Ameliyathanede Tıbbi Atık Ayrıştırma Neden Önemli?

Year 2025, Volume: 4 Issue: 2, 160 - 175

Mehmet Dalkılıç , Özlem Bilik , Fatma Vural

https://doi.org/10.63695/jhscr.1653098

Abstract

Hastanelerde tıbbi atıkların en yoğun olarak biriktiği birimlerin başında ameliyathaneler gelmektedir. Son yıllarda tıbbi atık miktarlarında belirgin bir artış gözlemlenmektedir. Tıbbi atıkların bertaraf süreçleri, diğer atık türlerine kıyasla daha yüksek maliyet gerektirdiğinden, bu atıkların yönetiminde ekonomik yükün en aza indirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, atık yönetiminin hem ekonomik açıdan sürdürülebilir olması hem de atıkların kaynağında azaltılmasına yönelik stratejilerin uygulanması gerekmektedir. Tıbbi atık yönetiminin temel amacı, çevrenin ve insan sağlığının korunmasını sağlamak, atıkları etkin bir şekilde ayrıştırarak toplamak, uygun koşullarda geçici depolama alanlarında muhafaza etmek ve nihai olarak geri kazanım ya da bertaraf süreçlerini etkin bir biçimde yönetmektir. Bu süreçlerin etkin bir şekilde yürütülmesi, tıbbi atıkların kontrol altına alınmasını ve çevre sağlığının korunmasını sağlamaktadır. Ancak, bu yönetim süreçlerinin uygulamaya geçirilmesi çeşitli operasyonel zorlukları beraberinde getirmektedir. Hastanelerde verimlilik değerlendirmesinin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için tıbbi atık miktarlarının; hastaneye başvuran hasta sayısı, yatan hasta sayısı, yatak başına düşen tıbbi atık miktarı ve diyaliz seans sayısı gibi değişkenler doğrultusunda takip edilmesi gerekmektedir. Etkili bir atık yönetimi için en önemli faktörlerden biri, mevcut kaynakların en verimli şekilde kullanılması ve ardından ortaya çıkan atık miktarının en aza indirilmesidir.
Bu çalışmada, ameliyathanelerde tıbbi atık yönetimine ilişkin güncel yaklaşımlar ele alınarak konuya dair farkındalık oluşturulması amaçlanmaktadır.

Keywords

Ameliyathane, atık yönetimi, atık, tıbbi atık

Ethical Statement

Çalışmamız için etik kurul gerekmemektedir.

Supporting Institution

Herhangi bir kurum tarafından desteklenmemektedir.

Thanks

Herhangi bir teşekkür yazımız yoktur.

Why Is Medıcal Waste Segregatıon Important In The Operatıng Room?

Abstract

The unit in the hospital where the most medical waste is collected is the operating rooms. Recently, there has been an increase in the amount of medical waste. Since medical waste is more costly than other wastes, the economic burden of medical waste should be minimized. For this, waste management should be both economical and waste should be reduced at the source. The aim of medical waste management is to protect nature and people, to collect medical waste by separating it, to accumulate it in temporary storages and finally to ensure its recovery or removal. In this way, medical waste is controlled and environmental health is protected. Of course, this whole process is difficult. In order to make a proper hospital efficiency assessment, medical waste should be monitored according to the number of patients admitted to the hospital, the number of inpatients, the amount of medical waste generated per bed and the number of dialysis sessions. The most important factor in waste management is to maximize the efficient use of available resources and then minimize the resulting waste.
In this article, it is aimed to provide up-to-date information about medical waste management in operating rooms and to raise awareness.

Keywords

Operating room, waste management, medical waste, waste

References

• World Health Organization. Health-care waste [Internet]. 2020 [cited 2024]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/health-care-waste
• Agyekum NK, Ansah EW. Medical waste management practices at health care facilities in Cape Coast Metropolis. Adv J Soc Sci. 2022;10(1):63-74. https://doi.org/10.21467/ajss.10.1.63-74
• Türk Dil Kurumu. Atık [Internet]. 2019 [cited 2024]. Available from: https://www.tdk.gov.tr
• Ertaş H, Güden MA. Hastanelerde tibbi atık yönetimi. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi. 2019;(1):53-67.
• Health-CareWaste WHO, 2018. http://www.who.int/news-room/ fact-sheets/detail/health-care-waste (Erişim:17.01.2024).
• Rouvière N, Chkair S, Auger F, Alovisetti C, Bernard MJ, Cuvillon P. et al. Eco responsible actions in operating rooms: a health ecological and economic evaluation. Int J Surg. 2022;101:106637. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2022.106637
• Zygourakis CC, Yoon S, Valencia V, Boscardin C, Moriates C, Gonzales R. et al. Operating room waste: disposable supply utilization in neurosurgical procedures. J Neurosurg. 2017;126(2):620-626. https://doi.org/10.3171/2016.12.JNS161113
• Shinn HK, Hwang Y, Kim BG, Yang C, Na W, Song JH, Lim HK. Segregation for reduction of regulated medical waste in the operating room: a case report. Korean J Anesthesiol. 2017;70(1):100. doi:10.4097/kjae.2017.70.1.100
• Ei MW, Yu MS, Kyi LO, Thet MT, Su MC, Tetsuyoshi K. et al. Healthcare waste management at primary health centres in MonState, Myanmar: the comparisons between hospital and non-hospital type primary health centres. Nagoya J Med Sci. 2019;81:81-91.
• TUİK. 2020. Tıbbi Atık İstatistikleri 2019, https://data.tuik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 22.01.2024
• Tunagür T, Pehlivan Ö, Alkoy S. [In] Abant Tıp Dergisi. 2019;7(3):81-88.
• Esen H, Çalışkan T. Hastanelerde tibbi atık yönetimi: Eğitim Araştırma Hastanesi örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2021;8(3):443-454.
• Kenny C, Priyadarshini A. Review of current healthcare waste management methods and their effect on global health. Healthcare (Basel). 2021 Mar;9(3):284. doi:10.3390/healthcare9030284.
• Büyükbektaş F, Varınca KB. Entegre atık yönetimi kavramı ve AB uyum sürecinde atık çerçeve yönetmeliği [Internet]. 2017 [cited 2024 Jan 22]. Available from: http://www.yildiz.edu.tr/~kvarinca/Dosyalar/Yayinlar/yayin018.pdf
• Ulutaşdemir N, Şişman Elevli S, Arman Ö. Tıbbi atık yönetiminde sağlık çalışanlarının rolü: bir devlet hastanesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 2020;11(Ek):170-182.
• Bakeri JJ. Management of hospital waste in the Tamale Teaching Hospital [master’s thesis]. Department of Public Health, University for Development Studies; 2018.
• Lee SM, Lee D. Effective medical waste management for sustainable green healthcare. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(22):14820. https://doi.org/10.3390/ijerph192214820
• Eryılmaz H, Demirarslan KO. 2012-2018 yılları tıbbi atıklarının nüfus ile ilişkilendirilmesi ve mevcut bertaraf yöntemlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2020;7(13):89-103.
• Arivarasu, L. (2020). Segregation of medical waste and disposal management: A survey. Europ. J. Mol. Clin. Med, 7(1), 2197-2209.
• Patnaik N, Jena B. Impact of improper biomedical waste disposal on human health and environment during COVID-19 pandemic. Eur J Mol Clin Med. 2021;8(3):4137-4143. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_704_19
• Amariglio A, Depaoli D. Waste management in an Italian hospital's operating theatres: an observational study. Am J Infect Control. 2021;49(2):184–7. doi:10.1016/j.ajic.2020.07.014
• Olgun Ş, Yanardağ CH. Ameliyathane hemşirelerinin tıbbi atık yönetimi. City Health Journal. 2021;2(2):85-90.
• Pehlivan E. Hastane atık risk yönetimi. In: Bozbuğa N, Yakıncı C, editors. Hasta Güvenliği ve Risk Yönetimi. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi; 2020. p.496-502.
• Guetter CR, Williams BJ, Slama E, Arrington A, Henry MC, Möller MG, Tuttle-Newhall JE, Stein S, Crandall M. Greening the operating room. Am J Surg. 2018 Oct;216(4):683–8. doi:10.1016/j.amjsurg.2018.07.021. PMID: 30055807.
• Wyssusek KH, Keys MT, van Zundert AAJ. Operating room greening initiatives – the old, the new, and the way forward: a narrative review. Waste Manag Res. 2019 Jan;37(1):3–19. doi:10.1177/0734242X18793937. PMID: 30132405.
• Lattanzio S, Stefanizzi P, D'ambrosio M, Cuscianna E, Riformato G, Migliore G. et al. Waste management and the perspective of a green hospital—A systematic narrative review. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(23):15812. https://doi.org/10.3390/ijerph192315812
• Sağlık Bakanlığı (SB). Verimlilik yerinde değerlendirme rehberi; Şehir Hastaneleri, A ve B rolü hastaneler; 2019.
• Erdoğan Ö. Tıbbi atık yönetimi. 2018;99-106.
• Padder AH. Health care waste management. Int J Trend Sci Res Dev. 2019;3:908-911.
• Poškas P, Kilda R, Šimonis A, Jouhara H, Poškas R. Disposal of very low-level radioactive waste: Lithuanian case study on approach and long-term safety considerations. Sci Total Environ. 2019;667:464–74.
• Zhang X, Gu P, Liu Y. Decontamination of radioactive wastewater: state of the art and challenges forward. Chemosphere. 2019 Jan;215:543–53. doi:10.1016/j.chemosphere.2018.10.029. PMID: 30342399.
• Voudrias EA. Healthcare waste management from the point of view of circular economy. Waste Manag. 2018 May;75:1–2. doi:10.1016/j.wasman.2018.04.020. PMID: 29699811.
• Chand S, Shastry CS, Hiremath S, Joel JJ, Bhat CK, Mateti UV. Water, sanitation, hygiene and biomedical waste disposal in the health care system: a review. Biomedicine. 2020;40(1):14-19.
• World Health Organization (WHO). Safe management of wastes from health-care activities: a summary. Geneva: WHO; 2017.
• Thiel CL, Woods NC, Bilec MM. Strategies to reduce greenhouse gas emissions from laparoscopic surgery. Am J Public Health. 2018 Apr;108(S2):S158–64. doi:10.2105/AJPH.2018.304397. PMID: 29698098; PMCID: PMC5922216.
• Wu J, Jin R, Li Y, Zhang Z. Occurrence, fate and environmental risk of propofol in hospital wastewater and its removal during wastewater treatment. Environ Res. 2022;204(B):112118. doi:10.1016/j.envres.2021.112118
• Zhou H, Yu X, Alhaskawi A, Dong Y, Wang Z, Jin Q. et al. A deep learning approach for medical waste classification. Sci Rep. 2022;12(1):2159. https://doi.org/10.1038/s41598-022-06708-4
• Deress T, Jemal M, Girma M, Adane K. Knowledge, attitude, and practice of waste handlers about medical waste management in Debre Markos town healthcare facilities, northwest Ethiopia. BMC Res Notes. 2019 Mar 15;12(1):146. doi:10.1186/s13104-019-4174-7. PMID: 30876467; PMCID: PMC6420739.
• Konya P, Uzakgider M, Yavuz H, Yağın T, Aydın Z, Özkan İY. Sağlık kurumunda çalışanların atık yönetimi konusunda bilgi düzeyi: bir üniversite hastanesi örneği. Kocatepe Tıp Derg. 2023;24(4):407– 11. doi:10.18229/kocatepetip.1174375
• Yüksel S, Dinçer H, Çelebi B. Yeşil hastanelerin gelişiminin unsurlarının belirlenmesi: enerji odaklı faktörlere yönelik DEMATEL yöntemi ile bir analiz. İstatistik Ve Uygulamalı Bilimler Dergisi. 2022;(5):28–37. doi:10.52693/jsas.1125970
• Bao J, Li J. The effect of type of ventilation used in the operating room and surgical site infection: a meta-analysis. Infect Control Hosp Epidemiol. 2021 Aug;42(8):931–6. doi:10.1017/ice.2020.1316. PMID: 33256867.
• Surial B, Atkinson A, Külpmann R, Brunner A, Hildebrand K, Sicre B. et al. Better operating room ventilation as determined by a novel ventilation index is associated with lower rates of surgical site infections. Ann Surg. 2022;276(5):e353-e360. https://doi.org/10.1097/SLA.0000000000005113
• Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği. Resmi Gazete No: 29959; 2017 [Internet]. Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs253/en/ [cited 2024 Jan 18].
• Resmi Gazete. Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği; 2005 Jul 22;25883.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) – Hastane Sürüm 6 [Internet]. Ankara: Sağlık Bakanlığı; 2020 [cited 2024 Jan 22]. Available from: https://www.kalite.saglik.gov.tr/TR-12679/
• Dönmez CY, Aslan A, Giersbergen MYV, Yavuz VAN. Environment-friendly practices in operating rooms in Turkey. J Nurs Res. 2019;27(2):1–7.
• Öztürk İ, Arıkan O, Altınbaş M, Al K, Güven H. Katı atık geri dönüşüm ve arıtma teknolojileri el kitabı [Internet]. Ankara: Türkiye Belediyeler Birliği; 2019 [cited 2024 Jan 22]. Available from: https://www.tbb.gov.tr/online/kitaplar/kati_atik_teknolojileri/index.Html#p=48
• Occupational Safety and Health Administration (OSHA). Hazardous Waste Operations and Emergency Response [Internet]. Washington, DC: OSHA; 2020 [cited 2024 Jan 18]. Available from: https://www.osha.gov/Publications/osha3114/osha3114.html
• Ilyas S, Srivastava RR, Kim H. Disinfection technology and strategies for COVID-19 hospital and biomedical waste management. Sci Total Environ. 2020;749:141652. doi:10.1016/j.scitotenv.2020.141652
• Soyam GC, Hiwarkar PA, Kawalkar UG, Soyam VC, Gupta VK. KAP study of bio-medical waste management among health care workers in Delhi. Int J Community Med Public Health. 2017;4(9):3332- 3337. https://doi.org/10.18203/2394-6040.ijcmph20173840