelişmeler olurken, korku/dışlanma alt boyutunda anlamlı bir değişiklik olmamıştır (T= 292.00 z= -.663 p=0.507). Toplam inanç puanında (T= 181.5 z=-3.378 p<0.001), çaresizlik ve kişilerarası ilişkiler (T= 181.5 z= -2.950 p=0.003) ile tehlikelilik (T= 160,00 z= -3.378 p< 0.001) alt boyutlarında olumlu yönde değişiklikler olurken, utanma alt boyutunda herhangi bir değişiklik gözlenmemiştir (T= 47.00 z= -.749 p=0.454).
Sonuç: Psikolojide Seçme Konular dersi sosyal hizmet öğrencilerinin ruhsal hastalığı olan bireylere yönelik tutum ve inançlarını olumlu yönde etkilemiştir.

Keywords

: Sosyal hizmet, sosyal hizmet öğrencileri, ruhsal hastalığa yönelik inanç, ruhsal hastalığa yönelik tutum, : Sosyal hizmet, sosyal hizmet öğrencileri, ruhsal hastalığa yönelik inanç, ruhsal hastalığa yönelik tutum

References

• 1. World Health Organization (WHO). Basic Documents. 48th Edition. Geneva: World Health Organization; 2014. https://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd48/basic-documents-48th-edition-en.pdf.
• 2. Attepe Özden S. Psikiyatri kliniğinde sosyal hizmet uygulamaları. İçinde: ATTEPE ÖZDEN S, ÖZCAN E, editörler. Tıbbi Sosyal Hizmet. Ankara: Nobel Yay; 2017. s. 125-135.
• 3. Akçay S. Ruhsal hastalıklar ve sosyal hizmet. İçinde: AYSAN Ü, editör. Tıbbi Sosyal Hizmet El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay; 2021. s. 209-228.
• 4. Oral M, Tuncay T. Ruh sağlığı alanında sosyal hizmet uzmanlarının rol ve sorumlulukları. Toplum ve Sosyal Hizmet 2012; 23 (2): 93-114.
• 5. Bland R, Renouf N. Social work and the mental health team. Australasian Psychiatry 2001; 9 (3): 238-241. https://doi.org/10.1046%2Fj.1440-1665.2001.00335.x.
• 6. Amerikan Psikiyatri Birliği. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (çev. ed. Köroğlu E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 2013.
• 7. Corrigan PW, Watson AC. Understanding the impact of stigma on people with mental illness. World Psychiatry 2002; 1 (1): 16-20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1489832/.
• 8. Küçükkaraca N, Akçay S. Sosyal Hizmet bölümü öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançlarının belirlenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2017; 8 (1): 27-45. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/514941.
• 9. Bilge A, Çam MO. Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9(1): 71-78. https://app.trdizin.gov.tr/makale/T1RreU9UQXc/ruhsal-hastaliga-yonelik-damgalama-ile-mucadele.
• 10. Dickerson FB, Sommerville J, Origoni AE, Ringel NB & Parente F. Experiences of stigma among outpatients with schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2002; 28(1): 143-155. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.schbul.a006917.
• 11. Wahl OF. Mental health consumers’ experience of stigma. Schizophrenia Bulletin 1999; 25 (3): 467-478. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.schbul.a033394.
• 12. Çam MO, Bilge A. Ruh hastalığına yönelik inanç ve tutumlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8 (3): 215-223. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TnpFME5UYzM/ruh-hastaligina-yonelik-inanc-ve-tutumlar.
• 13. Üçok A, Polat A, Sartorius N, Erkoc S, Ataklı C. Attitudes of psychiatrists towards patients with schizophrenia. Psychiatry and Clinical Neurosciences 2004; 58 (1): 89–91. https://doi.org/10.1111/j.1440-1819.2004.01198.x.
• 14. Lauber C, Nordt C, Braunschweig C, Rössler W. Do mental health professionals stigmatize their patients? Acta Psychiatra Scandinavica 2006; 113: 51-59. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2005.00718.x.
• 15. International Federation of Social Workers (IFWS) and International Association of Schools of Social Work (IASSW). Global definition of social work. 2014. https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/. 16. Zellmann KT, Madden EE, & Aguiniga DM. Bachelor of social work students and mental health stigma: understanding student attitudes. Journal of Social Work Education 2014; 50(4): 660-667. https://doi.org/10.1080/10437797.2014.947900.
• 17. Eack SM, Newhill CE, Watson AC. Effects of severe mental illness education on MSW student attitudes about schizophrenia. Journal of Social Work Education 2012; 48(3): 425–438. https://doi.org/10.5175/jswe.2012.201000042.
• 18. Şahin G, Amancalı M, Sayın SA, Yakar A, Buzlu S. Bir hemşirelik bölümündeki öğrencilerin ruhsal bozukluğu olan bireylere karşı tutumları ve ilişkili faktörler. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi 2019; 10(2): 218-224. https://doi.org/10.31067/0.2019.144
• 19. Öz F, İncı̇ F. Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği dersinin hemşirelik öğrencilerinin ruhsal sorunu olan bireye yönelik tutumlarına etkisi. Kriz Dergisi 2009; 17(2): 39-47. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000298.
• 20. Günay S, Bekitkol T, Ekitli BG, Yıldırım S. Determination of the mental disorder beliefs of students in a Nursing Faculty. Journal of Psychiatric Nursing 2016; 7(3): 129-134. https://doi.org/10.5505/phd.2016.43534
• 21. Öztürk A, Kaçan Softa H, Ulaş Karaahmetoğlu G. Kastamonu Üniversitesi’nde öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin ruhsal hastalıklara karşı inançları ve Psikiyatri Hemşireliği dersinin etkisi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi 2015; 4: 146-166.
• 22. Yüksel EG, Taşkın EO. Türkiye’de hekimler ve Tıp Fakültesi öğrencilerinin ruhsal hastalıklara yönelik tutum ve bilgileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6: 113-121. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TmpFMk5UWTI/turkiye-de-hekimler-ve-tip-fakultesi-ogrencilerinin-ruhsal-hastaliklara-yonelik-tutum-ve-bilgileri.
• 23. Özmen E, Ögel K, Sağduyu A, Tamar D, Boratav C, Aker T. Psikiyatri dışı uzman hekimlerin ruhsal bozukluklar konusunda bilgi ve tutumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4: 5-12. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TWpBeE9UTXo/psikiyatri-disi-uzman-hekimlerin-ruhsal-bozukluklar-konusunda-bilgi-ve-tutumlari.
• 24. Kara N. Sosyal Hizmet bölümü öğrencilerinin ruhsal hastalıklara yönelik inançları ve ruhsal hastalıklara yönelik verilen teorik eğitimin etkileri. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2015; 2: 69-77.
• 25. Hirai M, Clum GA. Development, reliability, and validity of the beliefs toward mental illness scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment 2000; 22: 221–236.
• 26. Bilge A, Çam MO. Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği’nin geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008; 9 (2): 91-96.
• 27. Taylor SM, Dear MJ, Hall GB. Attitudes toward the mentally ill and reactions to mental health facilities. Social Science & Medicine 1979; 13 (4): 281-290.
• 28. Bağ B, Ekinci M. Ruhsal Sorunlu Bireylere Yönelik Toplum Tutumları Ölçeğinin (RSTTÖ) Türk toplumunda geçerlilik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2006; 5 (15): 63-83.
• 29. Bağ, B. Sağlık personelinin ruhsal sorunları olan bireylere yönelik tutumlarının araştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 2003.
• 30. Danacı AE, Balıkçı K, Aydın O, Cengisiz C, Uykur AB. The effect of medical education on attitudes towards schizophrenia: a five-year follow-up study. Turkish Journal of Psychiatry 2016; 27 (3): 176-184. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27711938/.
• 31. Paksoy Erbaydar N, Çilingiroğlu N. Tıp eğitimi geleceğin hekimlerinin ruh sağlığı sorunu olan bireylere yönelik tutumlarının etkilemekte midir? Türk Psikiyatri Dergisi 2010; 21(2): 114-25. https://www.turkpsikiyatri.com/PDF/C21S2/114-125.pdf.
• 32. Kayahan M. Hemşirelik öğrencilerinin şizofreniye karşı tutumları ve psikiyatri eğitimin etkisi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 6 (1): 27-34.
• 33. Bilge A, Akmeşe ZB, Çakır Koçak Y, Sarıcan ES. A group of mıdwıfery students’ beliefs toward mental illness in Turkey. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2 (1): 9-14. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/520748.
• 34. Akgün R. Psikiyatrik Sosyal Hizmet dersinin ve sosyodemografik özelliklerin Sosyal Hizmet bölümü öğrencilerinin ruh sağlığına yönelik inançlarına etkisinin belirlenmesi. 4. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi (ICPESS) Bildiriler Kitabı, c. 3: Sosyal Araştırmalar 2018; 126-132. Venice/ITALY.