This article is a study of the theory of "fasād" in contracts according to al-Dabbūsī, who is considered one of the early scholars of Hanafi jurisprudence who integrated usul (principles) and furu (subsidiary issues) in his writings. Al-Dabbūsī made significant advancements in the development of the theory of "fasād". He clearly defined the concept of "fasād" in Islamic jurisprudence and made it a comprehensive term for all types of defects that could potentially impact contracts. With his background in jurisprudence and theology, Al-Dabbūsī established an epistemological framework that serves as the fundamental basis for determining "fasād". He clarified the nature of actions and identified the type of kubh (ugliness) that can lead to "fasād". He also shed light on the concept of the legal existence of contracts, which forms the foundation for the contract's ability to fulfill its rulings.
In terms of "fasād" as a legal judgment, al-Dabbūsī established the theory of causality as the basis for deriving contractual rulings. Additionally, he emphasized the principles of separation and fragmentation in contracts, which play a significant role in either eliminating or perpetuating "fasād". Finally, al-Dabbūsī highlighted the role of "fasād" in the origin of contracts, considering it as a weakening factor rather than a lifter factor of the cause of the judgment.
This article consists of three sections. The first section provides a comprehensive definition of "fasād" according to al-Dabbūsī. The second section explores al-Dabbūsī's contribution in establishing an epistemological framework for "fasād" in exchange contracts. The final section outlines al-Dabbūsī's significant contribution to the legitimization of judgments regarding "fasād" in contracts.
Bu makale, usul ve furuu bütünleştiren ilk dönem Hanefî alimlerinden Debûsî'ye göre akitlerdeki fesad kavramının teorisi üzerine bir çalışmadır. İslam hukukunda fesad kavramını açık bir şekilde tanımlamış ve onu, sözleşmeleri potansiyel olarak etkileyebilecek her türlü kusur için kapsamlı bir terim haline getirerek fesad teorisinin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Fıkıh ve kelam alanındaki birikimiyle Debûsî, fesadın belirlenmesinde temel teşkil eden epistemolojik bir çerçeve oluşturmuştur. Eylemlerin doğasını açıklığa kavuşturmuş ve fesada yol açabilecek kubhun niteliğini belirlemiştir. Ayrıca sözleşmenin hükümlerini yerine getirebilmesinin temelini oluşturan sözleşmelerin şer’î varlığı kavramına da ışık tutmuştur. Debûsî, akdin hükmünün ortaya çıkışında sebebiyet ilkesine dayanarak fesadın sonuçlarını incelemiştir. Ayrıca fesadın ortadan kalkmasında veya devamında akitlerin bölünebilirliği ilkesini vurgulamıştır. Son olarak Debûsî, fesadın, hükmün sebebini ortadan kaldıran bir faktör olmaktan çok zayıflatan bir faktör olduğunun altını çizerek sözleşmelerdeki rolünü aydınlatmıştır. Bu makale üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Debûsî'ye göre fesadın kapsamlı bir tanımı verilmektedir. İkinci bölüm, ivazlı akitlerdeki fesad kavramı için epistemolojik bir çerçeve oluşturmada Debûsî’nin katkısını incelemektedir. Son bölümde Debûsî'nin sözleşmelerdeki fesadla ilgili hükümlerin meşrulaştırılmasına yaptığı önemli katkılar anlatılmaktadır.
يعد هذا البحث دراسة لنظرية الفساد في العقود عند الدبوسي الذي يعد أحد أوائل أعلام الفقه الحنفي الذين جمعوا في التأليف بين الأصول والفروع. ولقد أحدث الدبوسي نقلات نوعية في تطور نظرية الفساد، فأبرز هوية مصطلح الفساد الفقهية بوضوح وجعله مصطلحاً شاملاً لكل أنواع الخلل الذي قد يصيب العقود. ثم تمكن الدبوسي بما يمتلكه من خلفية حقوقية وكلامية من وضع إطار ابستمولوجي يكون أساساً يبنى عليه حكم الفساد، فبيّن ماهية الأفعال ووضح نوع القبح الذي قد يتسبب في الفساد، وأخرج إلى النور مصطلح الوجود الشرعي للعقد، الذي يبني عليه قدرة العقد على إفادة أحكامه. وقد أصل الدبوسي لحكم الفساد في ضوء نظرية السببية التي جعلها أساساً لترتب أحكام العقود عليها، عدا عن أنه قد أبرز مبدأ الانفصال والتجزئة في العقود الذي يلعب دوراً مهماً في رفع الفساد أو بقائه. وأخيراً وضح دور الفساد في الأصل فجعله مضعفاً لسبب الحكم لا رافعاً له. فكان هذا البحث الذي بين أيديكم يتكون من ثلاثة مباحث، الأول منها وقفت فيه على تعريف الفساد عند الدبوسي، ثم المبحث الثاني بينت فيه دور الدبوسي في وضع إطار إبستمولوجي للفساد في عقود المعاوضات، أما المبحث الأخير وقفت فيه على دور الدبوسي في تأصيل حكم عقود المعاوضات الفاسدة
Primary Language | Arabic |
---|---|
Subjects | Islamic Economy |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | July 9, 2024 |
Publication Date | July 15, 2024 |
Submission Date | January 8, 2024 |
Acceptance Date | May 14, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 |
İslam Ekonomisi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.